رشد 9 برابری ورود سرمایه در سال 2016

  گروه اقتصادکلان|

 تازه‌ترین گزارش جهانی سرمایه‌گذاری کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متحد (آنکتاد) نشان می‌دهد، رشد جذب سرمایه‌گذاری خارجی ایران در سال 2016 نسبت به سال قبل آن به میزان 9برابر شده است. طبق طبقه‌بندی آنکتاد، کشورهای ایران، افغانستان، بنگلادش، بوتان، هند، مالدیو، نپال، پاکستان و سریلانکا در گروه کشورهای جنوب آسیا قرار می‌گیرند که در مجموع این منطقه در سال 2016 میلادی 54میلیارد دلار سرمایه مستقیم خارجی جذب کرده است. از این میزان حدود 44.5میلیارد دلار به کشور هند اختصاص داشته و ایران پس از آن با جذب 3 میلیارد و 372 میلیون دلار در جایگاه دوم قرار گرفته است. هرچند این گزارش در رابطه با جریان سرمایه‌ها در سال 2017 است، اما برای این سال تنها به برخی پیش‌بینی‌ها در زمینه روند جهانی پرداخته و درباره ایران هم تنها به آمارهای سال 2016 اکتفا کرده است. با این حال گزارش‌های سالانه آنکتاد با توجه به آمار ارائه شده از طرف کشورهای مختلف (150کشور) و همچنین بررسی‌های کمی و کیفی سرمایه‌گذاری خارجی از اعتبار بالایی برخوردار است. این گزارش درباره جریانات سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان در سال 2017 میلادی معتقد است که این روند تحت تاثیر شتاب ایجاد شده در رشد اقتصادی در مناطق عمده جهان، عملکرد خوب بازار سهام و جهش حجم تجارت جهانی، به‌طور نسبی بهبود یابد و با افزایش 5 درصدی به حدود 1800 میلیارد دلار بالغ شود.

 سرمایه‌گذاری خارجی در ایران

گزارش آنکتاد درباره ایران با بیان اینکه جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران که در چند سال گذشته با روند کاهشی مواجه شده بود و در سال 2015 میلادی به 2میلیارد و 50میلیون دلار رسید، خبر می‌دهد: در سال 2016 میلادی با افزایش

64 درصدی به 3 میلیارد و372 میلیون دلار بالغ شد. طبق گزارش آنکتاد، جذب سرمایه مستقیم خارجی در سال‌های 2013 و 2014 میلادی به ترتیب 3 میلیارد و 50 و 2 میلیارد و 105 میلیون دلار بوده است. این در حالی است که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ایران در خارج از کشور از یک میلیارد و 356 میلیون دلار در سال 2012 میلادی به 189میلیون دلار در سال 2013 و 3میلیون دلار در سال 2014 میلادی کاهش یافت. این رقم در سال 2015 میلادی به 120میلیون دلار و در سال 2016 میلادی به 104 میلیون دلار تغییر کرد. سرمایه‌گذاری خارجی از نوع ادغام و تملک (M&A) نیز در سال 2016 میلادی همچون سال‌های پیاپی صفر بوده است.

بر اساس گزارش یاد شده ایران در سال 2015 میلادی به میزان 121میلیون دلار سرمایه‌گذاری گرینفیلد یا جدید داشته است که این رقم درسال 2016 میلادی با افزایش قابل توجهی مواجه شد و به 1083میلیون دلار افزایش یافت. بدین معنی که طی این یک‌سال فرآیند جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران 9 برابر (حدود 800‌درصد رشد) شده است.

طبق طبقه‌بندی آنکتاد، کشورهای ایران، افغانستان، بنگلادش، بوتان، هند، مالدیو، نپال، پاکستان و سریلانکا در گروه کشورهای جنوب آسیا قرار می‌گیرند. طبق گزارش آنکتاد منطقه جنوب آسیا در سال 2016 میلادی در مجموع 54 میلیارد دلار سرمایه مستقیم خارجی جذب کرده است. از این میزان حدود 44.5میلیارد دلار به کشور هند اختصاص داشته است. در واقع در بین کشورهای جنوب آسیا کشور هند همواره در زمینه جذب سرمایه‌گذاری خارجی از همه کشورها بهتر عمل کرده و در سال 2016 میلادی به میزان 44 میلیارد و 486میلیون دلار سرمایه مستقیم خارجی جذب کرده است. ایران در سال 2016 میلادی پس از هند قرار گرفته و 3میلیارد و 372میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته است. بنگلادش با 2 میلیارد و 333میلیون دلار در سال 2016 میلادی در رتبه سوم این کشورها در جذب سرمایه مستقیم خارجی جای دارد.

کشورهای ترکیه، امارات متحده عربی و عربستان‌سعودی که جزو گروه کشورهای غرب آسیا هستند و رقبای اصلی ایران در منطقه محسوب می‌شوند از نظر جذب سرمایه مستقیم خارجی در جایگاه بالای گروه قرار می‌گیرند. ترکیه در سال 2016 میلادی در حدود 12میلیارد دلار (11987 میلیون دلار) سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کرده که نسبت به سال قبل با کاهش قابل ملاحظه 31درصدی (بیش از 5میلیارد دلار) مواجه شده است. امارات متحده عربی در سال 2016 میلادی در حدود 3میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کرده که با اندکی افزایش روبه‌رو بوده است. عربستان سعودی در همین سال با کاهش حدود 700میلیون دلار در حدود 7.5میلیارد دلار (7453میلیون دلار) سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته است.

