ایجاد دسترسی یا رفع ترافیک؟

گروه راه و شهرسازی|

عوامل طبیعی بر سازه‌های شهری به خصوص پل‌ها تاثیر می‌گذارد. نیروی طبیعت به ویژه آب و هوا به گونه‌یی است که مبارزه با آن مشکل و حتی در برخی موارد امکان‌پذیر نیست. باران، یخبندان، توفان و نمک هر یک به تنهایی می‌توانند در فروپاشی پل نقش بسزایی داشته و تحت یک مجموعه به احتمال بسیار قوی خواهند توانست پل را تخریب کنند.

طراحان پل با مطالعه و بررسی شکست‌های گذشته حرفه خود را بدرستی آموخته‌اند. آنان آهن را به چوب عوض کردند و سپس فولاد را جایگزین آهن کردند. بعد‌ها از بتون به‌طور گسترده در پل‌ها بهره گرفتند. هر یک از مواد و مصالح جدید یا تکنیک‌های طراحی, ثمره درس‌هایی است که طی سال‌ها به آن رسیده‌اند.

اما اکنون در شهر‌های در حال توسعه به جای طراحی پل‌های متعدد سعی می‌کنند یک شبکه ترافیکی منظم و هوشمند طراحی کنند و در مکان‌هایی که گره ترافیکی ایجاد می‌شود از زیرگذر استفاده می‌کنند. در مواقع ضروری نیز پل‌هایی با طراحی زیبا و متجانس با بافت محله احداث می‌کنند. همچنین اکنون شهرهای بزرگ دنیا به سوی هوشمند شدن رفته‌اند در سیستم مدیریت شهری هوشمند دیگر پل‌سازی راهکار اول نیست و شهرهای ما نیز باید به سمت شهر هوشمندسازی حرکت کنند. پل‌ها در ایران برای رفع مشکل ترافیکی یا دسترسی ایجاد می‌شوند.

شاید برای ایجاد دسترسی ساخت پل لازم باشد اما برای حل مشکل ترافیکی راه‌های بهتری نیز وجود دارد. برای این منظور می‌توان با هوشمند‌سازی جاده‌ها، یک‌طرفه کردن برخی معابر، ایجاد تغییر در کاربری‌های شهری و توزیع متوازن خدمات شهری، شناسایی و مطالعه نقاط جاذب شهری برای آنها برنامه‌ریزی کرد و از ارائه راهکار‌های سریع و راحت اما با مشکلات فراوان خودداری کرد. پویا علاء‌الدینی دانشیار گروه برنامه‌ریزی اجتماعی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «تعادل» در خصوص پل‌های قدیمی تهران اظهار کرد: واضح است که عمر مفید برخی از پل‌های تهران به پایان رسیده است و باید در مورد آنها تصمیم گرفت و با انجام بررسی‌های تخصصی مشخص شود این حذف یا مقاوم‌سازی شوند تا خدای ناخواسته خطری برای شهروندان به وجود نیاید. به گفته وی، با توجه به زلزله خیز بودن شهر تهران توجه به این نکات بسیار ضروری است و مطالعات آن باید به درستی انجام شود و آثار اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن را مورد نظر قرار دهند.

به گفته علاءالدینی، بیشتر پل‌هایی که در سطح شهر تهران احداث می‌شود به لحاظ منظر شهری و سیمای شهری مناسب نیستند. ساخت یک نماد یا المان شهری زیبا نیازمند بودجه زیادی نیست بلکه می‌توان با همین بودجه‌های تخصیص یافته برای احداث پل، یک نماد شهری ساخت.

بنابراین پل‌هایی که در سال‌های گذشته توسط مهندسان عمران و ترافیک ایجاد شده‌اند، فقط برای برطرف کردن نیاز ترافیکی بوده‌اند در صورتی که برای ساخت پل‌ها باید از مهندسان شهرساز نیز کمک گرفته شود. یکی از مشکلات این پل‌ها این است که پل‌ها باریک هستند و مشکلات ترافیکی را افزایش داده‌اند. این پل‌ها حتی اگر عمر مفید شان تمام نشده باشد باید حذف شوند.

علاء الدینی افزود: در کشورهای پیشرفته شاهد هستیم که برخی پل‌ها حتی تا 100 سال هم عمر کرده‌اند و بنای تاریخی محسوب می‌شوند که این نشان از روش‌های صحیح ساخت و نیز توجه به تعمیر و نگهداری آنها دارد.

وی در خصوص جایگزین کردن زیرگذر به جای پل‌ها گفت: زیرگذر به لحاظ ایمنی و زیبایی به مراتب بهتر از پل است. حتی ساخت تونل نیز از بزرگراه‌های هم سطح بهتر است به این دلیل که عابرپیاده دیگر آزار نمی‌بیند.

این کارشناس شهری با بیان اینکه از نظر مهندسان شهرساز، شهر باید به گونه‌یی باشد که به روح و روان ساکنان آن صدمه وارد نکند، اظهار کرد: ما در ساخت پل‌ها و معابر فقط به ماشین توجه می‌کنیم و سعی داریم استاندارد‌های مربوط به خودرو از جمله شعاع گردش و غیره را در طراحی‌ها مد نظر قرار دهیم در صورتی که در ساخت پل‌های روگذر باید استانداردهای انسانی از جمله خط آسمان، حس تعلق شهروندان به مکان و محله، سیمای بام و دید و منظر از مقیاس انسانی را نیز در نظر گرفته شود.