کاهش رتبه ریسک اعتباری ایران نزد «بریکس»
رتبه اعتباری ایران نزد گروه بریکس متشکل از قدرت‌های نوظهور در اقتصاد جهانی به زمان پیش از تحریم‌ها بازگشته است. این درحالی است که اکنون رتبه اعتباری ایران در سازمان همکاری و توسعه اقتصادی(OECD) در گروه 6 قرار دارد. این رتبه نزد کشورهایی چون برزیل، روسیه، هند و چین به شرایط پیش از تحریم‌ها بازگشته و بین «سه تا پنج» است. به گفته عضو هیات‌مدیره صندوق ضمانت صادرات ایران، رتبه اعتباری ایران نزد کشورهای عضو بریکس نه تنها پس از برجام بهبود یافته بلکه در مواردی حتی بهتر از آن شده، برای نمونه صندوق ضمانت صادرات هند در رتبه‌بندی 7 گروهی خود، رتبه 3 را به ایران اختصاص داده است.
با آغاز اجرای برجام در دی ماه 1394 موضوع تامین مالی خارجی(فاینانس) و جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال در دستور کار دولت ایران قرار گرفت که تاکنون توانسته بیش از 46میلیارد دلار از کشورهای«چین، روسیه، هند، کره جنوبی، اتریش و دانمارک» فاینانس جذب کند و رایزنی برای جذب منابع بیشتر در دستور کار است. یکی از عوامل اثرگذار در موفقیت کشور برای جذب منابع خارجی، رتبه اعتباری ایران در مراودات بین‌المللی است. به گفته محمد خزاعی معاون وزیر اقتصاد این رتبه در سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در دولت اصلاحات به رتبه 4 از 7 رسیده بود اما در زمان تحریم‌ها به عدد 7 رسید و ایران در زمره پرریسک‌ترین کشورها قرار گرفت. اما با اجرای برجام اکنون رتبه ایران به 6 بهبود یافته و مسوولان ایرانی در تلاش هستند در سال جاری میلادی این رتبه را به 5 بهبود دهند. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی(OECD) سازمانی بین‌المللی و از مهم‌ترین نهادهای تصمیم‌گیر در عرصه اقتصاد جهانی است که مقر اصلی آن در پاریس است. این سازمان در سال 1948میلادی با هدف بازسازی اقتصاد کشورهای اروپایی پس از جنگ جهانی دوم ایجاد شد و به تدریج کشورهای غیراروپایی نیز به آن پیوستند. رتبه‌بندی کشورها از نظر ریسک سرمایه‌گذاری یکی از اقدام‌های مهم این سازمان به شمار می‌رود. بریکس(BRICS) نام گروهی به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی کشورهای عضو برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده است.؛ اعضای گروه بریکس همگی غیر از روسیه در رده کشورهای درحال توسعه یا اقتصادهای درحال ظهور هستند. از این رو معاون فنی و عضو هیات‌مدیره صندوق ضمانت صادرات ایران از کاهش رتبه اعتباری ایران نزد گروه بریکس متشکل از قدرت‌های نوظهور در اقتصاد جهانی خبر داده و گفته است کشورهایی که در سازمان «او.یی.سی.دی» عضویت دارند، کشورهای پیشرفته اقتصادی هستند که برای هماهنگ‌سازی سیاست‌های تجاری خود در زمینه اعتبار صادراتی و نرخ‌ها، کشورها را از نظر اعتباری، رتبه‌بندی می‌کنند تا یک رقابت عادلانه بین این کشورها شکل بگیرد.
سیدآرش شهرایینی در گفت‌وگوی خود با ایرنا بیان کرد که کشورهای عضو بریکس همچون هند، چین، برزیل و آفریقای جنوبی با برخورداری از 44درصد جمعیت جهان و در اختیار داشتن حدود 25درصد تولید ناخالص داخلی دنیا، وزنه قابل‌توجهی در اقتصاد جهانی به شمار می‌روند.
