تعرفه‌های برق باید گران شود
گروه انرژی مهدی نیکوئی
سی‌ودومین کنفرانس بین‌المللی برق و نمایشگاه جانبی آن، روز گذشته در پژوهشگاه نیرو آغاز به کار کرد. آیین آغازین این رویداد که با حضور سرپرست وزارت نیرو و جمعی از مدیران ارشد صنعت برق و همچنین حمید چیت‌چیان وزیر سابق نیرو برگزار شد، تحت تاثیر معرفی رضا اردکانیان به عنوان وزیر پیشنهادی نیرو به مجلس بود و گمانه‌زنی‌هایی راجع به میزان رای اعتماد نمایندگان مردم به او جریان داشت. با این وجود باز هم طبق معمول، بخش قابل توجهی از سخنرانی‌ها به مشکل اصلی چند سال اخیر وزارت نیرو یعنی بدهی‌های انبوه و تعرفه‌های قیمتی غیر واقعی اختصاص یافت.
آرش کردی مدیرعامل شرکت مادرتخصصی توانیر در ابتدای برنامه، کنفرانس بین‌المللی برق را فرصتی برای ارتباط بیشتر دانشگاه و صنعت برق خواند و آن را نویدبخش روزهای بهتر برای این صنعت دانست. وی گفت: بسترسازی برای انجام برنامه‌ریزی‌های اثربخش‌تر، بهبود روش‌ها، بهینه‌سازی و ایجاد آمادگی در صنعت برق جهت ورود فناوری‌های جدید در آینده‌یی نه چندان دور و گذر از وضعیت موجود و رسیدن به شبکه‌های برق هوشمند بی‌شک مهم‌ترین رهاورد این کنفرانس است. کردی، کنفرانس بین‌المللی برق را که 3 روز به طول خواهد انجامید، لازمه عصر پرشتاب کنونی دانست. به گفته وی، یکی از مشکلاتی که در سال‌های اخیر و به ویژه سال گذشته رخ داد، پدیده گرد و خاک و ریزگردها در استان خوزستان بوده که نیاز به تحقیقات جدید را پدید آورده و در راستای همین نیاز بوده که در کنفرانس پیش‌رو کارگاهی برای مدیریت برق در شرایط گرد و خاک ایجاد شده است.
مدیریت پیک مصرف
در ادامه برنامه حاضران شنونده سخنان اسدالله قره‌خانی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی بودند. وی با اشاره به‌شدت بالای مصرف انرژی در ایران، راهکار جلوگیری از خاموشی را علاوه بر توصیه مردم به صرفه‌جویی، استفاده از ظرفیت‌های قانونی دانست. به گفته وی بسیاری از واحدهای صنعتی و خدماتی، تولید انرژی و برق مازاد دارند که باید آنها را خریداری کرد.
حمید چیت‌چیان، وزیر سابق نیرو نیز در آیین آغازین کنفرانس بین‌المللی برق به چالش پیک مصرف صنعت برق کشور و راه‌های عبور از آنها پرداخت. به گفته وی، پیک مصرف برق در سال جاری به بیش از 55هزار مگاوات رسید و هم‌اکنون این رقم حدود 37 یا 38هزار مگاوات است. این نوسان شدید مصرف برق، باعث افزایش چشمگیر هزینه‌های تولید می‌شود و این موضوع برخلاف خواسته مشترکان است؛ هر چند مشترکان برق در ایران، بهای واقعی آن را نمی‌پردازند.
چیت‌چیان حل این معضل را کاهش همزمان هزینه‌های تولید و اصلاح الگوی مصرف دانست. وی گفت: برای کاهش هزینه‌های تولید باید از تنوع نیروگاه‌ها و منابع تولید برق استفاده کرده و بهترین ترکیب را برای سبد تولید پیدا کنیم.
