گامی برای جهانی شدن بازار سرمایه

روح‌الله حسینی‌مقدم   

معاون ناشران و اعضای شرکت بورس اوراق بهادار

یکی از مطالبات جدی و اساسی سهامداران و سرمایه‌گذارانی که در بازارهای مالی به‌ویژه بازار اوراق بهادار اقدام به فعالیت می‌کنند نقدشوندگی دارایی‌های مالی است.

به تعبیر دیگر، اگر سرمایه‌گذار بداند که در بازار مالی سودهای بسیار بالایی وجود دارد اما هر زمانی که نیاز به تبدیل ورقه بهادار به پول نقد داشته باشد، حتما این مشکل را تحت‌عنوان ریسک نقدشوندگی در محاسبات خود با وزن زیاد اعمال می‌کند و احتمال دارد از این بازار رویگردان شود.

در بسیاری از مبانی‌های نظری مرتبط با بازارهای اوراق بهادار هم، مهم‌ترین مزیت بورس اوراق بهادار به عنوان یک بازار ثانویه، نقدشوندگی است که این نقدشوندگی هم برای سهامدار خرد و هم برای سهامدار عمده، موضوعی اساسی و قابل‌توجه است.

اما در این میان، مساله‌یی که بورس‌ها توجه زیادی به آن دارند بحث اصلاح مقررات است.

برخی مقررات در بازارهای مالی به فراخور شرایط و وضعیت خاص یک دوره، تدوین می‌شوند و باتوجه به اینکه یک بازار، پویاست قاعدتا لازم است در این بازار، باتوجه به شرایط، اصلاحاتی در دستورالعمل‌ها اعمال شود. اما بازارهایی مثل بورس ما در حوزه تغییر مقررات، مقاوم هستند. بازار سرمایه در دوره‌های اخیر در برخی دستورالعمل‌ها مانند دستورالعمل افشای اطلاعات تغییراتی را اعمال نکرده است. به این ترتیب، از سال 86 تا به امروز تغییر آنچنانی در این دستورالعمل نداشتیم در حالی که این مقررات برای دهه 80 نوشته شده است یعنی زمانی که قانون بازار تدوین شده است. در حال حاضر، با اعمال تغییرات در دستورالعمل افشای اطلاعات باید گفت سازمان بورس همت ویژه‌یی را به ثمر رسانده تا بتواند این دستورالعمل تاثیرگذار را تغییر داده و با اتفاقات روز بازار، اصلاح کند.

جا دارد این تغییرات اخیر در دستورالعمل بازگشایی و توقف نمادهای معاملاتی را به فال نیک بگیریم. در جلساتی که با فعالان بازار داشتیم نسبت به این مساله ابراز دلخوری کرده بودند و در نظر داشتیم که اقدامات جدی را در این زمینه عملی کنیم. هم‌اکنون، باید تبریک گفت به سازمان بورس که یک تغییر اساسی در چند حوزه ایجاد کرده است. در گام نخست، دستورالعمل را تغییر داده است که به‌طور حتم، در حوزه کاهش سطح توقف نمادها، تغییر اساسی و چشمگیری ایجاد می‌کند و می‌تواند مقررات بازار سرمایه ما را به مقررات بین‌المللی نزدیک کند.

نکته‌یی که در این میان مطرح است بحث بازار تحت نظارت است. بارها ادعا کردم که در بورس‌های خارجی هم ممکن است شرکتی پیدا شود که همه گزارش‌های آن به‌موقع باشد یا حتی امکان ارائه گزارش در زمان مشخص داشته باشد ولی بورس‌ها برای آن راه‌حل دارند. راه‌حل آن توقف طولانی‌مدت نیست به همین خاطر در دستورالعمل‌های این بازارها موارد خاص شناسایی می‌شود. به‌همین ترتیب، برای این موارد، بازاری تحت عنوان بازار تحت نظارت دارند که اگر شرکتی گزارش نامطلوبی را ارائه دهد، نماد آن شرکت را به این بازار منتقل می‌کنند و معاملات آن تا رسیدن به یک اوضاع مطلوب، در یک فضای جدید انجام می‌پذیرد.

اکنون بهترین زمان است که سازمان بورس به وظایف ذاتی خود بازگردد و مسوولیت گزارش‌دهی‌ها به ناشران و مسوولیت خرید و فروش به شخص سهامدار بازگردد.

به نظر می‌رسد با تغییرات اعمال شده در این دستورالعمل به‌تدریج به بین‌المللی شدن مقررات بازار سرمایه نزدیک می‌شویم و این گامی اساسی است برای جهانی شدن بازار سرمایه کشورمان.