افزایش 12درصدی سودآوری بنگاه‌ها پس از واگذاری
گروه اقتصادکلان|
بیکاری کارگران و تعطیلی واحدهای تولیدی تصویری است که عامه مردم از آینده شرکت‌های دولتی پس از واگذاری دارند اما بر پایه نتایج یک تحقیق، این اقدام شاخص بهره‌وری، اشتغال و درآمد آنها را بهبود می‌دهد. در این بررسی که سازمان خصوصی‌سازی انجام داده، شرکت‌هایی که تا پیش از سال 1392 بیش از 51درصد سهامشان به بخش خصوصی واگذار شده است، مورد پایش قرار گرفتند؛ زیرا تنها در این صورت است که بخش خصوصی اکثریت هیات‌مدیره شرکت را به دست می‌آورد و مدیرعامل تعیین می‌کند و می‌توان گفت که خصوصی‌سازی واقعی رخ داده است.
به گزارش «تعادل» در این پیمایش که دو نهاد پژوهشی خارج از ساختار دولت آن را انجام داده‌اند، عملکرد 92 شرکت را که تمام یا بخش قابل توجهی (بیش از 51درصد) از سهام آنها به بخش خصوصی واگذار شده است، از نظر سودآوری، نسبت‌های بدهی، تسهیلات، بهره‌وری، اشتغال، سرمایه و توسعه در سه سال قبل از واگذاری و همه سال‌های پس از واگذاری مورد ارزیابی قرار گرفت.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، اغلب شرکت‌های مورد بررسی قبل از سال 1390 واگذار شده‌اند و لذا در سال‌های پس از واگذاری، شرایط و مشکلات عدیده ناشی از رکود، تشدید تحریم‌ها، وضعیت نامساعد فضای کسب و کار و بازار سرمایه و تورم را تجربه کرده‌اند که به عنوان متغیرهای خارجی موثر بر عملکرد شرکت‌ها آثار منفی داشته است.
بر این اساس 55درصد شرکت‌های مورد بررسی، رشد امتیاز معیار «سودآوری» را تجربه کرده‌اند و امتیاز کل شرکت‌ها در این معیار بعد از واگذاری 12درصد افزایش داشته است.
50درصد شرکت‌ها از نظر امتیاز معیار «تسهیلات» رشد داشته‌اند و 55درصد نیز در سال‌های بعد از واگذاری در امتیاز معیار «بهره‌وری» رشد مثبت داشته‌اند و امتیاز تمام شرکت‌های مورد بررسی در این معیار 8درصد رشد کرده است.
در زمینه افزایش سرمایه نیز امتیاز معیار «سرمایه» 52درصد شرکت‌ها افزایش یافته است.
53درصد شرکت‌های مورد بررسی بعد از واگذاری در امتیاز معیار «توسعه فعالیت» ارتقای وضعیت داشته‌اند و امتیاز این معیار برای همه شرکت‌های مورد بررسی 4درصد رشد کرده است.
امتیاز شاخص بهره‌وری کل 60درصد از شرکت‌های مورد ارزیابی افزایش داشته است و همچنین در مجموع امتیازات این شاخص برای شرکت‌ها 15درصد رشد مشاهده می‌شود.
بهبود وضعیت فروش شرکت‌ها پس از واگذاری
این پیمایش نشان می‌دهد 64درصد شرکت‌ها توانسته‌اند، شاخص «فروش کل» خود را افزایش دهند و در 4درصد از شرکت‌ها کاهشی در این شاخص ملاحظه نشده، به نحوی که مجموع امتیاز این شاخص پس از واگذاری برای شرکت‌ها شاهد رشد 26 درصدی بوده است.
امتیاز شاخص «سهم هزینه مالی» از بدهی در 57درصد شاخص‌ها افزایش یا کاهش نیافته است.
61درصد از شرکت‌ها از نظر امتیاز شاخص «سهم تسهیلات از بدهی» رشد کرده یا نسبت به قبل از واگذاری تغییری نداشته‌اند.
امتیاز شاخص «جذب تسهیلات جدید» در 64درصد از شرکت‌ها بهبود یافته یا کاهش نداشته است.
افزایش سرمایه و رشد بهره‌وری نیروی کار و صادرات
این بررسی نشان می‌دهد، امتیاز شاخص «سرمایه» 86درصد از شرکت‌ها بعد از واگذاری افزایش یافته یا افت نکرده است. همچنین مجموع امتیاز این شاخص برای شرکت‌های مورد بررسی 37درصد رشد را نشان می‌دهد. 53درصد شرکت‌ها از نظر «بدهی بلندمدت به حقوق صاحبان سهام» رشد امتیاز داشته و 58درصد از شرکت‌ها امتیاز شاخص «بهره‌وری انرژی» خود را بهبود داده‌اند.
بررسی امتیاز شاخص «ارزش صادرات» در 91درصد از شرکت‌ها افزایش یافته یا حداقل کاهش نداشته است. همچنین مجموع امتیاز این شاخص در شرکت‌های مورد بررسی 79درصد رشد کرده است.
