رویکرد اتاق‌ها برای جذب کسب وکارهای نوین
اولین Tech Deal در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران برگزار شد. رویکرد متفاوت اتاق بازرگانی نسبت به سایر تشکل در قبال کسب و کارهای نوین به ویژه استارت‌آپ‌ها به خوبی مشخص است. تا چندی قبل شاهد تقابل اصناف با استارت آپ‌ها بودیم اما اتاق بازرگانی بحث‌های جدیدی را مطرح کرده است. بر اساس استراتژی اتاق بازرگانی تمامی کسب و کارهای نوین از جمله استارت آپ‌ها با کمک اتاق بازرگانی روبرو می‌شوند که این موضوع باعث شده است اولا تقابلی میان اتاق و این کسب و کارها شکل نگیرد و عملا شاهد پیوستن بسیاری از این کسب وکارهای نوین به اتاق‌ها باشیم و در کنار آن زمینه برای ادغام کسب و کارهای سنتی با کسب و کارهای نوین شکل گیرد.
نگاهی به جلسه Tech Deal
Tech Deal رویدادی است که در آن سرمایه‌گذاران و صاحبان صنایع با جدیدترین فناوری‌های بومی و دانش‌بنیان حوزه کاری خود آشنا می‌شوند و امکان سرمایه‌گذاری در طرح‌های معرفی شده را بررسی می‌کنند.
این رویداد با همکاری مرکز فن بازار ملی ایران، پارک فناوری پردیس، معاونت علمی و فناوری ریاست جموری و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران بود.
در این رویداد یک روزه مخترعان و صاحبان بنگاه‌های دانش‌بنیان، محصولات و ایده‌های فناورانه خود را در بخشهای تجهیزات پزشکی، نانو و بایو فناوری ارائه کردند و به نمایش گذاشتند. از جمله موضوعات ارائه شده در جلسات معرفی این محصولات، مدل مشارکت و نیز میزان سرمایه مورد نیاز برای اجرای و پیاده‌‌سازی طرح‌ها بود. صاحبان هر یک از طرح‌های حاضر در این رویداد، ابتدا این اجازه را داشتند که به مدت 10دقیقه به رونمایی و معرفی دستاوردهای فناورانه خود بپردازند و سپس به سوالات و پرسش‌های سرمایه‌گذاران و افرادی که تمایل به خرید و سرمایه‌گذاری در طرح‌ها را دارند، پاسخ دهند.
در این نشست هومن حاجی‌پور، معاون کسب‌وکار اتاق تهران به ظرفیت‌های این نهاد بخش خصوصی در راستای توسعه و گسترش فضای کسب‌وکار نوین کشور پرداخت. حاجی‌پور از خدمات گسترده اتاق تهران و ظرفیت بالای همکاری فعالان حوزه کسب‌وکارهای نوین، استارت‌آپی و دانش‌بنیان با اعضای اتاق تهران که بدنه بخش خصوصی کشور را تشکیل می‌دهند به عنوان فرصتی بزرگ جهت رشد شرکتهای نوپای فناور یاد کرد.
او ضمن یادآور شدن توجه ویژه اتاق تهران به حوزه کسب‌وکارهای نوین، آمادگی اتاق تهران جهت همکاری با نهادهای فعال این حوزه را یکی از بزرگ‌ترین گام‌های بخش خصوصی در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی عنوان کرد.
همچنین امید هاشمی، مدیر کسب‌وکار نوین اتاق تهران با اشاره به حمایت اتاق تهران از کسب و کارهای نوپا در حوزه فناوری بر اهمیت به‌کارگیری نوآوری و فناوری در کسب‌وکارهای سنتی اشاره کرد. هاشمی تاکید کرد که یکی از برنامه‌های ویژه اتاق تهران در این حوزه، ایجاد فرآیندهای سیستماتیک جهت تسهیل نفوذ نوآوری و فناوری به بدنه سنتی کسب‌وکار و صنعت در کشور است.
