حرکت حلزونی منتخبان صنعتی

تعادل   

آمار منتشر شده از وضعیت تولید ۵۷‌محصول منتخب صنعتی، معدنی و پتروشیمی تا پایان ماه اول تابستان 1396 نشان از کاهش محسوس تولید محصولات در این بازه زمانی دارد. مطابق داده‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت، عملکرد واحدهای تولیدی نشانگر آن است که از مجموع 29 گروه کالایی تولید در بخش صنعت حدود 12کالا از جمله «انواع تلویزیون، الیاف اکریلیک، کولر آبی، وانت و نئوپان» با افت محسوسی روبه‌رو شدند. در مقابل در همین بازه زمانی، 17 گروه کالایی از جمله « اتوبوس و مینی‌بوس، انواع سواری، کمباین، تراکتور، ماشین لباسشویی و کاغذ» رشد تولید را تجربه کرده‌اند. همچنین مطابق آمارها در بخش تولید انواع کالاهای منتخب معدنی و صنایع معدنی، گروه کالایی «کاشی، شیشه جام و فولاد خام» رشد را تجربه کرده‌اند. از طرفی تا پایان تیرماه سال جاری تولید «انواع کاتد مس و ظروف شیشه‌یی» با افت تولید مواجه شدند. همچنین آمارها گویای رشد تولید کالاهای منتخب شیمیایی و پتروشیمی در همین بازه زمانی دارد که بیشترین رشد را دو گروه کالایی «پلی‌استایرن و پلی‌کربنات» را از آن خود کرده‌اند. آمارها حکایت از این دارد که با وجود تزریق منابع مالی به بخش صنعت، همچنان شاهد حرکت حلزونی‌وار رشد تولیدات کالاهای منتخب صنعتی در مقایسه با سایر گروه‌های کالایی هستیم.

  محصولات منتخب صنعتی

بررسی آمار منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در تیرماه منتهی به سال 1396 نشان می‌دهد، در حوزه محصولات صنعتی انواع «اتوبوس و مینی‌بوس» بیشترین رشد را تجربه کرده است. به‌طوری‌ که مطابق آمارها در همین مدت، تعداد 1062دستگاه انواع اتوبوس و مینی‌بوس تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 97‌درصدی را تجربه کرده است.

«تولید کمباین» نیز در حوزه تجهیزات کشاورزی توانسته رتبه دوم بالاترین میزان رشد تولید را به خود اختصاص دهد و این محصولات با تعداد 245 دستگاه در 4 ماه ابتدای سال جاری در مقایسه با مدت مشابه قبل که تعداد آن 133دستگاه بوده است، رشد 84.2‌درصدی را در پی داشته است. از سوی دیگر آمار منتشره از رشد تولید در گروه کالایی «دوده» نشان می‌دهد، این محصول صنعتی با تولید 41.2 هزارتن تا پایان تیرماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل که 30.7هزارتن گزارش شده، با رشد 34.4‌درصدی مواجه بوده است. همچنین در لیست کالاهای منتخب صنعتی، «ماشین لباسشویی، کولر آبی و انواع تلویزیون» در همین مدت نیز رشد را تجربه کرده‌اند.

به‌طوری که مطابق آمارها، انواع لباسشویی با 231.4 هزاردستگاه در 4ماه منتهی به تیرسال جاری تغییرات 27.2‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال 1395 را تجربه کرده است. اما برخلاف تصور که به نظر می‌رسید، خودروسازان بتوانند با تکیه بر حمایت‌های تعرفه‌یی و تزریق نقدینگی از سوی دولت در بالای لیست محصولات صنعتی قرار گیرند. این در شرایطی است که تولید انواع سواری در 4 ماه منتهی به تیرسال جاری، 410.3هزار دستگاه گزارش شده که نسبت به مدت مشابه سال 1395 که تعداد تولید آن 338.6 هزار دستگاه بوده، توانست تنها رشد 21.2‌درصدی را در کارنامه خود ثبت کند. از سوی دیگر در زمان مورد بررسی بالاترین کاهش تولید را در محصول «الیاف اکریلیک» شاهد هستیم. به‌طوری که مطابق آمارها این محصول که تا پایان تیرماه سال 95 توانسته بود 6.2 هزار تن تولید داشته باشد، اما در سال جاری هیچ‌گونه تولیدی نداشته و افت 100‌درصدی را در کارنامه خود گنجانده است.

