حمایت بخش خصوصی از کسبوکارهای نوپا
گروه تشکل‌ها|
جهان در یک دهه گذشته، شاهد بروز و ظهور پارادایم‌های جدیدی در حوزه مشتری‌گرایی، افول مهندسی‌گرایی و برتری تکنولوژی بوده است. در این دهه، صنعت با ساز و کارهای سنتی جای خود را به تولید ناب با محوریت دانش و نوآوری داده تا به این شکل هم در زمان وهم در هزینه صرفه‌جویی شود. از این‌رو، در این بازه زمانی همه عرصه‌ها از جمله حوزه کسب‌وکار در معرض تحولات شتابناکی قرار گرفته‌اند. به گفته فعالان اقتصادی، در این فضای کسب‌وکار، پارامترها تغییر کرده و شرط بقای کسبوکارها در جهان امروز مشروط بر حرکت در مسیر خلاقیت و نوآوری قرار است. همچنین اندیشمندان علم اقتصاد نیز سال‌هاست که به این نظریه دست یافته‌اند که رشد اقتصادی مبتنی بر فناوری نسبت به رشد اقتصادی که حاصل سرمایه‌گذاری است، پایداری بیشتری خواهد داشت. حال فعالان اقتصادی اتاق تهران نیز در نمایشگاه جی‌تکس 2017 حمایت از استارت‌آپ‌هایی که در مرحله ایده‌پردازی، شتاب‌دهی، شبکه‌سازی و تجاری‌سازی هستند، را عهده‌دار شده است که به گفته تصمیم‌سازان انتظار می‌رود که حضور در نمایشگاه جی‌تکس آغازی برای نقش آفرینی اتاق در توسعه کسب وکارهای خلاق و نوآورانه باشد. از سوی دیگر نیز بهارستان نشینان، در راستای حمایت از فعالان کسب‌وکار نوین قول برطرف‌سازی مشکلات حقوقی استارت‌آپ‌ها از قبیل ثبت شرکت یا مالکیت معنوی آنها را داده‌اند و در این راستا اعلام کرده‌اند که کارگروهی متشکل از بخش‌های مختلف اعم از مسوولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ارتباطات، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، اتاق بازرگانی تهران و اتحادیه‌ها تشکیل خواهند داد تا تا چنانچه خلأ قانونی یا موازی‌کاری باشد آن را رفع کنند.
شرط بقای کسبوکارها
معاون کسب‌وکار اتاق تهران که سرپرستی هیات استارت‌آپ‌های اعزامی اتاق تهران به نمایشگاه جی‌تکس 2017 دبی را برعهده دارد، به حضور شیخ محمد آل مکتوم، نخست وزیر امارات متحده عربی و حاکم دبی در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه اشاره دارد. هومن حاجی‌پور گفت: به نظر می‌رسد، بازدید از غرفه استارت‌آپ‌هایی که به نمایندگی از اتاق تهران در این نمایشگاه حضور یافته‌اند، چشمگیر بوده است. هومن حاجی‌پور اظهارکرد: استارت‌آپ‌های ایرانی بسیار با انگیزه و با هدف کسب موفقیت در این رویداد حضور پیدا کرده‌اند و ما شاهد این بودیم که آنان بسیار با قدرت ایده و محصول خود را برای مخاطبان و بازدیدکنندگان شرح داده و معرفی می‌کنند. حال آنکه یکی از این استارت‌آپ‌ها، به عنوان یکی از 40 استارت‌آپ برتر معرفی شده و نماینده آن در یک پیچ استارت‌آپی محصول خود را معرفی کرد و مورد استقبال داوران و بازدیدکنندگان قرار گرفت. حاجی پور ابراز امیدواری کرد که این استارت‌آپ موفق به کسب جایزه فیوچر استار شود.
