30 سال عقب‌ماندگی صادرات

تعادل  

فعالان اقتصادی روز گذشته در همایش «معرفی و تقدیر از صادرکنندگان نمونه سال ۱۳۹۶ استان تهران» گردهم آمدند تا از موانع و مشکلات‌شان در اقتصاد ایران سخن بگویند. این در حالی است که «تعیین‌تکلیف نرخ ارز، مسائل بانکی، تامین اجتماعی، زیرساخت‌ها و موضوعات مالیاتی» به‌عنوان دغدغه‌های اصلی صادرکنندگان نمونه مطرح می‌شود. به اعتقاد فعالان اقتصادی توسعه صادرات غیرنفتی باوجود شعار 30 ساله هنوز به جایگاه مطلوب خود نرسیده و در این زمینه فعالان بخش خصوصی به نگاه ویژه دولتمردان در راستای برطرف‌سازی مشکلات تاکید دارند. فعالان اقتصادی عمده‌ترین مشکلات پیش روی اقتصاد ایران را به زمان قبل از تحریم ارتباط می‌دهند. البته در سال‌های تحریم ارتباط ما با دنیا قطع بوده و انتظار اینکه طی دهه‌های اخیر صادرات بالایی داشته باشیم، بجا نیست؛ از سوی دیگر به گفته رییس اتاق تهران، دولت بزرگ نیز جزو بزرگ‌ترین آفات برای اقتصاد ایران به‌شمار می‌رود و همین موضوع باعث می‌شود مشکلات پابرجا بماند. به گفته خوانساری، اگر قرار باشد ایران 8‌درصد رشد داشته باشد، باید سرمایه‌گذاری خارجی جذب کنیم. از این رو او به اختراع چرخ بعد از 30 سال اشاره دارد و می‌افزاید که ما می‌خواهیم چرخ را برای اصلاح امور اقتصادی از اول اختراع کنیم.

 وضعیت صادرات استان تهران

رییس سازمان صنعت معدن و تجارت استان تهران روز گذشته در همایش معرفی صادرکنندگان نمونه استان تهران گفت: استان تهران براساس آمار گمرک و سازمان توسعه تجارت سهم صادراتش از کل صادرات کشور رقم 24.86 است. یعنی صادرات کالا از استان تهران به بیش از 130 کشور جهان انجام می‌شود که محصولات پتروشیمی 14.5‌درصد از کل صادرات استان تهران و فرش 2.5‌درصد و در محصولات کشاورزی 5‌درصد و صنایع غذایی 6‌درصد صادرات استان تهران را شکل می‌دهد. محمدرضا مس‌فروش افزود: ۵ طرح در حوزه اقتصاد مقاومتی در وزارت صنعت، معدن و تجارت به جد مورد پیگیری سازمان توسعه تجارت است. در سال 95، 4 پروژه و در سال جاری 4 طرح اقتصاد مقاومتی داریم و در سال 95، 2 پروژه مربوط به رونق تولید می‌شد که در سطح کشور اگرچه 16 هزار میلیارد تومان برای آن درنظر گرفته شد، اما از این عدد پرداخت‌ها پیشی گرفت و در استان تهران بیش از 2 هزار میلیارد تومان به طرح‌های رونق تولید تسهیلات پرداخت شد، اگرچه مشکلات بانکی در این زمینه وجود داشت. این درحالی است که براساس بخشنامه نباید بدهی‌های قبلی مشکلی برای دریافت تسهیلات بخش تولید به‌وجود ‌آورد.

او به اعطای تسهیلات برای صنوف اشاره کرد و گفت: قرار است 10 هزار میلیارد تومان تسهیلات به اصناف پرداخت شود، امیدواریم این رقم در سال 97 برای صنوف محقق شود. مس‌فروش بحث مدیریت واردات را محور پایانی سخنانش قرار داد و در این زمینه گفت: واردات در قالب 3 زیر بخش بررسی و کنترل می‌شود، یکی افزایش کالاهای سرمایه‌یی تا جایی که دانش فنی ساخت آن ماشین‌آلات را نداریم، اما برای کالاهای مصرفی روند کاهشی است و در این زمینه ما در 8 ماه موفق نبوده‌ایم و در کالاهای مصرفی وارداتی 4‌درصد بیش از آنچه فکر می‌کردیم، افزایش داشته‌ایم.

 برنامه‌های صادراتی محقق شد

از سوی دیگر، استاندار تهران وضعیت صادرات تهران را مورد واکاوی قرار داد. محمدحسین مقیمی با بیان اینکه تعهد ما برای صادرات استان تهران تا پایان سال جاری 6.1میلیارد دلار است، گفت: باید در زمان باقی برای تحقق این رقم تلاش بیشتری کرد، درحالی که در ۶ ماهه اول سال 1.7میلیارد دلار از برنامه عقب هستیم. او به همراهی مجلس و دولت برای تحقق اهداف اقتصادی اشاره کرد و گفت: این دو مجموعه اختلاف‌نظر و دیدگاه در رابطه با صادرات و اجرایی کردن مسائل صادرات ندارند و هر دو هم‌جهت و هم‌راه هستند. از آن طرف هم بخش خصوصی و اتاق بازرگانی با بخش دولت همراه و هم‌جهت است؛ بنابراین باتوجه به همراهی این دو مجموعه و شرایط نباید وضعیت صادرات این‌گونه باشد. به ‌گفته مقیمی، چنانچه در این شرایط نتوانیم مشکلات سر راه صادرات را حل کنیم، پس چه زمانی می‌توانیم مشکلات صادرات را حل کنیم.