بازار هشت هزار میلیارد تومانی تجهیزات پزشکی و نانوفناوری
در این رویداد، معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز در سخنانی بر تلاش صاحبان ایده‌های فناورانه در حوزه تجهیزات پزشکی برای تجاری‌سازی طرح‌ها و محصولات خود تاکید کرد و مسیر آن را البته طولانی نیز دانست.
علیرضا دلیری، بازار محصولات فناورانه در بخش تجهیزات پزشکی و نانوفناوری در کشور را رقمی معادل 8 هزارمیلیارد تومان بیان کرد و گفت: بر اساس آمار گمرک ایران، سال گذشته رقمی معادل 12میلیون و 400هزار دلار صادرت تجهیزات پزشکی از کشور صورت گرفته است.
وی رتبه صادراتی ایران در این بخش در جهان را 88 و رتبه کشور از حیث واردات تجهیزات پزشکی را 38 عنوان کرد و افزود: مخترعان و صاحبان محصولات فناورانه در بخش تجهیزات پزشکی در گام نخست باید با شرکتهای فعال در این بخش وارد همکاری جدی شوند تا بتوانند طرح‌های خود اجرایی کنند.
همچنین علی اکبریان، دبیر شبکه فن بازار ملی ایران، این نهاد را تسهیلگر و رگولاتور خواند و تاکید کرد که شبکه فن بازار ملی قصدی برای حضور در زمین بازی فناوری‌های نوین و استارتاپها ندارد و تنها زمین بازی را فراهم می‌کند. اکبریان گفت: با توجه به اینکه درصد کمی از فناوری‌های نوین به مرحله تجاری‌سازی رسیده‌اند؛ از دو سال گذشته برای رفع این خلأ مرکز فن بازار ملی کوشیده است تا راهی برای معرفی بهتر فناوری‌های نوین با کمک دیگر نهادهای بخش خصوصی و دولتی پیدا کند. در این مسیر براساس حجم و تقاضای بازار، ارزش افزوده ایجاد شده و ایده و فناوری به کار رفته، استارتاپ‌هایی انتخاب می‌شوند تا به سرمایه‌گذاران برای تجاری‌سازی معرفی شوند. اتفاقی که امیدواریم روز به روز گسترده‌تر شود.
راه‌حل بیکاری
هرچند در Tech Deal الزاما استارت آپ‌ها حضور ندارند اما به بازی گرفتن کسب و کارهای نوین در کنار استارت آپ‌ها در حقیقت حلقه‌های یک زنجیره است. اتاق تلاش دارد که با این روش به جای تقابل اقدام به ایجاد همکاری میان بازاریان قدیمی و این چهره‌های تازه کند.
در همین رابطه افشین کلاهی، رییس کمیسیون جوانان و کارآفرینی اتاق ایران می‌گوید دولت و به طور مشخص وزارت ارتباطات، نگاه مثبتی به استارتاپها دارد. از این حوزه حمایت کرده و بسترسازی‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یی انجام داده است. اما در بخشهای دیگر دولت و دیگر نهادها، نگاه‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی منفی زیادی نیز وجود دارد. به خصوص در سطح مدیران میانی، مخالفت و کارشکنی زیاد دیده می‌شود در صورتی که عالی‌ترین مقامات خوش‌بین هستند.
به گفته وی برای مخالفان استارتاپها، دو نگرانی وجود دارد؛ یکی اینکه فضای سایبری در کشور ما امنیتی به حساب می‌آید. نهادهای امنیتی نگران‌اند که از این فضاها برای مسائل سوءاستفاده شود. نگرانی دیگری هم در بازار سنتی وجود دارد. ساختارهای سنتی اقتصادی کشور نگران‌اند که استارتاپها به عنوان رقیب بازار کسب و کار را تهدید می‌کنند. این نگرانی‌ها در تصمیم‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی دفعتی اثرگذار هستند.
کلاهی افزود چند سال پیش و در ابتدای فعالیت استارتاپها، گفته می‌شد چون که ایده‌ها و روش‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی کاری این کسب و کارها از خارج می‌آید، به عنوان تهدید و نفوذ مطرح هستند. اما راه‌حل تمام این نگرانی‌ها، فیلترینگ و جلوگیری از فعالیت نیست. هر کار کنیم، تکنولوژی راه خودش را باز می‌کند. نهادها و سازمان‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی کشور به جای محدود کردن و مقابله کردن، خودشان هم باید روش‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یشان را به روز کنند و در فرصت‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی این فضا شریک شوند.