«کولر آبی» از دیگر محصولات منتخب صنعتی که در مدت مذکور، بالاترین کاهش تولید را در کارنامه خود ثبت کرده و در این زمینه رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. به‌طوری که مطابق آمارها، با 312.3 هزار دستگاه در 4 ماه ابتدای سال 96 نسبت به 427هزار دستگاه در مدت مشابه سال قبل کاهش 26.9‌درصدی را تجربه کرده است.

همچنین مطابق آمار، محصول دیگری که در این زمینه با افت تولید مواجه شده، انواع «وانت» بوده که در جایگاه سوم از نظر افت تولیدات قرار گرفته است. مطابق آمارها میزان تولید وانت تا پایان تیرماه سال جاری 19.7هزار دستگاه گزارش شده که در مقایسه با مدت مشابه سال 1395 که 25.3هزار دستگاه بوده است، با افت بیش از 22درصد مواجه بوده است. از سوی دیگر تولید‌کنندگان «نئوپان» نیز نتوانسته‌اند در 4ماه منتهی به تیر امسال، چندان موفق عمل کنند و این گروه با تولید 221.2هزار مترمکعب نئوپان در مقایسه با 279.7هزار مترمکعب در سال 95 افت تولید 20.9‌درصدی را تجربه کرده‌اند. همچنین مطابق آمارها، «تولیدکنندگان داروهای انسانی» افت بیش از 9‌درصدی تولید را تجربه کرده‌اند.

  جزئیات تغییرات در محصولات معدنی

از سوی دیگر آمارهای ارائه شده از میزان تولید 13 محصول متنخب معدنی نشان می‌دهد، در این بخش بیشترین میزان رشد در تولید «شیشه جام» ثبت شده و این محصولات با 309.5هزارتن در 4 ماه منتهی به تیر سال جاری نسبت به مدت مشابه سال 1395 که 232هزارتن بوده است، رشد 33.4‌درصدی را پشت سر گذاشته است.  همچنین «تولیدکنندگان کاشی» در ردیف بیشترین تغییرات مثبت قرار گرفته‌اند؛ به‌طوری که مطابق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت با تولید 106974هزار مترمربع در مدت یاد شده نسبت به مدت مشابه سال 1395، رشد 23.9‌درصدی را از آن خود کرده است. از آن‌سو اگرچه کارشناسان فولادی همواره از رشد چشمگیر تولیدات این حوزه به واسطه افزوده شدن کارخانجات مختلف به زنجیره تولید خبر می‌دهند، اما فولاد خام توانسته تنها رشد 11.1‌درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته از آن خود کند. از آن‌سو در لیست محصولات منتخب معدن و صنایع معدنی، بیشترین کاهش تولید را «کاتد مس» تجربه کرده است. این محصول در سال 96 با کاهش تولید 14.8هزار تنی نسبت به مدت مشابه سال قبل، افت 24.5‌درصدی را تجربه کرده است. همچنین «ظروف شیشه‌یی» نیز در همین مدت توانسته با تولید 130.3هزار تنی در مقایسه با تولید 157.6هزارتن در مدت مشابه سال قبل با افت بیش از 17درصد مواجه بوده است. در ادامه باید به افت «تولید شمش آلومینیوم» اشاره کرد؛ در واقع این فلز که به جهت امکان بازیافت 100‌درصدی از آن به عنوان انرژی جامد یاد می‌شود با وجود توجه ویژه دولت در سال‌های اخیر با تولید 109.8هزارتن سال 96 نسبت به 116.7هزار تن در سال 95 با افت تولید 5.9‌درصدی روبه‌رو بوده است.

  منتخبان مثبت

از سوی دیگر اگرچه بررسی آمارها در 4 ماه ابتدای سال 1396 حاکی از افزایش تولید در اکثر محصولات گروه پتروشیمی دارد، اما تنها یک محصول نتوانسته به مثابه دیگر محصولات در این بازه زمانی رشد را تجربه کند. مطابق آمار ارائه شده در لیست کالاهای منتخب شیمیایی و پتروشیمی، محصول «پلی‌کربنات» با تولید حدود 3.3 هزارتن تولید، رشد 94.1‌درصدی را در این بازه زمانی تجربه کرده است.

همچنین «پلی‌استایرن» نیز با 98هزارتن تولید تا پایان تیرماه سال جاری در مقایسه با 61.4 هزار تنی سال 95 رشد 59.6‌درصدی داشته است. از سوی دیگر «محصولات پلیمری» نیز با تغییرات مثبت 16.7‌درصدی مواجه بوده است، به‌طوری که توانسته تا پایان تیرماه سال 1396، تولیدات خود را به 2277.4هزارتن به ثبت برساند. تنها محصولی که در گروه کالاهای منتخب شیمیایی و پتروشیمی موفق به رشد تولید نشده، «اکریلو نیتریل بوتادین استایرن» بوده که در 4 ماه ابتدای سال 96 با تولید 15.3هزا تن نسبت به مدت مشابه سال گذشته که میزان تولید آن 3هزار تن بوده و افت 24.6‌درصدی تولید را در کارنامه خود ثبت کرده است.

