اصلاحات اقتصادی در غیاب تغییر سیاسی

گروه جهان

رییس‌جمهوری چین در نوزدهمین کنگره حزب کمونیست از تبدیل چین به کشور سوسیالیستی مدرن و آغاز دورانی جدید سخن گفت. شی جین‌پینگ گفت که پکن درهای خود را روی جهان نخواهد بست و اقتصاد چین بیش از گذشته پذیرای جهان خواهد شد. رهبر دومین اقتصاد بزرگ جهان همزمان با اشاره به اصلاحات اقتصادی در کشورش به مخالفان سیاسی خود هشدار داد که برای اصلاحات در این بخش هیچ تمایلی ندارد.

به گزارش یورونیوز، رییس‌جمهوری چین در نوزدهمین نشست حزب کمونیست چین که بازتاب‌ رسانه‌یی گسترده‌یی در جهان داشت از اعضای حزبش خواست با تمام عواملی که قدرت این حزب را تهدید می‌کنند، مبارزه کنند. وی تاکید کرد: قدرت سیاسی چین در برابر فساد مالی تحملی در حد صفر خواهد داشت.  شی جین‌پینگ در برابر حدود ۲ هزار و ۳۰۰ نماینده از سراسر کشور گفت: «هر یک از ما در حزب باید بیش از پیش برای تقویت و تثبیت رهبری حزب و نظام سوسیالیستی تلاش کند و قاطعانه در برابر اظهارات و اعمالی که رهبری را تضعیف، تحریف یا نفی می‌کنند، بایستد.» از حزب کمونیست چین که ۸۹ میلیون عضو دارد به عنوان «بزرگ‌ترین حزب جهان» نام برده می‌شود.

دبیرکل حزب کمونیست چین در شرایطی از برخورد قاطعانه با فساد سخن گفته که در چند سال گذشته قدرت خود را با فسادستیزی به عنوان سیاستی‌محوری و دستورالعمل‌های بنیادی در عرصه خط‌مشی اقتصادی، بیش از پیش تثبیت کرده است. در جریان این سیاست‌ها بود که بیش از یک میلیون عضو حزب و کارمند دولت مجازات و شمار زیادی از مقام‌های پیشین حزبی و دولتی بازداشت شدند.

شی جین‌پینگ در سخنرانی خود همچنین وعده داد که روند مدرن‌سازی ارتش را دنبال خواهد کرد. به‌گفته وی، چین تا سال ۲۰۵۰ ارتشی «تراز اول» خواهد داشت. او در عین حال وعده داده کشورش با شرکت‌های خارجی برخوردی منصفانه خواهد داشت.

 پیشرو در جهانی‌سازی

رییس‌جمهوری پرجمعیت‌ترین کشور جهان در سخنرانی خود نسبت به هرگونه تلاش تایوان برای اعلام استقلال نیز هشدار داد. او در اشاره‌یی غیرمستقیم به سیاست «امریکامحور» ترامپ در مبادلات تجاری بر اهمیت ارتباط و مبادلات چین با کشورهای مختلف جهان تاکید کرد. وی همچنین وعده پکن برای مبارزه با گرمایش کره‌زمین را بار دیگر تکرار کرد. شی جین‌پینگ در این سخنرانی گفت: «هیچ کشوری نمی‌تواند به تنهایی با چالش‌هایی که پیش‌روی بشر قرار دارد، روبه‌رو شود. هیچ کشوری نمی‌تواند خود را به تنهایی در خلوتگاهش منزوی کند.»

سخنان شی جین‌پینگ در زمینه سیاست خارجی با توجه به مذاکرات ماه آینده او با دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا، حایز اهمیت ارزیابی می‌شود. بی‌بی‌سی نوشته: «سخنان رهبر چین به عنوان بدیلی برای سیاست‌های دونالد ترامپ برآورد شده است. ناظران بر این باورند که سخنان شی جین‌پینگ نشان می‌دهد پکن قصد دارد، با درپیش‌گرفتن سیاست «نخست امریکا» از طرف ترامپ، خود را به عنوان پیش‌رو در جهانی‌سازی معرفی کند.»

