آینده مبهم «نفتا»
گروه جهان
وزرای بازرگانی کشورهای عضو پیمان سازمان تجارت آزاد امریکای شمالی (نفتا) سه‌شنبه در حالی چندمین دور مذاکرات خود را برگزار کردند که دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا، هشدار داده در صورت بی‌نتیجه ماندن این گفت‌وگوها، توافق‌های دوجانبه با کانادا یا مکزیک را مدنظر قرار می‌دهد. در همین حال، درخواست‌های سلطه‌جویانه امریکا با هدف کمک به کاهش کسری تجاری این کشور، آینده این بسته تجاری 23 ساله را در هاله‌یی از ابهام فرو برده و سبب شده برخی شرکت‌کنندگان در مذاکرات و تحلیلگران در مورد چگونگی مقابله با بن‌بست کنونی گمانه‌زنی کنند.
به گزارش رویترز، خواسته‌های امریکا که همسایگانش آنها را «خطوط قرمز» می‌دانند، اجبار به تجدید مذاکرات 5 ساله در مورد پیمان، درنظر گرفتن بیشترین سهم از تولیدات کارخانه‌های خودرو‌سازی برای امریکا و تسهیل ایجاد موانعی در مقابل واردات برخی کالاها از کانادا و مکزیک را شامل می‌شود.
رابرت لایتایزر نماینده تجاری امریکا، ایلدفونزو گواجاردو وزیر اقتصاد مکزیک و کریستیا فریلند وزیر خارجه کانادا، نمایندگان سه عضو پیمان تجاری نفتا در مذاکرات سه‌شنبه محسوب می‌شوند. نماینده تجاری امریکا در این گفت‌وگوها خط‌مشی سختگیرانه‌یی داشت که بازتابی از تمایل ترامپ برای بازگرداندن فرصت‌های شغلی از دست رفته در بخش تولیدات و جبران کسری تجاری حدود 64میلیارد دلاری با مکزیک و 11 میلیارد دلاری با کانادا بود. ترامپ از زمان آغاز مذاکرات در مورد نفتا در ماه آگوست، انتقادهای خود از این پیمان تجاری را افزایش داده و بارها به ملغی کردن توافقنامه در صورت خودداری کانادا و مکزیک از کنار آمدن با تغییرات پیشنهادی، تهدید کرده است.
اما مذاکرات امریکا این هفته در پی پیشنهاد به امریکا به کانادا در مورد پایان دادن به نظام حمایت از تولیدات داخلی در بخش‌های محصولات لبنی و ماکیان، وارد جبهه جدیدی شد. یک منبع آگاه به موضوع دوشنبه گفت که اوتاوا به‌طور قطع این درخواست واشنگتن را رد خواهد کرد. اعتراض‌های امریکا به مکانیسم‌های حل مناقشه در نفتا، برنامه‌های کانادا در زمینه محصولات لبنی و تولیدکنندگان الوار حال و هوای مقامات بازرگانی شرکت‌کننده در مذاکرات را بر هم ریخته است. اگرچه مقامات مکزیک و کانادا نارضایتی خود را از پیشنهادهای امریکا اعلام کرده‌اند، اما تاکنون موضعی تهاجمی نداشته‌اند. لایتایزر، گواجاردو و فریلند در پایان نشست‌های سه‌شنبه بیانیه رسمی صادر می‌کنند و قرار است هر یک کنفرانس خبری جداگانه‌یی داشته باشند. در این حال، انتظار می‌رود که هرگونه نتیجه‌گیری به مذاکرات دشوارتر برنامه‌ریزی شده برای ماه دسامبر موکول شود. وانسا روبیو معاون وزیر دارایی مکزیک، شنبه در این باره گفت: «این چهره حقیقی مذاکرات است. بخش‌هایی هستند که می‌توان سریع‌تر درخصوص آنها به توافق رسید، در حالی که در دیگر بخش‌ها چنین امکانی وجود ندارد. اما تا اینجای کار می‌توان گفت در روند عادی مذاکره بر سر یک توافق تجارت آزاد به‌سر می‌بریم.»