رییس کمیسیون جوانان و کارآفرینی اتاق ایران تاکید داشت استارتاپ و کسب و کارهای دانش‌بنیان، راه ناگزیر ما در حل بیکاری است. چاره دیگری نداریم. می‌بینید در حوزه‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یی که سرمایه‌گذاری سنگین لازم دارد، نمی‌توانیم وارد شویم. در حوزه‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی سنتی هم جذب نیروی کار وجود ندارد. صنایع ما در رکود هستند. خود دولت برنامه‌ریزی کرده که سالی 200هزار شغل در حوزه ICTS ایجاد کند. به خاطر اینکه جای دیگری برای کار ندارد. اما در بخش ICTS فشارهای زیادی وجود دارد. شرکتهای این حوزه توانایی تحول‌آفرینی را در بازار کار کشور دارند، به شرط آنکه بستر برایشان فراهم باشد. قوانین دست و پاگیر برداشته شود و نیاز به مجوزهای مختلف و موازی نباشد و هر وزارت‌خانه‌یی ادعای خودش را نداشته باشد.
مسیر اشتباهی که اصناف پیمودند
هرچند بالاخره اتحادیه کسب و کارهای مجازی تشکیل شد اما واقعیت این است که مسیر طی شده توسط آنها و سنگ اندازی از سوی اصناف شرایطی را ایجاد کرد که در آینده نزدیک نمی‌توان انتظار همسو شدن میان اصناف سنتی و کسب وکارهای نوین را داشت. در این خصوص یلدا راهدار عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران می‌گوید تفاقی که افتاده این است که بخش زیادی از فضای کسب‌وکار کشور، در اختیار اصناف است؛ کسب‌وکارهایی خرد و کوچک، که معمولاً در نوع تقسیم‌بندی شغلی خود اشتغال هستند. کسانی که خود، برای خود شغل ایجاد می‌کنند و اشتغال‌زایی آنها تقربیا برای ۲ الی ۱۰نفر یا کمی بیشتر است. الان حدود ۳میلیون کسب‌وکار در مجموعه گروه‌بندی این مشاغل، هستند. این کسب‌وکار‌ها سنتی هستند و کمتر سعی کرده‌اند خود را به‌روز کنند. این‌ها برای ورود به بازارهای نوین آماده نیستند و نمی‌توانند نیاز روز مردم را پاسخگو باشند. به همین دلیل چون کسب‌وکارهای این‌ها دچار آسیب می‌شود و یا سهمشان از بازار کم شده، نگران شده‌اند.»
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران می‌گوید:«در ارزیابی این واکنش‌ها، باید منصف بود؛ این گروه منافع خود را در خطر و اضمحلال می‌بینند. کسی که سال‌ها پیشه مشخص و ثابتی را با روال مشخصی انجام می‌داد، برای مقابله با این اتفاق‌ها آمادگی روحی و مالی ندارد. شاید خیلی از این افراد به دلیل آشنا نبودن با دانش روز هم، کارآمد نباشند. این‌ها با از دست دادن حرفه خود، با مخاطرات زیادی روبه‌رو خواهند شد.»
او معتقد است:«این اعتراض‌ها به معنای مقابله با تکنولوژی نیست بلکه نوعی احساس خطر است. همین افراد معترض حتما در زندگی روزمره خود با تکنولوژی مواجه هستند.»
هر چند بالاخره اجازه تاسیس اتحادیه به استارت آپ‌ها داده شد و این اتحادیه شکل گرفت اما سازوکارهای لازم برای همراستا شدن این اتحادیه با سایر اتحادیه‌های صنفی و همکاری برای ایجاد کسب وکارهای مشترک کمتر مورد توجه قرار گرفت. اتفاقاتی که در اتاق بازرگانی درحال رخ دادن است می‌تواند تا حدی این نقیصه را جبران کند.
