اهمیت اقتصادی و سیاسی سفر پوتین و علی اف به تهران

نویسنده:  سید احمد حسینی

کارشناس و تحلیل‌گر ارشد مسائل سیاسی و بین‌المللی

 دیپلماسی ایرانی: ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه و الهام علی‌اف رییس‌جمهور آذربایجان، به منظور شرکت در نشست سه جانبه مربوط به کریدور شمال- جنوب، چهارشنبه وارد تهران شدند. این گردهمایی در شرایط متحول منطقه و تلاشی که بمنظور شکست دیپلماسی و تعامل در منطقه و جهان صورت می‌گیرد، حائز اهمیت بسیار است که ابعاد آن در دو بعد: اقتصادی و سیاسی واکاوی می‌شود:

الف-اقتصادی:

• پیشبرد کریدور شمال –جنوب: نقش محوری سه کشور ایران، آذربایجان و روسیه در تکمیل این پروژه، بسیار مهم و تعیین‌کننده است و می‌تواند تحولی شگرف در ارتباطات منطقه‌یی و فرامنطقه‌یی ایجاد و نه تنها سه کشور بلکه کشورهای پیرامونی و فرامنطقه‌یی را به سوی خود جذب کند. اقدامی بسیار مهم در جهت: تنوع بخشی به مسیرهای دسترسی سه کشور، افزایش انتخاب‌های فراروی برای امر ارتباطات و توسعه همکاری‌ها است. برای ایران، عملی شدن این پروژه اقدامی جهت بازگرداندن ظرفیت‌های استراتژیک است که مجموعه غرب در دو و نیم دهه گذشته به طرق گوناگون جهت دور زدن ایران از کریدورهای ارتباطی، انتقال انرژی و غیره طراحی و اقدام کرده‌اند.

 در بخش دوجانبه ایران و روسیه، قرار است پروژه‌های مهمی در بخش‌های: انرژی، پیگیری خطوط انتقال گاز، نیروگاه هسته‌یی، مسائل تجاری و گمرکی، تسهیلات بانکی و بسیاری زمینه‌های دیگر عملیاتی شود.

در صورت عملیاتی شدن حتی بخشی از این پروژه‌ها، تحول مهمی در روابط تهران- مسکو رخ داده و خلأ همیشگی فقدان پشتوانه اقتصادی برای روابط نزدیک سیاسی، تا حدودی مرتفع می‌گردد.

ب-سیاسی:

 اینکه سه کشور در مسیر تعامل با یکدیگر قرار گرفته‌اند، الگویی برای همکاری‌های منطقه‌یی است که کشورها با تعامل با یکدیگر می‌توانند مسائل خود را بدون تاثیرگذاری نیروهای فرامنطقه‌یی حل کنند و این تاثیر بسیار بر کشورهای دیگر این منطقه دارد و روندهای همگرایی را تقویت می‌کند.

 ایران و روسیه پس از فروپاشی، ثبات و استمرار منطقی در روابط را در پیش گرفته‌اند که از تحولات پس از فروپاشی، بحران چچن و تاجیکستان گرفته تا امروز ادامه یافته است. دورنمای این همکاری، بسیار روشن است و هر چه زمان می‌گذرد نگاه تهران و مسکو بر ظرفیت‌های تکمیل‌کننده فیمابین افزایش می‌یابد هر چند ماشین تبلیغاتی غرب تلاش می‌کند مانع این همگرایی شده و بر ذهنیت‌های تاریخی و کلیشه‌یی در دو طرف ایران و روسیه تاکید و پافشاری کند.

 در شرایطی که ائتلاف امریکا و غرب با کشورهای منطقه‌یی به‌شدت تاکتیکی و ابزاری و با شکست‌های پی در پی همراه است، ایران و روسیه مسیر منطبق با روندهای منطقه‌یی را در پیش گرفته‌اند که جاذبه آن هر روز بیشتر می‌شود اکنون علاوه بر ترکیه که در موضوع سوریه وارد این مدار شده است، کشورهای دیگر نیز به تدریج به این ظرفیت‌ها روی می‌آورند.

 صحبت از بازی با کارت‌ها در روابط ایران و روسیه، نباید به مانعی برای توسعه روابط فیمابین تبدیل شود. هر دو کشور از این روابط سود می‌برند و همگرایی این دو، می‌تواند به تضعیف و شکست سناریوهای تهاجمی غرب در منطقه بیانجامد و این خود دستاورد بزرگی است. در این میان، ایالات متحده مهم‌ترین کشوری است که در تحولات منطقه، هر روز از جایگاه قبلی پایین‌تر می‌آید و این می‌تواند در تثیبت نقش منطقه‌یی ایران بسیار مهم باشد.