وزیر پیشین نیرو ادامه داد: برای اصلاح الگوی مصرف نیز نیاز است تا تغییر پارادایم داده و از نیروهای علوم انسانی بیشتری در کنار مهندسان استفاده کنیم. یکی از راه‌ها برای کاهش تقاضای مردم، اصلاح الگوی رفتاری و تعاملی با آنهاست که منجر به افزایش درک متقابل می‌شود. همچنین باید از تبعیض دوری کرد و مانع از آثار منفی این پدیده به‌شدت آزاردهنده در مشترکان شد. وی در تاکید این بخش از سخنان خود عنوان کرد: فقدان شفافیت در پرداخت‌های مردم و قبوض حتی از تعرفه‌های سنگین هم لطمه روانی بیشتری به آنها می‌زند.
اما ستار محمودی سرپرست وزارت نیرو که آخرین سخنران آیین آغازین کنفرانس بین‌المللی برق بود، در این زمینه اظهار کرد: عبور از پیک مصرف و افزایش کمی و کیفی تولیدات برق هم از دستاوردهایی است که در سال‌های گذشته به دست آمده است. اینکه تمام شبکه برق از تولید و توزیع و انتقال بتوانند در برخی موارد با 100درصد ظرفیت خود فعالیت کنند (آن هم در شرایطی که برخی نیروگاه‌ها فرسوده بوده و به اصطلاح در آستانه بازنشستگی هستند) موضوع ساده‌یی نیست. این موفقیت‌ها نشان می‌دهد که در صورت داشتن زیرساخت‌ها و سخت‌افزارهای قوی‌تر، نیروی انسانی ما می‌تواند عملکردی به مراتب بهتر داشته باشد. اما به‌طور کل باید گفت که از نظر فنی، نه در بخش برق و نه در بخش آب، مشکلی وجود ندارد و تنها مساله اقتصاد است که باید حل شود.
مدیریت بدهی‌های صنعت برق
اما بخش مهمی از صحبت‌های سخنرانان این برنامه به بدهی وزارتخانه اختصاص داشت، قره‌خانی با بیان اینکه وزارت نیرو درگیر چالش‌های کنونی و روزمره شده و از برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و زیرساختی بازمانده است، عنوان کرد: بحث بدهی‌ها و کمبود نقدینگی باید مورد توجه قرار گرفته و حل شود.
وی افزود: برای چنین کاری می‌توان از تجربه ایجاد ساختار قانونی برای انرژی‌های تجدیدپذیر که منجر به دریافت عوارض 5 هزار تومانی از مشترکان شد، استفاده کرد. در چنین حالتی، سلامت به صنعت برق بازخواهد گشت و توسعه آن با سرمایه‌گذاری‌های خصوصی انجام خواهد شد.
ابراز امیدواری به وزیر شدن اردکانیان
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس در پایان سخنان خود بیان کرد: «رضا اردکانیان» وزیر پیشنهادی نیرو تجربه‌های گران‌سنگی در زمینه آب دارد که با تصدی این وزارتخانه می‌تواند از این تجربه‌ها برای گذر از بحران آب استفاده کند. وی عنوان کرد: معرفی اردکانیان به عنوان وزیر پیشنهادی نیرو را به فال نیک می‌گیریم که به سبب تحصیلات دانشگاهی و تجربه‌های ملی و بین‌المللی می‌تواند در این وزارتخانه راهبردی موثر واقع شود.
وی اظهار امیدواری کرد که اردکانیان با رای قاطع نمایندگان مجلس در جلسه رای اعتماد، تصدی وزارت نیرو را به عهده بگیرد. قره‌خانی ابراز امیدواری کرد با به‌کارگیری نیروهای شایسته در صنعت آب و برق و استفاده از شیوه‌های نوین و همچنین همکاری مجلس، وزارت نیرو بتواند معضلات را با موفقیت پشت سر بگذارد.
لزوم اصلاح تعرفه‌های برق
چیت‌چیان که در دوران 4 ساله وزارت خود، بارها بر اهمیت واقعی شدن قیمت‌های آب و برق پافشاری کرده بود، دیروز نیز اصلاح تعرفه‌های قیمتی را مهم‌ترین و اثربخش‌ترین راهکار اصلاح الگوی مصرف برق دانست. وی پیامد دیگر این تعرفه‌های پایین را بدهی‌های بسیار زیاد صنعت برق عنوان کرد که مانع از حرکت آن در مسیر سالم و اقتصادی می‌شود.
