مدیریت بحران شهر تهران تغییر میکند
گروه راه و شهرسازی| آزاده کاری|
لایحه مدیریت حوادث غیرمترقبه کشور که این هفته در نوبت تصویب در مجلس قرار گرفته، شهردار تهران را از ترکیب شورای عالی مدیریت بحران کشور حذف کرده است. در صورت تصویب این لایحه، ریاست ستاد مدیریت بحران تهران از شهردار تهران به وزیر کشور منتقل میشود.
احمد صادقی، رییس سازمان مدیریت بحران شهر تهران درخصوص انتقادات مطرح به لایحه جدید مدیریت بحران گفت: در لایحه جدید نقش و وظیفه مشخص در فرآیند مدیریت بحران به شهرداریها واگذار نشده است، با وجود اینکه در لایحه قانون جامع مدیریت شهری که درحال طی مراحل تصویب است برای حوادث شهری و بحرانها، شهردار را مدیر بحران شهر میدانند، این موضوع نه تنها مورد توجه قرار نگرفته بلکه مسوولیت بحران شهر تهران را که قانون قبلی به شهردار تهران واگذار کرده بود، حذف و این مسوولیت را به یک کارگروه شهرستانی و با مسوولیت وزیر کشور محول کرده است. درحالی که مجلس میتواند در قانون جدید مدیریت بحران کشور یک فصل را به نحوه مدیریت حوادث و بحرانها در کلانشهرها و پایتخت اختصاص دهد.
وی افزود: لایحه موجود سال94 و به دنبال پایان اجرای آزمایشی قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور ارائه شد و پس از تغییرات در کمیسیون شورا و امور داخلی و 12کمیسیون فرعی به کارگروهی ویژه در مرکز پژوهشهای مجلس سپرده شد که در نهایت با رد پیشنهادات کمیسیون درحال حاضر با لایحه اولیه ارائه شده نیز تفاوت بسیاری پیدا کرده و در صورت تصویب به شکل موجود، مشکلی از مسائل مدیریت بحران کشور را حل نخواهد کرد و حتی فرآیند تصمیمگیری و مدیریت را پیچیدهتر خواهد کرد.
وی گفت: با تشکیل کارگروه مشترک نمایندگان دولت و مجلس میتوان لایحه موجود را به روزرسانی یا آنکه با برگشت لایحه به دولت میتوان فرصتی برای اصلاح مجدد آن فراهم کرد.
وی همچنین عدم توجه به نقش مشارکت مردم در حوادث و سوانح به ویژه در مراحل پیشگیری و آمادگی، تداخل اقدامات موازی با پدافند غیرعامل، تمرکز بر مرحله آمادگی و پاسخگویی در حوادث به جای مراحل پیشگیری و کاهش خطرپذیری و غفلت از مفاهیم نوین تابآوری، غیرشفاف بودن مدیریت بحران در پایتخت، ابهامات و ایرادات در تعریف مفاهیم و مغایرت با تعاریف جهانی و برخی مغایرتها با سیاستهای کلی ابلاغی نظام در حوزه پیشگیری و کاهش خطرپذیری را از دیگر کاستیهای این لایحه برشمرد. در قانون فعلی همه شهرها به جز تهران، فرماندار رییس شورای مدیریت بحران شهر، استاندار رییس استان و بخشدار رییس بخش تلقی میشود اما در تهران شهردار مسوولیت مدیریت بحران شهر تهران را بر عهده دارد. طی 12سال گذشته به خصوص در جریان حادثه پلاسکو شهرداری تهران ثابت کرد که مدیر خوبی در زمان بحران به شمار نمیرود. هر چند شهردار وقت محمدباقر قالیباف مدعی بود که در دوران مدیریت خود اقدامهای مهمی برای بحران شهر تهران انجام داده است.
به گفته وی، طی ۱۴سال قبل در شهرداری یک پایگاه مدیریت بحران وجود نداشت اما درحال حاضر ۱۱۰پایگاه در محلات پایتخت ایجاد شده. هر چند که بسیاری از این پایگاهها اکنون کاربریهای دیگری دارند. همچنین قالیباف بعد از حادثه پلاسکو اظهار کرد که مدیریت بحران خودش دچار بحران شده است. به گزارش«تعادل» همانطور که عنوان شد در صورت تصویب این لایحه، مدیریت بحران شهر تهران از شهردار گرفته شده و وزیر کشور عهدهدار آن میشود. با توجه به اینکه اکنون اکثر امکانات و خدمات مرتبط به بحران مانند آتشنشانی سولههای بحران و نظایر آن در اختیار شهرداری تهران قرار دارد باید دید که آیا این امکانات نیز به وزارت کشور منتقل میشود و آیا به لحاظ قانونی این امکان وجود دارد یا خیر و مهمتر اینکه این انتقال مدیریت چه تبعاتی برای شهر تهران دارد.