معاون کسب‌وکار اتاق تهران درباره چرایی حمایت اتاق تهران به استارت‌آپ‌ها، گفت: در یک دهه گذشته، جهان شاهد بروز و ظهور پارادایم‌های جدیدی در حوزه مشتری‌گرایی، افول مهندسی گرایی و برتری تکنولوژی بوده است. در این دهه، صنعت با ساز و کارهای سنتی جای خود را به تولید ناب با محوریت دانش و نوآوری داده است. همه عرصه‌ها از جمله حوزه کسب‌وکار در معرض تحولات شتابناکی قرار گرفته‌اند. در فضای کسب‌وکار، پارامترها تغییر کرده و شرط بقای کسبوکارها در جهان امروز مشروط بر حرکت در مسیر خلاقیت و نوآوری است. اندیشمندان علم اقتصاد نیز سال‌هاست که به این رهیافت دست یافته‌اند که رشد اقتصادی مبتنی بر فناوری نسبت به رشد اقتصادی که حاصل سرمایه‌گذاری است، پایداری بیشتری دارد. او در ادامه با اشاره به اینکه تجربه جدید در ترم بین‌المللی و در زنجیره کسب‌وکار شاهد ظهور استارت‌آپ‌ها است، گفت: صاحبان استارت‌آپ‌ها، ایده پردازانی خلاق هستند که سعی دارند، ایده‌های خود را وارد مرحله تجاری‌سازی کنند. در این راستا، نقش نهادهایی نظیر اتاق‌های بازرگانی به عنوان نهادهایی که می‌توانند زمینه را برای توسعه اینگونه فعالیت‌های نوآورانه فراهم کنند، بسیار حیاتی است. حاجی پور ادامه داد: در نمایشگاه جی‌تکس 2017 نیز شاهد این هستیم که در کنار غرفه شرکت‌های بزرگی نظیر اوراکل، سیسکو، بنز و مایکروسافت به عنوان شرکت‌های بزرگ و نام آشنا در عرصه فناوری، غرفه‌های استارت‌آپی برپا شده و بدین‌ترتیب آنها به راحتی می‌توانند در کنار افراد خلاق و نوآور قرار گیرند و از ایده‌ها و نوآوری‌های آنان استفاده کرده و مسیر توسعه را با سرعت بیشتری طی کنند. او با اشاره به توجه سرمایه‌گذاران به استارت‌آپ‌ها گفت: در ایران نیز شاهد توجه روز افزون سرمایه‌گذاران به استارت‌آپ‌ها هستیم و این حوزه از مرحله ایجاد، رشد و شتاب دهندگی مورد حمایت سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. به گفته حاجی پور؛ اتاق بازرگانی تهران نیز حمایت از استارت‌آپ‌هایی که در مرحله ایده‌پردازی، شتاب دهی، شبکه‌سازی و تجاری‌سازی هستند را در دستور کار قرار داده و امیدواریم که حضور در نمایشگاه جی‌تکس آغازی برای نقش‌آفرینی اتاق در توسعه کسب وکارهای خلاق و نوآورانه باشد.
بوروکراسی دولتی مانع توسعه‌یافتگی
از سوی دیگر، عضو کمیسیون صنایع و معادن در حاشیه این بازدید اعلام کرد که پس از بازگشت به تهران، کارگروهی متشکل از نمایندگان دستگاه‌های ذی‌ربط برای تسهیل و تسریع راه‌اندازی کسبوکارهای نوین و دانش بنیان تشکیل خواهیم داد. رمضانعلی سبحانی‌فر
با اشاره به اینکه حضور در این نمایشگاه برای استارت‌آپ‌های ایرانی، مزیت‌های بسیاری به همراه خواهد داشت، گفت: آنچه مشاهده می‌شود، حضور استارت‌آپ‌ها هم به لحاظ کمیت و هم از نظر کیفیت نسبت به دوره‌های گذشته ارتقا یافته است. ضمن آنکه، از میان 400 استارت‌آپ که در این نمایشگاه شرکت کرده‌اند، چهل استارت‌آپ که به مرحله نهایی دریافت جایزه راه یافته‌اند که چهار استارت‌آپ از این چهل تیم از ایران است. این نشان می‌دهد که ایران نیز در حوزه فعالیت‌های استارت‌آپی حرفی برای گفتن دارد. در عین حال به نظر می‌رسد، این نمایشگاه فرصت مناسبی برای بازاریابی این استارت‌آپ‌ها فراهم کند. رییس کمیته ICT مجلس ادامه داد: در مذاکراتی که با خالقان استارت‌آپ‌های ایرانی حاضر در غرفه اتاق تهران داشتم، اغلب آنها اعلام کردند که استقبال چشمگیری از ایده‌هایشان صورت گرفته و مذاکراتی را با طرف‌های خارجی داشته‌اند. بنابراین امیدواریم که این مذاکرات به مرحله انعقاد قرارداد برسد.
