تحریم‌های سه‌گانه امریکا چه مسیری را خواهد پیمود
پس از تصویب طرح تحریم‌های سه‌گانه علیه ایران، روسیه و کره‌شمالی در مجلس نمایندگان امریکا، نوبت به مجلس سنا و سپس امضای ریاست‌جمهوری این کشور می‌رسد. در صورت تبدیل این طرح به قانون، پیامدها و تحولاتی را در سطح بین‌المللی شاهد خواهیم بود.
به گزارش ایرنا، مجلس نمایندگان امریکا سوم مردادماه طرح «قانون مقابله با اقدامات بی‌‌ثبات‌ساز ایران» را با اکثریت 419 رای موافق در برابر سه رای مخالف از تصویب گذراند. این مصوبه اصلاح شده بار دیگر در سنا مطرح و به رای گذاشته خواهد شد تا در انتظار امضای «دونالد ترامپ» رییس‌جمهوری امریکا قرار گیرد.
در اصلاحیه جدید، نام روسیه و کره‌شمالی نیز گنجانده شده و به عبارتی تحریم‌ها در صورت گذر از فرایند مشخص شده، علیه این سه کشور اعمال خواهد شد. این تنها یک طرف قضیه است و طرف دیگر آن به اقدامات متقابل طرف‌های مقابل و پیامدهای بین‌المللی این اقدام ارتباط می‌یابد.
پاسخ غیرهسته‌ای ایران به تحریم‌های غیرهسته‌ای
نگاهی به دلایل تصویب و اعمال این تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران نشانگر آن است که امریکا مانند دوره پیش از برجام قادر به تصویب و اعمال تحریم‌های هسته‌یی علیه ایران نیست در نتیجه راه را در ایجاد تنگناهای غیرهسته‌یی یافته است.
از همین رو می‌بینیم که جنس تحریم‌های جدید از سال‌های گذشته متفاوت است. کنگره و کاخ سفید با بهانه‌هایی چون حمایت ایران از گروه‌های تروریستی منطقه، نقض حقوق بشر و فعالیت‌های موشکی، کشورمان را مورد تحریم قرار می‌دهند.
با توجه به دشمنی دیرینه امریکا با ایران و به ویژه کینه شخص ترامپ از کشورمان و همچنین آرای بالای موافقان این طرح تحریمی در کنگره، رییس‌جمهوری امریکا نیز به احتمال زیاد آن را امضا خواهد کرد و این طرح به قانون تبدیل خواهد شد. به‌طور تقریبی بیشتر تحلیلگران به این نتیجه رسیده‌اند که هدف امریکا از تشدید فشار تحریم به ایران از آن جهت صورت می‌گیرد که مردم و مقامات جمهوری اسلامی را نسبت به برجام و نتایج آن بدبین کرده و تهران در خروج از توافق هسته‌یی پیشگام شود. زیرا امریکا به دلیل حمایت جهانی از برجام و هفت گزارش مثبت آژانس از همکاری‌های سازنده ایران قادر به ضربه زدن مستقیم به برجام نیست. حتی مقامات کاخ سفید در هفته‌های گذشته با وجود میل باطنی ناگزیر پایبندی خود را به برجام اعلام کرده‌اند.
اقدام کنگره امریکا در تحریم سه کشور از جمله ایران با واکنش مقامات عالیرتبه کشورمان مواجه شد. چهارم مرداد حجت‌الاسلام «حسن روحانی» رییس‌جمهوری طی سخنانی در جلسه هیات دولت به خصومت‌های ادامه‌دار امریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران و ملت ایران اشاره کرد.
رییس‌جمهوری در این باره اظهار کرد: برجام دست و پای امریکا را هم برای بردن این‌گونه تحریم‌ها به بهانه مسائل سلاح کشتار جمعی و هسته‌یی به شورای امنیت و هم در راستای وضع تحریم‌های جدید بسته است. تحریم‌های ایران در واقع تکرار تحریم‌های گذشته بود و این نشان آن است که حربه تحریم امریکا نسبت به گذشته بسیار کند شده است.
برخی کارشناسان بر این باورند که راه پاسخگویی به تحریم‌های غیرهسته‌یی، اقدام متقابل است و ایران باید به همین شیوه مشابه با تصمیمات نامتعارف ترامپ و نمایندگان کنکره مقابله کند.
یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین پاسخ‌ها باید از طرف مجلس شورای اسلامی صورت گیرد که البته تا حدی این امر اتفاق افتاده است. مجلس شورای اسلامی چند روز پیش طرح «مقابله با اقدامات ماجراجویانه و تروریستی امریکا در منطقه» را با 216 رای موافق در برابر 6 رای مخالف و یک رای ممتنع از مجموع 230 نماینده حاضر در صحن تصویب کرد. همچنین در این برهه، تقویت توان نظامی کشور امری مهم است؛ موضوعی که به نگرانی دشمنان ایران دامن زده و آنان را به تکاپو و اقدامات تخریبی علیه تهران واداشته است. بی‌تردید، تحریم همزمان ایران و روسیه باعث نزدیک‌تر شدن این دو کشور تاثیرگذار خواهد شد که این موضوع به ضرر تحریم‌کنندگان تمام می‌شود.