57درصد شرکت‌ها امتیاز شاخص «بهره‌وری سرمایه» خود را بهبود داده‌اند و مجموع امتیاز شرکت‌ها در این شاخص پس از واگذاری 17درصد رشد داشته و امتیاز شاخص «بهره‌وری نیروی کار» در 54درصد از شرکت‌ها رشد مثبت داشته و مجموع امتیاز این شاخص برای کل شرکت‌ها پس از واگذاری شاهد رشد 6 درصدی بوده است.
59درصد شرکت‌ها با اعمال سیاست‌های مدیریتی امتیاز «کارآیی سود» خود را افزایش داده‌اند و مجموع امتیاز این شرکت‌ها در شاخص مذکور 15درصد رشد داشته است.
امتیاز شاخص «افزایش سرمایه از محل آورده نقدی» در 53درصد از شرکت‌ها افزایش داشته یا فاقد کاهش بوده است.
امتیاز شاخص «سود خالص» 58درصد شرکت‌ها پس از خصوصی‌سازی بالا رفته و رشد 22درصدی در امتیازات این شاخص برای همه شرکت‌های مورد ارزیابی قابل مشاهده است.
امتیاز شاخص «بازده دارایی‌ها» در 54درصد شرکت‌ها رشد یافته است؛ رشد بازده دارایی‌ها ناشی از فروش دارایی غیرمولد و استفاده بهینه از دارایی‌های موجود شرکت‌ها بوده که به افزایش 10 درصدی در مجموع امتیازات شاخص منجر شده است.
59درصد شرکت‌ها با اعمال سیاست‌های مدیریتی امتیاز شاخص «بازده حقوق صاحبان سهام» خود را افزایش داده‌اند؛ در 2درصد از شرکت‌ها این بازده نسبت به قبل از واگذاری کاهش نداشته است. همچنین مجموع امتیازات این شاخص برای کل شرکت‌ها پس از واگذاری 12درصد رشد داشته است.
امتیاز شاخص «حاشیه سود خالص» در 51درصد از شرکت‌ها افزایش داشته و یک‌درصد از شرکت‌ها تغییری از این لحاظ نداشته‌اند. همچنین رشد چهار درصدی امتیاز این شاخص برای شرکت‌های مورد بررسی قابل مشاهده است.
امتیاز شاخص «ارزش کل دارایی‌ها» در 66درصد شرکت‌ها افزایش و در 2درصد شرکت‌ها تغییر نداشته است. 51درصد افزایش در امتیاز ارزش کل دارایی‌ها برای شرکت‌های مورد بررسی قابل تامل است.
امتیاز شاخص «مالیات پرداختی» در 61درصد از شرکت‌ها افزایش داشته یا کاهش نیافته است.
87درصد از شرکت‌ها امتیاز شاخص «هزینه تحقیق و توسعه» خود را افزایش داده‌اند یا حداقل کاهشی در این زمینه نداشته‌اند.
سودآوری و مالیات شرکت‌ها پس از واگذاری
میانگین سالانه متغیر «مالیات پرداختی» مجموع شرکت‌های مورد ارزیابی در سال‌های قبل از واگذاری 6هزار و 569 میلیارد ریال بوده که با افزایش 40 درصدی در سال‌های بعد از واگذاری به 9هزار و 334 میلیارد ریال ارتقا یافته است.
میانگین سالانه متغیر «سود عملیاتی» مجموع شرکت‌های مورد ارزیابی از 35هزار و 193میلیارد ریال در سال‌های قبل از واگذاری به 67هزار و 650 میلیارد ریال در سال‌های بعد از واگذاری افزایش یافته و به این ترتیب این متغیر به میزان 92.23درصد برای مجموع شرکت‌های مورد بررسی رشد کرده است.
میانگین سالانه متغیر «سود خالص» مجموع شرکت‌های ارزیابی شده از 18هزار و 64 میلیارد ریال برای سال‌های قبل از واگذاری با بیش از 72درصد رشد به 31 هزار و 156 میلیارد ریال برای سال‌های پس از واگذاری افزایش یافته است.
مجموع شرکت‌های ارزیابی شده در سال‌های قبل از واگذاری به‌طور میانگین 186هزار و 362میلیارد ریال فروش داشته‌اند که این رقم با بیش از 109درصد رشد در سال‌های بعد از واگذاری به 389 هزار و 758 میلیارد ریال رسیده است.
میانگین سالانه متغیر «مجموع دارایی‌ها» برای همه شرکت‌های مورد ارزیابی از 356 هزار و 164 میلیارد ریال در دوره قبل از واگذاری به 679 هزار و 805 میلیارد ریال در دوره بعد از واگذاری افزایش یافته که نشان‌دهنده رشد بیش از 90 درصدی است.
میانگین سالانه متغیر «حقوق صاحبان سهام» همه شرکت‌های ارزیابی شده در دوره قبل از واگذاری 170 هزار و 93 میلیارد ریال بوده که این میزان برای سال‌های پس از واگذاری با بیش از 58درصد رشد به 270 هزار و 58 میلیارد ریال افزایش یافته است.
میانگین سالانه متغیر «افزایش سرمایه از محل آورده نقدی» مجموع شرکت‌ها از 580میلیارد ریال در سال‌های قبل از واگذاری یک‌هزار و 62میلیارد ریال بعد از واگذاری افزایش داشته که نشان‌دهنده رشد 83 درصدی است.