سبحانی‌فر درباره نقش مجلس برای برطرف‌سازی مشکلات حقوقی استارت‌آپ‌ها از قبیل ثبت شرکت یا مالکیت معنوی آنها، توضیح داد: به لحاظ قانونی خلأ چندانی وجود ندارد، منتها این کسبوکارها، در یک مرحله اداری گرفتار می‌شوند و این معطلی، نارضایتی‌های بسیاری را به ویژه در بخش صدور مجوزها ایجاد کرده است. در حالی که با وجود توسعه سیستم‌های مکانیزه آنها نباید در فرآیندهای بروکراتیک گرفتار شوند. او ادامه داد: پس از بازگشت به تهران، کارگروهی متشکل از بخش‌های مختلف اعم از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ارتباطات، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، اتاق بازرگانی تهران و اتحادیه‌ها تشکیل خواهیم داد تا مشکلات را بررسی کرده تا چنانچه خلأ قانونی باشد آن را رفع کنیم یا اگر موازی‌کاری باشد، این موازی‌کاری‌ها را حذف کنیم و در عین حال، نسبت به حذف دستورالعمل‌های دست‌وپاگیر اقدام شود. به گفته سبحانی‌فر؛ در این کارگروه، تصمیماتی نیز در راستای تقویت حمایت‌ها از فعالیت‌های استارت‌آپی نیز اتخاذ می‌شود.
رفع نقص ساختارهای حمایتی
در عین حال، عضو کمیته ICT مجلس نیز در این بازدید با ارزیابی موقعیت استارت‌آپ‌های مورد حمایت اتاق تهران گفت: اینگونه به نظر می‌رسد که استارت‌آپ‌های ایرانی از سطح خوبی برخوردار هستند. حتی این پتانسیل را داشته‌اند که در میان ایده‌های برتر برای دریافت جایزه جی‌تکس به مراحل نهایی برسند. این نشان می‌دهد که در زمینه توانمندی جوانان ایرانی کمبودی وجود ندارد. اما دلیل اینکه برخی کشورها، در زمینه نوآوری و خلاقیت گوی سبقت را از ایرانی‌ها ربوده‌اند را باید در ساختارهای حمایتی آنها از شرکت‌های دانش بنیان جست‌وجو کرد. حمیده زر آبادی افزود: براین اساس، ضرورت دارد که ساختار حمایتی از این کسبوکارها تصحیح شود و سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر افزایش پیدا کند. در واقع سرمایه‌گذار باید این خطر را بپذیرد که ممکن است این سرمایه‌گذاری نتیجه مورد نظر را در پی نداشته باشد. در این میان اگر استارت‌آپی به نتیجه برسد، می‌تواند هزینه همه سرمایه‌گذاری‌های پیشین را که نتیجه بخش نبوده، پوشش دهد. او مانع توسعه کسبوکارهای نوین را به نقص ساختارهای حمایتی و قانونی نسبت داد و گفت: در بحث قوانین با توجه به حساسیت‌هایی که در زمینه اشتغال ایجاد شده، سیاست‌گذاران در دولت و مجلس به این مساله واقف شده‌اند که مسیر کاهش نرخ بیکاری از راه حمایت از این نوع کسبوکارها می‌گذرد. نهایتا سیاست‌گذاران در دولت و مجلس ناگزیر هستند قوانین و نگرش‌های خود را نسبت به سرمایه‌گذاری و نوع حمایت‌ها اصلاح کنند. البته ممکن است پیمودن این مسیر کمی زمان‌بر باشد. در عین حال، یکی از موانع توسعه کسبوکارهای نوین خلأ اطلاعاتی است. براین اساس لازم است اطلاعات در کوتاه‌ترین زمان و به‌روز در اختیار سیاست‌گذاران قرار گیرد تا آنها طبق این اطلاعات برنامه‌ریزی و حرکت کنند.