استقبال از تغییر مدیریت بحران
حسن خلیلآبادی، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر در گفتوگو با «تعادل» در این باره توضیح داد و ضمن مثبت خواندن این لایحه اظهار کرد: از آنجا که هنوز در تهران مدیریت یکپارچه شهری وجود ندارد بنابراین انتقال مدیریت بحران شهر تهران به وزیر کشور اتفاق خوبی است اما باید همه جوانب آن سنجیده شود. در اکثر شهرهای دنیا مدیریت بحران بر عهده شهرداریهاست اما همانطور که گفتم به دلیل اینکه در تهران مدیریت یکپارچه وجود ندارد و فقط بخشی از مسوولیتها به خصوص در حوزه خدماتی بر عهده شهردار تهران است بنابراین، این انتقال میتواند نتایج مفیدی برای شهر داشته باشد.
به گفته خلیلآبادی با توجه به اینکه اکثر زیرساختهای مرتبط با بحران در اختیار شهرداری قرار دارد در صورت تصویب این لایحه حتما مشکلاتی به وجود خواهد آمد اما با این وجود مدیریت بحران تهران توسط وزارت کشور به نفع شهر تهران است.
وی ادامه داد: واقعیت این است که اداره آب، برق، گاز، نیروی انتظامی و باقی ادارات همه به شکل مستقل یا زیر نظر وزارتخانههای مرتبط فعالیت میکنند و چون تحت نظر شهرداری نیستند در مواقع بحران نیز هماهنگ کردن آنها مشکل است و نمیتوان انتظار داشت که در مواقع بحرانی از دستورات شهردار اطاعت کنند و این قطعا مدیریت شهر در زمان بحران را با مشکل مواجه میکند.
تغییر کاربری سولههای بحران
این عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران در پاسخ به اینکه آیا شورای شهر قصد ورود به این موضوع را دارد یا خیر اظهار کرد: در شهرداری تهران ستاد مدیریت بحران وجود دارد اما این ستاد در خود شهرداری نیز مورد بیمهری قرار گرفته و بسیاری از سولههای بحران شهرداری تبدیل به اماکن ورزشی یا انبار شده است. به طور کلی میتوان گفت نه تنها در شهرداری تهران بلکه در کشور موضوع بحران به خوبی تعریف نشده و در این زمینه ضعف سیستماتیک وجود دارد. هنگام وقوع بحرانها نیز این مردم و سازمانهای مردم نهاد هستند که برای کمک میآیند و مدیریتهای دولتی و شهرداریها آمادگی کافی برای مقابله با بحران را ندارند.
هفته گذشته یکی از اعضای شورای شهر تهران درخصوص واگذاری یکی از سولههای بحران به صدا و سیما تذکر داده بود. خلیلآبادی در این باره گفت: این نوع واگذاریها نشاندهنده نگاه غیرمنطقی به موضوع بحران است. سالنهای ستاد بحران کاربریهای دیگری دارند. تجهیزات مبازره با بحران به اندازه کافی نداشته و در زمینه علمی نیز اطلاعات ناقص داریم به همین دلیل معمولا وقوع یک بحران منجر به ایجاد بحران دیگر میشود. همانطور که گفتم در موضوع مقابله با بحران مشکلات تئوری و سیستمی داریم. وی همچنین اظهار کرد: از همه مسوولان، نمایندگان مجلس و شوراهای سراسر کشور خواهش میکنم که به موضوع بحران اهمیت دهند. ما در سرزمینی بحرانخیزی زندگی میکنیم که سوانح طبیعی مانند سیل و زلزله و حوادث غیرطبیعی نظیر وقوع تصادفات هر چند وقت یک بار از هموطنان ما قربانی میگیرند بنابراین باید رویکرد علمی، عملیاتی و منطقی به موضوع بحران داشته باشیم.