وی ادامه داد: «سایناشور» چین نیز از 9 گروهی که برای رتبه‌بندی کشورها تعیین کرده، رتبه 5 را به ایران اختصاص داده که معادل رتبه 4 از 7 گروه است؛ ضمن اینکه روسیه نیز ایران را در گروه 4 اعتباری خود قرار داده و رتبه ایران نزد آفریقای جنوبی نیز 5 از 7 است.
معاون فنی صندوق ضمانت صادرات ایران گفت: مسوولان بدانند اگرچه رتبه اعتباری ایران در سازمان همکاری و توسعه اقتصادی
(او.یی.سی.دی-OECD) از 7 به 6 بهبود یافته اما در مورد سایر کشورها که سهم اثرگذاری در اقتصاد جهانی دارند نیز بهتر از این رتبه است که می‌تواند آنها را در رایزنی برای جذب سرمایه با شرایط بهتر راهنمایی کند. شهرایینی درباره اهمیت این رتبه‌بندی‌ها توضیح داد: اثر اولیه این رتبه‌بندی در زمینه ریسک‌پذیری کشورها در کاهش یا افزایش هزینه‌های جذب سرمایه دیده می‌شود و کشورهای بر مبنای آن بسته‌های تامین مالی مختلفی به کشورهای فاینانس‌گیرنده ارائه می‌کنند.
شهرایینی افزود: با توجه به بهبود رتبه اعتباری ایران نزد کشورهایی چون هند، روسیه، چین و حتی آفریقای جنوبی، ایران می‌تواند بسته‌های مالی جذاب‌تری نسبت به اروپا از این کشورها دریافت کند. او افزود: هزینه تامین مالی خارجی(فاینانس) شامل بهره وام و بیمه(پوشش ریسک) است که این هزینه‌ها با توجه به نرخ ریسک کشورها متغیر است؛ هر چه ریسک کشوری پایین‌تر باشد، این هزینه‌ها نیز با نرخ کمتری برای آن محاسبه می‌شود. شهرایینی در بخش دیگری از سخنان خود توضیح داد: برای نمونه کشوری که در «او.یی.سی.دی» در رتبه کم ریسک‌ترین کشور قرار دارد، می‌تواند این فاینانس را با پرداخت یک درصد حق بیمه دریافت کند اما اگر در رتبه 7 یعنی پر ریسک‌ترین کشور قرار گیرد، این نرخ به بالای 10درصد می‌رسد یعنی اینکه این رتبه‌بندی در هزینه ناشی از جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیز موثر است.
این کارشناس حوزه تامین مالی بین‌المللی بیان کرد: با توجه به بهبود رتبه ایران نزد کشورهایی که در «او.یی.سی.دی» عضویت ندارند و نیز یارانه‌یی که این کشورها برای پرداخت فاینانس به کشورهای مختلف در نظر می‌گیرند، می‌توان گفت تامین مالی از کشورهای بریکس برای ایران کم هزینه‌تر است.
وی توضیح داد: برای نمونه روسیه برای پرداخت فاینانس تا 3.5درصد یارانه صادراتی می‌دهد که سبب می‌شود مجموع نرخ هزینه بیمه و بهره وام فاینانس به کمتر از 3درصد برسد.
به گفته شهرایینی، این درحالی است که با توجه به رتبه 6 ایران نزد سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، هزینه جذب فاینانس از کشورهای عضو این گروه به مراتب برای ایران بالاتر است. عضو هیات‌مدیره صندوق ضمانت صادرات ایران در عین حال گفت: البته در فرآیند جذب فاینانس باید به این نکته توجه کرد از کشورهایی این تامین مالی انجام شود که از فناوری‌های جدیدتر برخوردارند تا بتوان در کنار جذب فاینانس، صنعت کشور را نیز روزآمد کرد.