رهبر جمهوری خلق چین در ادامه به تغییرات بنیادین در سیاست‌های اقتصادی اشاره کرد و گفت: «چین دسترسی به بازار برای سرمایه‌گذاری خارجی را تسهیل خواهد کرد و دسترسی به بخش خدماتی را گسترش می‌دهد و علاوه بر این، اصلاحات مبتنی بر بازار برای نرخ تبادلات و سیستم مالی را عمیق‌تر می‌کند و همزمان به تقویت شرکت‌های دولتی می‌پردازد.» شی جین‌پینگ با این حال تاکید کرد که اجاازه نخواهد داد در نظام سوسیالیستی خللی وارد شود و با هر گفته و عملی که ارزش‌های موجود در این نظام را تضعیف کند، مقابله خواهد کرد. شی جین‌پینگ همچنین تاکید کرد که برنامه‌یی برای انجام اصلاحات سیاسی ندارد. وی تاکید کرد که چین نباید به الگوبرداری از نظام سیاسی دیگر کشورها روی بیاورد.

رییس‌جمهوری چین در سخنان خود به کره‌شمالی و بحران تسلیحاتی این کشور اشاره‌یی نکرد.

 چرا کنگره نوزدهم اهمیت دارد؟

نوزدهمین کنگره حزب کمونیست چین تا سه‌شنبه آینده کمیته مرکزی جدید این حزب را معرفی خواهد کرد. انتظار می‌رود این کمیته شی جین‌پینگ را برای یک دوره پنج‌ساله دیگر به عنوان دبیرکل حزب انتخاب کند. کنگره حزب کمونیست چین هر 10سال تنها دوبار و به مدت یک هفته برگزار می‌شود. بیشتر جلسات کنگره حزب کمونیست چین پشت درهای بسته بر پا می‌شود.

از جمله مسائل مهم نشست کنگره این است که آیا شی جین‌پینگ لقب «لینگ‌شیو» به‌معنی پیشوا یا رهبر را از آن خود خواهد کرد یا خیر؛ لقبی که تا پیش از این تنها به مائو تسه‌تونگ و هوا گوئوفنگ داده شده بود. دویچه‌وله نوشته، شی جین‌پینگ در جریان کنگره برای ماندن خود بیش از زمان معمول ۱۰سال در راس حزب زمینه‌سازی کرده و به دوران رهبری جمعی پایان خواهد بخشید. سال ۲۰۲۲ میلادی دوره قانونی رهبری شی جین‌پینگ در حزب کمونیست چین سپری خواهد شد. تمدید این دوره از طریق بازسازی موقعیت دبیرکل امکان‌پذیر خواهد بود.

شی جین‌پینگ که ۲۰۱۲ زمام امور را به دست گرفت، یکی از قدرتمندترین رهبران جمهوری خلق چین در کنار مائو تسه تونگ و دن ژیائوپینگ محسوب می‌شود. کمیته مرکزی حزب کمونیست چین که توسط کنگره انتخاب خواهد شد در عمل قدرت را در این کشور 1.4میلیارد نفری در دست خواهد گرفت.

 تعیین تکلیف رهبران آینده

پایان کار کنگره با انتخاب ۲۰۵ عضو کمیته مرکزی حزب کمونیست چین همراه خواهد بود. اعضای کمیته مرکزی نیز به نوبه خود دفتر سیاسی ۲۵ نفره حزب را انتخاب خواهند کرد. سپس در متن دفتر سیاسی اعضای هفت‌گانه کمیته‌یی دایمی تعیین می‌شوند که نهاد واقعی قدرت در چین هستند.

گرچه جایگاه شی جین‌پینگ دبیرکل حزب و رییس‌جمهوری چین، مستحکم به نظر می‌رسد اما یکی از متحدان نزدیک او به نام وانگ چی‌شان که بیش از ۶۹ سال دارد قاعدتا باید بازنشسته شود. با این حال با توجه به نقش کلیدی او در کنار شی جین‌پینگ و در مبارزه با فساد مالی در چین، این احتمال مطرح شده که سن بازنشستگی اعضای کلیدی حزب تغییر کند تا او بتواند برای یک دوره دیگر به فعالیت خود ادامه دهد.

لی کچیانگ نخست‌وزیر چین از جمله افرادی است که جایگاهش متزلزل به نظر می‌رسد و سرنوشت او در این کنگره مشخص خواهد شد. این احتمال پیش از این مطرح شده بود که وانگ چی‌شان جانشین لی کچیانگ در مقام نخست‌وزیری شود. هرگونه ارتقای مقام مسوولان جوان‌تر حزب نیز مورد توجه تحلیلگران قرار خواهد گرفت، زیرا هر یک از این مسوولان جوان می‌توانند در آینده به یکی از نامزدهای بالقوه برای جانشینی شی جین‌پینگ تبدیل شوند. نبود نامزد بالقوه برای جانشینی او می‌تواند، نشان‌دهنده احتمال بقای شی جین‌پینگ در قدرت برای سومین دوره باشد.