مقامات کانادا و مکزیک در حال حاضر با گروه‌های لابیگری صنایع، کشاورزی و خدمات امریکا که مخالف پیشنهادهای ترامپ هستند و تلاش‌های خود را برای ترغیب مقامات دولت به تسهیل مواضع افزایش داده‌اند، متحد شده‌اند. اما به نظر می‌رسد این تلاش‌ها برای کاهش نگرانی‌های بازارها از آنچه بر سر میز مذاکره می‌گذرد، کافی نبودند. ارزش پزو، واحد پول مکزیک، در معاملات عصر دوشنبه در پی نگرانی از آینده توافق تجارت آزاد نفتا به کمترین میزان در 5ماهه اخیر رسید، چراکه نفتا تضمین‌کننده حدود 1.2تریلیون دلار تجارت میان 3 کشور عضو در سال است و حدود 80درصد از صادرات مکزیک روانه امریکا می‌شود.
در همین حال، اسپوتنیک به نقل از یک تحلیلگر سیاست خارجه مکزیک اعلام کرد که پیشنهاد ترامپ برای مذاکره بر سر توافق‌های دوجانبه با مکزیک یا کانادا در صورت بی‌نتیجه ماندن گفت‌وگوهای نفتا، کل این بسته تجاری اجرایی شده در سال 1994 را تضعیف کرده است. ترامپ مکررا از توافق تجارت آزاد امریکای‌شمالی به‌دلیل ایجاد محیط تجاری غیرعادلانه، گشودن مرزهای امریکا به روی کالاهای ارزان‌قیمت و بدون تعرفه و دزدی فرصت‌های شغلی شهروندان امریکایی توسط مکزیکی‌ها، انتقاد می‌کند. اما به عقیده برندا استفان، تحلیلگر سیاست خارجه و عضو پیشین سفارت مکزیک در واشنگتن، رییس‌جمهوری امریکا به‌دنبال دستیابی به تغییرات در نفتا نیست و هدف دیگری را دنبال می‌کند. وی در این باره گفت: «پیشنهاداتی که امریکا روی میز مذاکره قرار داده، بسیار محافظه‌کارانه هستند و تنها هدف آنها تحقق شعار «امریکایی بخرید» ترامپ است. در چنین شرایطی شرکت‌های مکزیکی و کانادایی برای شرکت در مناقصات امریکا با محدودیت‌هایی مواجه خواهند شد و تنها در صورت پذیرش محدودیت‌ها می‌توانند در مناقصات شرکت کنند؛ اما برای حضور شرکت‌های امریکایی در مناقصات در مکزیک و کانادا، هیچ محدودیتی درنظر گرفته نمی‌شود که این نمونه‌یی از محافظه‌کاری تمام‌عیار ترامپ است.» استفان افزود: «این‌طور که من می‌بینم، دونالد ترامپ در تلاش است با اعمال فشار شدید، توافق را به شکل معینی تضعیف کند یا توافقی فوق‌العاده خوب برای وزن سیاسی خود به دست بیاورد یا اینکه راهی برای خروج کلی از توافق باز کند.»
این تحلیلگر همچنین معتقد است ترامپ با خروج از نفتا، سعی دارد از توجه رسانه‌ها و چرخه‌های سیاسی به دیگر بحران‌هایی که کاخ‌سفید با آنها درگیر است، جلوگیری کند. رییس‌جمهوری امریکا در کابینه خود با مشکلاتی مواجه است و چالش‌های دولت ترامپ در سیاست خارجی هم کم نیستند که از نمونه آنها می‌توان به بحران کره‌شمالی و افزایش تنش‌ها در روابط با کشورهایی از جمله ترکیه اشاره کرد.