تاثیر تحریم‌های امریکا بر معادلات مسکو
و پیونگ‌یانگ
پس از انتشار خبر تصویب تحریم‌های تازه مجلس نمایندگان امریکا، کره شمالی نیز به آن واکنش نشان داد. «پارک یونگ شیک» وزیر نیروهای مسلح کره شمالی به امریکا اخطار داد که اگر واشنگتن به دنبال کردن تئوری وارد کردن ضربه پیشگیرانه ادامه داده و به قدرت پیونگ یانگ اعتنا نکند، خود مورد حمله هسته‌یی پیشگیرانه ناگهانی و بدون اعلام قبلی قرار گرفته و از صحنه زمین محو خواهد شد. مقامات کره‌شمالی بارها اعلام کرده‌اند که برنامه موشکی و هسته‌یی این کشور با هدف مقابله با تهدیدات امریکا و متحدان واشنگتن علیه پیونگ‌یانگ است اما با تحریم‌های جدید امریکا علیه کره‌شمالی نه تنها این کشور به سمت رقبای امریکا همچون چین و روسیه کشیده می‌شود بلکه به تهدید جدی‌تر علیه امریکا تبدیل خواهد شد. تحریم‌های جدید امریکا علیه روسیه اما تفاوت زیادی با کره شمالی دارد. سیاست‌های کره‌شمالی نزد جهان از مقبولیت برخوردار نیست و تاکنون شورای امنیت با ایجاد اجماع در این زمینه، دست کم شش قطعنامه تحریمی را علیه پیونگ‌یانگ به تصویب رسانده است. بنابراین، شرایط روسیه به عنوان کشوری که نقش آشکار و تعیین‌کننده‌یی در تغییر معادلات منطقه‌یی دارد و از طرف دیگر قادر به تحریم هم‌پیمانان امریکا است، جای بحث و بررسی دارد.
یک روز پس از تصمیم مجلس نمایندگان امریکا در تحریم روسیه، کاخ کرملین آن را اقدامی تاسف بار برای آینده روابط دو کشور دانست و «دیمیتری پسکوف» سخنگوی دولت روسیه اعلام کرد با توجه به اینکه موضوع تحریم‌های جدید امریکا هنوز در حد لایحه است، روسیه قصد ندارد به زودی درباره آن قضاوت کند.
علاوه بر آن، «ولادیمیر جباروف» سناتور ارشد مجلس روسیه در این باره اظهار کرد که در صورت تصویب این طرح به وسیله سنا و امضای دونالد ترامپ، روسیه نیز اقدامات تلافی جویانه‌یی را دنبال خواهد کرد. گزارش‌ها حاکی از آن است که مسکو یک بسته از اقدامات سیاسی و اقتصادی را تهیه و در دست اقدام دارد تا در مقابل قانون تحریمی احتمالی امریکا، به آن پاسخ گوید.
اروپا؛ مخالف بزرگ تحریم‌های امریکا
شکل‌گیری چنین تنشی بین روسیه و امریکا، اروپا را نگران کرده چرا که قاره سبز به دلیل وابستگی به انرژی روسیه بیش از هر بازیگری از این دعوا زیان خواهد دید. توقف طــرح بزرگ خــط لوله «نــورت اســتریم 2» کــه گاز روســیه را به آلمان انتقال می‌دهد از جمله این خطرات است؛ طرحی که گفته می‌شود قابلیت انتقال سالانه 55میلیارد مترمکعب گاز طبیعی را به اروپا دارد و شرکت‌های بزرگ اروپایی از کشورهای آلمان، فرانســه، انگلیس، هلنــد و اتریش در توسعه آن مشارکت دارند.
از این رو، سران برخی کشورهای بزرگ اروپایی به اقدام کنگره واکنش نشان داده‌اند. به عنوان نمونه وزارت امور خارجه فرانسه با انتشار بیانیه‌یی نوشت که تحریم‌های جدید امریکا علیه ایران، روسیه وکره شمالی به دلیل دامنه فراسرزمینی مغایر با حقوق بین‌الملل است. همچنین «ژان کلود یونکر» رییس کمیسیون اروپا، یک روز پس از تصمیم مجلس نمایندگان امریکا اظهار کرد کمیسیون اروپا امروز به این نتیجه رسید که اگر نگرانی‌های ما در این زمینه به قدر کافی مورد توجه قرار نگیرد، آماده‌ایم ظرف چند روز اقدام مناسبی در پیش‌گیریم. وی یادآور شد که شعار «نخست امریکا» به منزله این نیست که منافع اروپا باید در جایگاه دوم قرار گیرد. با وجود محتمل بودن موافقت سنا با طرح تحریمی، تاکنون دونالد ترامپ در این باره اظهارنظر نکرده است. وی از یک سو متمایل به بهبود روابط با مسکو است و از طرف دیگر متهم به تبانی با روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری 2016 امریکا و زیر فشار اتحادیه اروپا. هر چند که امکان درج امضای ترامپ پای سند تحریم‌های تازه زیاد است اما باید منتظر ماند و دید که در آینده‌یی نزدیک، تحریم‌های سه‌گانه چه مسیری را خواهد پیمود.