  رشد جواز صنعتی سال 96

از سوی دیگر، آمار منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان از رشد 13.7درصدی صدور جواز تاسیس و 9.7درصدی جوازهای صنفی در 5 ماه منتهی به مرداد سال جاری دارد. مطابق آمارها، میزان وصول حقوق دولتی معادن در این بازه زمانی 3.6 برابر و صدور پروانه‌های اکتشاف معادن نیز 30.3درصد رشد را تجربه کرده‌اند. همچنین مطابق آمارها در مدت مذکور، 2هزار و 238 فقره پروانه بهره‌برداری با میزان سرمایه‌گذاری حدود 114هزار و 584 میلیارد ریال و اشتغال 36 هزار و 409 نفر صادر شده که از لحاظ تعداد 8.7درصد، میزان سرمایه‌گذاری 1.9درصد و اشتغال 20.2درصد رشد را نسبت به مدت مشابه سال 1395 شاهد هستیم. از طرفی مطابق داده‌ها در مدت مشابه سال گذشته، 2هزار و 59 پروانه بهره‌برداری با سرمایه‌گذاری 112 هزار و 467 میلیارد ریال و اشتغال‌زایی حدود 30 هزار و 296 نفر صادر شده بود.

مطابق آمارها، جوازهای تاسیس صادر شده در 5 ماه نخست سال جاری، 7هزار و 336 فقره با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری 670هزار و 178میلیارد ریال و پیش‌بینی اشتغال 168هزار و 650نفر گزارش شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از لحاظ تعدادی 13.7درصد، میزان سرمایه‌گذاری 0.6درصد و اشتغال 17.6درصد رشد را نشان می‌دهد. این در حالی است که درمدت مشابه سال 1395، 6 هزار و 451 جواز تاسیس صنعتی با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری 666 هزار و 151میلیارد ریال و همچنین پیش‌بینی اشتغال 143هزار و 381 نفر صادر شده بود. از سوی دیگر گزارش عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت حاکی از این است که تعداد مجوزهای صنفی صادر شده در 5 ماه منتهی به مرداد سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته 9.7درصد رشد را تجربه کرده است.

از سوی دیگر مطابق آمارها در همین مدت 113هزار و 789 فقره مجوز صنفی صادر شده است؛ در شرایطی که تعداد مجوزهای صنفی صادر شده در مدت مشابه سال گذشته، 103هزار و 725 فقره گزارش شده است. همچنین واکاوی بخش معدن نشان می‌دهد، صدور پروانه‌های اکتشاف در 5ماه منتهی به مرداد 1396، رشد 30.3درصدی را تجربه کرده است. همچنین در همین مدت 374 فقره پروانه اکتشاف صادر شد که این میزان در مدت مشابه سال گذشته 287فقره بود. میزان حقوق دولتی وصول شده معادن در مدت یاد شده نیز حدود 3هزار و 457 میلیارد ریال گزارش شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته که حدود 973میلیارد ریال بوده، 3.6 برابر شده است.

رشد 59.4درصدی ارزش ماشین‌آلات مشمول معافیت گمرکی در مدت یاد شده از دیگر موضوعاتی است که مورد اشاره قرار گرفته است. مطابق آمارها، ماشین‌آلات مشمول معافیت گمرکی از لحاظ تعداد و ارزش در 5 ماه منتهی به مرداد سال جاری به ترتیب با 12.8درصد و 59.4درصد رشد مواجه بوده است. همچنین 2هزار و 105کالا از این دست به ارزش حدود 2هزار و 701 میلیون دلار مشمول معافیت‌های گمرکی شد که ماشین‌آلات مشمول این معافیت‌ها در سال 1395 یک‌هزار و 866 فقره به ارزش حدود یک هزار و 694 میلیون دلار بوده است. از طرفی ماشین‌آلات مستعمل معافیت گمرکی 267 فقره به ارزش حدود 103میلیون دلار بود که با توجه به 188 فقره ماشین‌آلات مستعمل معافیت‌های گمرکی به ارزش حدود 95میلیون دلار در مدت مشابه سال 95، از لحاظ تعدادی و ارزشی به ترتیب با 42 و 8.8 درصد رشد مواجه بوده است.