به گفته چیت‌چیان، هم‌اکنون بدهی‌های صنعت برق کشور به بیش از 30هزار میلیارد تومان می‌رسد، در حالی که درآمدهای سالانه آن تنها 20 هزار میلیارد تومان است. در این میان، هزینه‌های جاری هم وجود دارند که باید پرداخت شوند و به این شکل روز به روز بر بار بدهی‌ها افزوده می‌شود. در چنین شرایطی، صنعت برق چطور می‌تواند به مسیر خود ادامه دهد؟ ستار محمودی نیز اعتقاد دارد: تعرفه‌ها باید اصلاح شوند تا اقتصاد برق، پویا و سالم شده و بتواند هزینه‌های خود را تامین کند. در این صورت سرمایه‌گذاری‌های خصوصی و خارجی هم افزایش یافته و دیگر نیازی به کمک‌های دولتی برای اداره این صنعت نخواهد بود. به گفته سرپرست وزارت نیرو این وزارتخانه در دولت یازدهم بسته‌یی را برای مدیریت هزینه‌ها و منابع مالی تدوین کرد که باید در دولت دوازدهم اجرا شود. مقوله تعرفه یکی از موارد مطرح شده در این بسته است.
وی البته از این موضوع خبر داد که احتمالا قیمت حق انشعاب برق به زودی افزایش خواهد یافت. محمودی در این باره گفت: وقتی صحبت از حق انشعاب و تعرفه می‌شود، باید ابعاد آن توضیح داده شود؛ ما 34میلیون مشترک داریم که از شبکه برق برخوردار هستند؛ در این تغییر تعرفه‌ها، در وضعیت این مشترکان اتفاق جدیدی نمی‌افتد.
محمودی بیان کرد: در طول سال به‌طور میانگین 800هزار تا یک میلیون اشتراک جدید را واگذار می‌کنیم که نرخ واگذاری این اشتراک‌ها حدود 20 درصد تغییرات خواهیم داشت. سرپرست وزارت نیرو افزود: این تغییر تعرفه‌ها بر اساس قانون مجلس و ستاد هماهنگی بازار است؛ برنامه شروع اجرای این طرح از ابتدای سال 96 بود اما در 7ماه نخست سال اجرایی نشد، اما از آبان ماه یا مقداری با تاخیر شروع خواهد شد.
بازارهای منطقه، فرصتی برای برق ایران
سرپرست وزارت نیرو در پایان سخنان خود به بازارهای مصرف اشاره کرد و آن را مهم‌ترین زمینه رشد یک صنعت دانست. محمودی عنوان کرد که در صورت رفع چالش‌های کنونی صنعت برق کشور در داخل، می‌توان برق مصرفی بسیاری از بازارهای دیگر از جمله 200 میلیون نفر در کشورهای خاورمیانه و 400 میلیون نفر در کشورهای فراتر از خاورمیانه را تامین کرد. مهم‌ترین کشورهایی که در حال حاضر نیاز به توسعه، بازسازی و بهسازی تاسیسات تولید و انتقال برق را دارند، عراق و سوریه هستند که از ناآرامی‌های چند سال گذشته لطمه خورده‌اند. در همین راستا، احتمالا به زودی و تا یک ماه آینده، شبکه برق ایران و عراق سنکرون خواهد شد.
میشل اوگینه نماینده شرکت فرانسوی سیگره نیز در ادامه برنامه به معرفی توانمندی‌ها و حوزه‌های فعالیت شرکت خود پرداخت. به گفته وی، این شرکت یکی از شرکت‌های پیشگام جهان در زمینه سیستم‌های تولید برق است که مباحث فنی، اقتصادی، زیست‌محیطی، سازمان و قانونی آن را پوشش می‌دهند.
اوگینه با بیان اینکه ایران یکی از مهم‌ترین شرکای این شرکت فرانسوی است و 70 فرد و سازمان داخلی از اعضای این شرکت به شمار می‌روند، ابراز امیدواری کرد که نقش پررنگ‌تری در صنعت برق و تلاش برای عبور از چالش‌های پیش روی آن داشته باشند.
