آنچه باید از شغل خلبانی در ایران بدانید

نگاهی به وضعیت خلبان‌های فعال در ایرلاین‌های ایرانی حاکی از آن است که دستمزدهای پایین، نبود امنیت شغلی، هزینه‌های هنگفت دوره‌های آموزشی و... گریبانگیر فعالان این حوزه است که وجود این مشکلات، توجه بیشتر سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان متولی صنعت هوانوردی کشور را طلب می‌کند.

در این گزارش که براساس آخرین آمار و اطلاعات منتشر شده مربوط به سال 94 تدوین شده است، درباره تفاوت میان حقوق خلبان‌های ایرانی و خارجی، تعداد ساعات پروازی خلبان‌ها و... آمار و ارقامی ذکر شده است که می‌تواند معرفی محدودی از شغل خلبانی باشد.

 حدود ۱۰۰خلبان ایرانی در ایرلاین‌های خارجی فعالیت می‌کنند و به دلیل نبود امنیت شغلی و ناوگان نامناسب و کوچک امکان خروج خلبانان بیشتری از کشور وجود دارد.

 حقوق خلبانان در سایر کشورها نرخ مشخصی دارد و اختلاف بین حقوق خلبانان در این کشورها ناچیز است اما در ایران حقوق پایه کمک خلبان در ایرلاین‌های دولتی حدود یک‌میلیون و ۵۰۰هزار تومان تا 2میلیون تومان است (تعداد پرواز این ایرلاین‌ها کم است) و حدود ۴ تا ۵ میلیون تومان حقوق یک کمک خلبان در ایرلاین خصوصی است و میانگین حقوق خلبانان ایرانی در ماه بین ۸ تا

۱۰ میلیون تومان است.

 یک کمک خلبان در کشور همسایه حدود ۱۰ تا ۱۲هزار دلار حقوق ثابت دارد در حالی که برخی ایرلاین‌های ایرانی به خلبان‌های خود حقوق ۳ میلیون تومانی هم پرداخت می‌کنند.

 بخش عمده‌یی از حقوق خلبانان در ایران به ساعات پرواز خلبان در ماه بستگی دارد و در این شرایط تعداد ناوگان یک ایرلاین در حقوق خلبان موثر است.

 برای آموزش یک کمک‌خلبان که به خلبان یکم ارتقای سطح پیدا کند باید حدود یک میلیارد تومان هزینه ‌شود.

 برای خلبان شدن باید به ترتیب گواهینامه‌های دوره «پی‌پی‌ال» و «سی‌پی‌ال» و مجوز دوره «اینسترومنت» را سپری کرد و زمانی که این مجوز دریافت شده و آزمون‌های عملی لازم سپری شود، خلبان گواهینامه‌دار می‌شود و می‌تواند وارد ایرلاین شده و نوع خاصی از هواپیما را هدایت کند.

 برای خلبان شدن در ایران باید بین ۱۰۰ تا ۱۲۰میلیون تومان هزینه کنید که در مقایسه با سایر نقاط دنیا تقریبا ارزان‌تر است.

 زمانی که یک خلبان آغاز به کار می‌کند تا زمانی که آزمایش‌های پزشکی سالانه را به سلامت طی کند می‌تواند تا ۶۵ سالگی پرواز کند.

 هر هواپیمایی که مجوز پرواز می‌گیرد به ۳گروه کادر پرواز شامل خلبان و مهماندار نیاز دارد که درباره برخی هواپیماها این رقم ۲ یا 5/2 گروه کادر است.

 برخی هواپیماهایی که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد، از نظر سنی در شرایطی هستند که در هیچ جای دنیا پرواز نمی‌کنند.

 خلبان‌ها باید از نظر روحی در شرایط کاملا آرامی باشند و به همین دلیل در همه دنیا و از جمله ایران، قوانین بسیار سختگیرانه‌یی برای خلبان‌ها گذاشته می‌شود که شامل حداکثر

۸ ساعت پرواز در روز، حداکثر ۴ نشست و برخاست و حداکثر ۹۰ ساعت پرواز در ماه است.

 اگرچه در تمام دنیا خلبانی جزو ۱۰ شغل برتر دنیاست اما در ایران چندان به این شغل بها داده نمی‌شود و خلبانان در مسائلی مانند بیمه از کارافتادگی و برخی مزایای جانبی مشکلات جدی دارند.

 بحث خروج خلبانان ایران از کشور در چند دوره (3 تا 4 دوره پس از انقلاب) رخ داده است و در یک مقطع زمانی، این مساله به اندازه‌یی بحرانی شد که کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی هم این مساله را به عنوان یک بحران در کشور مطرح کرد.

 به‌دلیل مساله تحریم، ملیت ایرانی از سوی ایرلاین‌های خارجی پذیرفته نمی‌شد.

 خلبان‌ها برای ورود به این حرفه از زمان دریافت مدرک دیپلم وارد دوره‌های آموزشی می‌شوند و زمانی که خلبان یا کاپیتان می‌شوند، مدرک تحصیلی آنها دیپلم است که این مساله، چه در مسائل حقوقی و چه زمینه‌های اجتماعی، ممکن است آثار نامطلوبی داشته باشد.

 افزایش و نوسازی ناوگان هوایی بهترین راه برای استفاده حداکثری از توان خلبانان ایرانی است.

 هم‌اکنون سهم حمل‌ونقل هوایی از کل حمل‌ونقل ایران، ۲ تا 2.5درصد است و عرضه و تقاضا اصلا با هم برابر نبوده و ظرفیت ایرلاین‌ها تکمیل است که این موضوع در بیکاری خلبان‌ها موثراست.

 برای کاهش تعداد خلبان‌های بیکار باید ظرفیت ناوگان هوایی کشور بهبود یابد و تعداد هواپیماها افزایش یابد به‌عنوان نمونه اگر بخواهیم ظرفیت ناوگان ایران را به ظرفیت ترکیه برسانیم باید تا سال ۱۴۰۰ حدود ۶۰۰ فروند هواپیما داشته باشیم.

 برخی خلبانان آموزش دیده که گواهینامه «سی‌پی‌‌ال» و «آی آر» از طرف مرکز آموزش فنون هوایی را دارند در مقطع کنونی به دلیل کمبود هواپیما نمی‌توانند پرواز داشته باشند و به تبع آن استخدام و جذب شوند.

 استفاده از خلبانان نظامی در شرکت‌ها به‌دلیل دستمزد پایین آنهاست.

 خلبانانی که در آموزشگاه‌ها آموزش می‌بینند خلبان نیستند و باید به صورت کمک‌خلبان دوره‌هایی را بگذرانند که این موضوع ۵۰ تا

۶۰ میلیون تومان برای ایرلاین‌ها هزینه دارد.

 خلبانانی که در مراکز آموزشی تعلیم می‌بینند، صرفا ۱۶۰ساعت پرواز دارند و بر همین اساس ایرلاین‌ها تمایل بیشتری برای بهره‌گیری از خلبانان باتجربه و با ساعت پرواز بالا دارند.

 آمار خلبانان خارجی نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته است به‌طوری که بیش از ۹۰درصد خلبانان کنونی ایرانی هستند و آمار کمک‌خلبانان غیرایرانی فعال در ایرلاین‌ها هم به صفر رسیده است.