آیا قمار «شل» نتیجه خواهد داد؟

اویل پرایس |کایریل ویدرشاون|

ترجمه: مهدی نیکوئی

به نظر می‌رسد که غول صنعت نفت جدا از میراث نفتی خود دل می‌کند تا با تمام سرعت به سمت «عصر طلایی گاز» و البته، بازار جذاب ایران بتازد. تصمیم شرکت شل برای چشم‌پوشی از دارایی‌های بالادستی نفت خود در عراق، بدون ریسک نیست؛ چراکه بازار گاز طبیعی حتی مازاد بیشتری نسبت به بازار نفت خام دارد.  رویترز، نخستین خبرگزاری انتشاردهنده خبر خروج شل از عراق بود که مستند به نامه‌یی از وزارت نفت این کشور بود. خبری که در ادامه به وسیله شرکت شل هم تایید شد. این غول هلندی، در صحبت با رسانه‌ها عنوان کرد که رها کردن دارایی‌های نفتی‌اش در عراق، در راستای استراتژی این شرکت برای تمرکز بیشتر بر گاز طبیعی و فعالیت‌های پایین‌دستی است.

به گفته مقام‌های شل، این شرکت به‌تدریج و در «مقاطع زمانی مشخص» 45 درصد کنونی سهم خود از میدان نفتی مجنون را رها خواهد کرد. این شرکت همچنین اشاره کرد که وزارت نفت عراق به‌صورت رسمی، پیشنهاد آنها را (برای خروج از عراق) امضا کرده است.  تغییر استراتژی شرکت شل، کشیده‌یی در گوش عراق بود. این تصمیم، به احتمال زیاد منجر به تاخیر در افزایش تولیدات میدان مجنون خواهد شد و امکان توسعه تولیدات نفتی عراق را با مانع مواجه خواهد کرد. عراق اعلام کرده که قصد دارد تولیدات نفتی خود را تا پایان سال 2017 به 5 میلیون بشکه در روز برساند. منابع آگاه، تولید کنونی میدان مجنون را 235هزار بشکه و هدف تعیین شده آن برای سال 2020 را تولید 400 هزار بشکه در روز عنوان می‌کنند.

هر چند هر دو طرف، بر این نکته تاکید کرده‌اند که تصمیم شل به‌دلیل اختلاف‌های سیاسی یا ریسک‌های افزایش یافته در عراق نیست، تحلیلگران نظر مخالفی دارند. آنها بیان می‌کنند که اختلاف‌های ادامه‌دار دولت عراق با شرکت‌های بین‌المللی نفت (IOCs) بر سر جزئیات (هدف‌گذاری) تولید هم ممکن است در تصمیم شل اثر گذاشته باشد.  به نظر می‌رسد اختلاف‌نظرهای عیان بر سر مفاد قراردادها، دلیل نارضایتی شل از مسوولان نفتی عراق هم بوده و این تصمیم جنجالی آنها را سبب شده است.  سایر منابع آگاه از این موضوع پرده برمی‌دارند که بغداد در ماه مه ‌سال جاری میلادی، جریمه‌هایی برای عملکرد غیرقابل‌قبول خوانده شده شل در میدان مجنون تعیین کرد که این ارقام از حق‌العمل این شرکت کاسته خواهد شد. مقارن شدن خروج شل از عراق با رفراندوم 25 سپتامبر اقلیم کردستان و اختلاف‌های بغداد با این قدرت منطقه‌یی و همچنین داعش، از دیگر مسائلی است که نمی‌توان از آنها چشم‌پوشی کرد.  اما احتمال دیگری که مطرح می‌شود، این است که تصمیم شل ناشی از تمایل این شرکت برای حرکت به سمت ایران است. شل به‌تازگی برنامه‌های خود را برای توسعه میدان گازی کیش ارائه کرده است. این برنامه به‌وسیله قائم‌مقام شرکت هلندی به همتای ایرانی در شکل ملی نفت ایران تقدیم شده است. هر دو طرف، در دسامبر 2016، تفاهمنامه‌یی برای توسعه میدان گازی کیش امضا کردند اما ماه گذشته، تلاش‌های شل برای ورود به ایران، افزایش یافت. این شرکت، پروپوزال‌های خود را برای توسعه میادین نفت آزادگان و یادآوران به مسوولان ایرانی ارائه کرده است.  شرکت شل، ریسک خروج از ناحیه بسیار نفت‌خیزی (عراق) را به جان می‌خرد تا در ایرانی فعالیت کند که هنوز هم تولیدکنندگان نفت و گاز آن به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی درگیر مشاجره و بحث هستند. در این میان، واشنگتن همچنان به‌دنبال اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران است و حتی می‌خواهد برجام را لغو کند. این عوامل می‌توانند آینده ایران را تحت‌تاثیر قرار دهند. در صورتی که تحریم جدیدی علیه ایران درنظر گرفته شود، شل چاره‌یی جز عقب‌نشینی یا مواجه شدن با جریمه‌های امریکایی نخواهد داشت.  اگر غرب، تحریم‌ جدیدی نیز علیه ایران تصویب نکند، باز هم ورود شل به ایران می‌تواند به معنای تیره شدن روابط آن با بسیاری از کشورهای عربی مانند عربستان‌سعودی و امارات‌متحده‌عربی باشد. این شرکت باید تمام این موارد را درنظر گرفته و در تصمیمی که برای آینده خود می‌گیرد، ثابت‌قدم باشد.