ترامپ به دنبال جایگزینی برای فرمان مهاجرتی

دوره 90روزه اجرای فرمان مهاجرتی جنجالی دونالد ترامپ در راستای ممنوعیت ورود اتباع 6کشور با اکثریت جمعیت مسلمان یک‌شنبه (امروز) به پایان می‌رسد و به ‌گفته مقامات امریکایی، رییس‌جمهوری این کشور در حال بررسی طرح پیشنهادی الین دوک، سرپرست وزارت امنیت ملی برای جایگزینی فرمان مهاجرتی است. محدودیت‌های جدید قرار است به‌صورت خاص بر کشورهایی اعمال شود که در زمینه به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات امنیتی با امریکا کم‌کاری می‌کنند و طبق ارزیابی‌های دولت امریکا، خطر نفوذ تروریست‌ها از این کشورها جدی است.

ترامپ در ماه ژانویه و به عنوان یکی از نخستین اقدامات خود پس از حضور در کاخ سفید، با صدور یک فرمان اجرایی بر ورود شهروندان 6کشور سوریه، سودان، سومالی، لیبی، ایران و یمن برای مدت ۹۰ روز محدودیت اعمال و ورود پناهجویان به خاک امریکا را نیز برای ۱۲۰روز ممنوع کرد؛ اما اجرای این فرمان از سوی دادگاهی در ایالت واشنگتن و سپس دادگاه تجدیدنظر در سانفرانسیسکو به تعلیق درآمد. پس از آن دولت در ماه مارس بار دیگر فرمان مهاجرتی را با اندک تغییراتی به اجرا گذاشت که این مرتبه نیز با مخالفت‌های شدیدی همراه شد و برخی دادگاه‌های فدرال از جمله دادگاه هاوایی علیه آن رای دادند و وزارت دادگستری مجبور شد، دخالت دیوان عالی را به عنوان بالاترین مرجع قضایی کشور خواستار شود. دیوان عالی در نهایت ۲۶ ژوئن با اجرای بخش‌هایی از فرمان ترامپ موافقت کرد که این دوره امروز 24 سپتامبر پایان می‌یابد و در عمل دولت باید برای ادامه این فرمان اجرایی منتظر رای نهایی دیوان عالی در ماه اکتبر بماند. اما مقامات کاخ سفید جمعه اعلام کردند که ترامپ به‌دنبال بررسی طرح پیشنهادی الین دوک برای جایگزینی فرمان مهاجرتی است.

به گزارش بلومبرگ، ترامپ طرح پیشنهادی دوک را جمعه در جلسه‌یی دریافت کرد که جف سشنز، دادستان کل، رکس تیلرسون، وزیر خارجه، دان موتز، رییس اداره اطلاعات ملی، اچ. آر. مک‌مستر، مشاور امنیت ملی و دان مک‌گان، مشاور کاخ سفید نیز در آن حضور داشتند. مایلز تیلر، مشاور سرپرست وزارت امنیت ملی در این باره گفت: «الین دوک اقداماتی را توصیه کرده که جدی و درخور هستند و از نمونه آنها می‌توان به محدودیت‌های سفر و افزایش نظارت بر کشورهایی خاص اشاره کرد.» به‌گفته مقامات آگاه در واشنگتن در طرح پیشنهادی دوک به ترامپ، شرایط منع ورود شهروندان کشورها با یکدیگر متفاوت خواهد بود و براساس معیارهایی مانند همکاری کشورها با نهادهای امنیتی امریکا، تهدیدی که هر کشور متوجه امریکا می‌کند و موارد مشابه تعیین می‌شوند.

تیلر در این باره گفت: اگرچه برخی کشورها امکان به ‌اشتراک‌گذاری اطلاعات مربوطه را ندارند یا نمی‌خواهند چنین کاری را انجام دهند، اما بیشتر کشورها می‌توانند حداقل شرایط مورد نیاز برای مستثنا ‌شدن از قانون جدید را فراهم آورند. کاخ سفید مذاکره با دولت‌های خارجی برای دریافت اطلاعات را از 15 سپتامبر و پس از دریافت گزارش محرمانه دوک آغاز کرد، اما بسیاری از کشورها تاکنون به درخواست ارائه اطلاعات بیشتر پاسخ نداده‌اند. با این حال تیلر گفت که برخی کشورها که در ابتدای امر در فهرست کشورهایی با شرایط امنیتی نامناسب قرار گرفته بودند، اطلاعات کافی برای مستثنا شدن از طرح جدید مهاجرتی ارائه کرده‌اند.

در این حال تیلر و دیگر مقامات کاخ سفید تاکنون از اشاره به نام کشورهایی که قانون جدید شامل حال آنها می‌شود، خودداری کرده‌اند و هنوز معلوم نیست که شهروندان همان 6کشور قبلی در قانون جدید نیز برای ورود به خاک امریکا با محدودیت مواجه خواهند شد یا خیر. کارل ریش، مشاور وزیر خارجه در امور دفاتر کنسولی اعلام کرد: وزارت خارجه رهنمون قوانین جدید و اطلاعات مربوط به محدودیت‌های جدید را هفته آتی به دفاتر کنسولی اعلام خواهد کرد. راج شاه، سخنگوی کاخ سفید گفت که رییس‌جمهوری هنوز به مرحله تصمیم‌گیری نرسیده است و در صورت موافقت با این طرح، جزئیات سیاست‌گذاری جدید را اعلام خواهد کرد.

در میانه لفاظی‌های ترامپ علیه دولت‌های ایران، کره‌شمالی و ونزوئلا اعمال محدودیت‌های مسافرتی جدید می‌تواند به‌سادگی به تنش‌های ژئوپلیتیک دامن بزند. رییس‌جمهوری امریکا هفته گذشته در واکنش به حمله تروریستی در لندن گفت که به باور او محدودیت‌های مسافرتی کنونی کافی نیستند و ممنوعیت ورود به خاک امریکا باید در سطحی گسترده‌تر اجرا شود. ترامپ در کمپین‌های انتخاباتی نیز ممنوعیت کامل ورود مسلمانان به خاک امریکا را خواستار شده بود و مخالفان وی از همان اظهارات برای به چالش کشیدن ممنوعیت سفر کنونی استفاده کردند. منتقدان فرمان مهاجرتی ترامپ این سیاست‌گذاری را تبعیض علیه مسلمانان خواندند و گفتند که این اقدام رییس‌جمهوری با قانون‌اساسی که تضمین‌کننده آزادی مذهب است، مغایرت دارد. مخالفان فرمان مهاجرتی همچون اتحادیه آزادی حقوق شهروندی امریکا احتمال می‌دهند که طرح جدید دولت با چالش‌های قانونی جدیدی همراه باشد. سارا فلورز، سخنگوی وزارت دادگستری ضمن اشاره به دفاع وکلای دولت از فرمان اجرایی ترامپ از اشاره به تاثیرات احتمالی طرح جدید محدودیت مسافرتی بر پرونده موجود در دیوان عالی خودداری کرد.