این گزارش می‌افزاید: سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای صادرکننده نفت همچون ایران و عربستان سعودی طی سال‌های اخیر با کاهش قیمت نفت خام و ادامه نااطمینانی‌های ژئوپلیتیک با کاهش مواجه شد. این در حالی است که ارقام جذب سرمایه خارجی در ایران طی سال 2016 میلادی نسبت به کشورهای مشابه در منطقه با افزایش قابل توجهی مواجه شده است.

 مقایسه انباشت ذخایر

در سال 2016میلادی، موجودی ذخایر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب شده در ایران به 48 میلیارد و 469 میلیون دلار رسیده که نسبت به موجودی آن در سال 2010 میلادی یعنی رقم 28 میلیارد و 953 میلیون دلار افزایش قابل توجهی داشته است. این در حالی است که موجودی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب شده در ایران در سال 2000 میلادی 2 میلیارد و 597 میلیون دلار بوده است. با این حال، موجودی ذخایر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب شده در ایران بسیار کمتر از کشورهای مشابه در منطقه است. به‌طوری که در سال 2016 میلادی ذخایر موجودی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب شده در هند 318میلیارد و 502میلیون دلار، در عربستان‌سعودی 231میلیارد و 502میلیون دلار، در امارات متحده عربی 117میلیارد و 944میلیون دلار و در ترکیه 132میلیارد و 882میلیون دلار بوده است.

 کاهش تحرکات جهانی سرمایه

گزارش آنکتاد در زمینه جریانات سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان نشان می‌دهد که این جریانات در سال 2016 میلادی با کاهش 2درصدی به یک‌هزار و 750میلیارد دلار رسید. این در حالی است که در سال 2015 میلادی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با افزایش 38درصدی مواجه شد و به یک‌هزار و 762میلیارد دلار بالغ شد که بالاترین سطح را از آغاز بحران اقتصادی و مالی جهان در سال‌های 2009-2008 میلادی تاکنون داشته است. البته این میزان سرمایه‌گذاری خارجی هنوز نسبت به سطح آن در سال 2007 میلادی 10‌درصد پایین‌تر است. این گزارش می‌گوید: انتظار می‌رود که جریانات سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان در سال 2017 میلادی تحت تاثیر شتاب ایجاد شده در رشد اقتصادی در مناطق عمده جهان، عملکرد خوب بازار سهام و جهش حجم تجارت جهانی، به‌طور نسبی بهبود یابد و با افزایش 5درصدی به حدود یک‌هزار و 800 میلیارد دلار بالغ شود. این در حالی است که با وجود این افزایش، هنوز سطوح سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان نسبت به مقادیر آن در سال 2007 میلادی کمتر خواهد بود.

با این حال داده‌های این گزارش نشان می‌دهد، جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اقتصادهای توسعه‌یافته در سال 2016 میلادی با 5‌درصد افزایش مواجه شده و به یک‌هزار و 32 میلیارد دلار رسیده است. به این ترتیب، سهم اقتصادهای پیشرفته از جریانات سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سال 2016 میلادی به 59.1‌درصد افزایش یافت که از سال 2007 میلادی تاکنون بالاترین سهم این کشورها از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهان بوده است.

این در حالی است که اقتصادهای در حال توسعه در سال 2016 میلادی با کاهش 14درصدی در جریانات سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مواجه شدند و رقم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی این کشورها به 646 میلیارد دلار کاهش یافت. به این ترتیب سهم اقتصادهای در حال توسعه در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان با کاهش 5.4 واحد ‌درصد نسبت به سال قبل به 37.0‌درصد رسید. پیش‌بینی می‌شود که کشورهای در حال توسعه در سال 2017 میلادی با افزایش 2 تا 15درصدی در جریانات سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مواجه شوند و 660 تا 740 میلیارد دلار جذب کنند.

اقتصادهای نوظهور و در حال گذار نیز در سال 2016 میلادی با رشد 81درصدی 68 میلیارد دلار جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشتند و بر این اساس با افزایش 1.8واحد درصدی، سهم 3.9 درصدی از جریانات سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهان را در سال 2016 میلادی به خود اختصاص دادند.

پیش‌بینی شده است که در سال 2017 میلادی با افزایش 10 تا 25درصدی، 75 تا 85میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته باشند.

در سال 2016 میلادی، اقتصادهای پیشرفته با 59.1‌درصد بالاترین سهم جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را به خود اختصاص دادند که نسبت به سال قبل 3.6 واحد ‌درصد بیشتر بوده است. این در حالی است که در این سال، سهم اقتصادهای در حال توسعه در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان با کاهش 5.4 واحد ‌درصد نسبت به سال قبل به 37‌درصد رسید. اقتصادهای درحال گذار نیز با افزایش 1.8 واحد درصدی سهم 3.9 درصدی از جریانات سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهان را در سال 2016 میلادی به خود اختصاص دادند.