آغاز جنگ جهانی اول و اشغال ایران

جنگ جهانی اول، چهارم آبان 1294، هشت روز پس از تاجگذاری احمدشاه آخرین شاه قاجار آغاز شد؛ جنگی که در نهایت با توجه به تضعیف حکومت قاچار، یکی از زمینه‌های قدرت گرفتن رضاخان و ایجاد سلسله پهلوی در ایران بود. مستوفی الممالک نخست‌وزیر وقت ایران پس از آغاز جنگ، بی‌طرفی کامل ایران را اعلام کرد اما دولت‌های درگیر در جنگ، این بی‌طرفی را نادیده گرفته و نیروهای خود را از هر طرف وارد ایران کردند. سپاهیان روس نیز با فرماندهی ژنرال باراتف در این روز وارد بندر انزلی شدند.

نیروهای انگلستان نیز وارد جنوب کشور شدند. از سوی دیگر نیروهای روسی نیز شمال ایران را تصرف کردند. سال‌های پس از آغاز جنگ جهانی اول و حضور نیروهای انگلیسی در ایران همزمان بود با قحطی و کمبود مواد غذایی و نان در کشور؛ قحطی‌ای که انگلستان تاثیر مستقیم در آن داشت و به گفته برخی منابع، باعث کشته شدن 9 میلیون نفر در سال‌های 1295 تا 1298 شد. ارتش ایران که نقاط محدودی در مرکز کشور را در اختیار داشت، در زمان آغاز جنگ جهانی اول فاقد نیروی هوایی و نیروی دریایی بود و شمار تخمینی نیروهای زمینی ایران چیزی حدود ۷٬۰۰۰ نفر بود. علاوه بر این نیروهای ایران ملی و تماما تحت امر دولت نبودند. بریگاد قزاق توسط روس‌ها تشکیل شده ‌بود، ژاندارمری فرماندهان سوئدی داشت، عشایر ایران که مسلح بودند از دولت دستور نمی‌گرفتند و نیروهای شهربانی کم‌تعداد و کم‌تجهیزات بودند.

قحطی بزرگ ۱۲۹8–۱۲۹6 هجری خورشیدی (۱۹۱۷ تا ۱۹۱۹ میلادی) قحطی بزرگی بود که باعث تلفات جانی فراوانی در ایران شد. در این قحطی نزدیک به 40درصد (در برخی دیگر از منابع ۲۵ درصد) از جمعیت ایران به‌دلیل گرسنگی و سوءتغذیه و بیماری‌های ناشی از آن از بین رفتند؛ برخی منابع دولت بریتانیا را به دلیل خرید گسترده غلات و مواد غذایی در ایران، وارد نکردن غذا از هندوستان و بین‌النهرین، ممانعت از ورود غذا از ایالات متحده و اتخاذ سیاست‌های مالی از جمله نپرداختن درآمدهای نفت به ایران مسبب اصلی می‌دانند.