او خطاب به نمایندگان بخش خصوصی گفت: اینکه در این جلسات فقط راجع به مشکلات صحبت کنیم و راجع به تعهدات کمتر صحبت کنیم، ما را به جایی نخواهد رساند. ما مشکلات را در اتاق گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی حل خواهیم کرد و مجموعه مشکلات را شما می‌توانید از طریق تشکل‌ها در شورای گفت‌وگو مطرح کنید. بنابراین از طریق این شورا می‌توانیم به جمع‌بندی در زمینه مشکلات پیش‌آمده بحث و آنها را بررسی کنیم.

 لغو پرداخت منابع مالی از صادرکنندگان

در عین حال رییس اتاق تهران نیز در جمع فعالان اقتصادی از لغو الزام صادرکنندگان به پرداخت یک در هزار درآمد به اتاق‌های بازرگانی از سال آینده خبر داد. مسعود خوانساری گفت: در سال‌های تحریم ارتباط ما با دنیا قطع بوده و انتظار اینکه صادرات بالایی داشته باشیم، خیلی بجا نیست؛ در این میان باید به این نکته اشاره کرد که دولت بزرگ، بزرگ‌ترین آفت برای اقتصاد است و باعث می‌شود مشکلات پابرجا بماند. او افزود: ما می‌خواهیم چرخ را از اول اختراع کنیم درحالی که باید به این موضوع اشاره کرد که اگر قرار باشد ایران 8‌درصد رشد داشته باشد، باید سرمایه‌گذاری خارجی جذب کنیم، در عین ‌حال مشکلات در ارتباط با دولت بزرگ و دخالت بیش ‌از اندازه آن در تولید و صادرات یکی از آفت‌های بزرگ است. رییس اتاق تهران تصریح کرد: در سال‌های بعد قرار بر این است که همایش تجلیل از صادرکنندگان نمونه را به یک همایش چالشی تبدیل کنیم و از سال بعد یک در هزار صادرات را حذف خواهیم کرد که بسته آن از سال بعد اجرایی خواهد شد و البته یارانه حضور در نمایشگاه‌ها هم به صادرکنندگان پرداخت خواهد شد. همچنین در هیات‌های تجاری از صادرکنندگان نمونه استفاده خواهیم کرد.

رییس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران با طرح این پرسش که چرا مشکلات و گرفتاری‌های فضای کسب و کار حل و فصل نمی‌شود، گفت: مشکلات مربوط به توسعه صادرات غیرنفتی دایما از سوی بخش‌خصوصی و مسوولان دولتی بیان می‌شود. محسن بهرامی‌ارض‌اقدس با بیان اینکه توسعه صادرات غیرنفتی با وجود شعار 30ساله هنوز به جایگاه مطلوب نرسیده، گفت: بحث تعیین تکلیف نرخ ارز، تامین اجتماعی، زیرساخت‌ها و موضوعات مالیاتی بارها مورد اشاره قرار گرفته و به نظر می‌رسد در این مورد باید واقعا اقدام شود. او بیان کرد: بعد از تحریم‌های بین‌المللی و ظالمانه، نامناسب بودن فضای کسب و کار و امثال اینها از جمله تحریم‌های داخلی است که باید برای آن فکری شود و به نظر می‌رسد، باید قوای سه‌گانه با همدلی و همفکری قوانین مخل تولید و تجارت را از سر راه بردارند. در کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران برنامه‌هایی با همکاری تشکل‌های صادراتی تدوین شده و در این راستا مسائل و مشکلات این بخش را به دستگاه‌های ذی‌ربط ارسال می‌کنیم.

 وزیر صنعت پاسخگوی بحران‌ها باشد

از سوی دیگر رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در جمع صادرکنندگان از عدم تحقق برنامه‌ها سخن گفت. محمدرضا پورابراهیمی اظهارکرد که در سال ۹۶ انتظار می‌رفت، اتفاقات خوبی بعد از برجام رقم بخورد که هنوز تحقق نیافته است که البته لازم است در کنار این انتظارات موانع صادراتی هم برداشته شود. او در همایش تجلیل از صادرکنندگان نمونه گفت: وضعیت کنونی تراز بازرگانی ما نشان می‌دهد که در 8 ماهه سال 96 وضعیت تراز بازرگانی ما 4 میلیارد دلار منفی است. در این زمینه حتما وزیر صنعت باید پاسخگو باشد و دلیل کاهش حجم صادرات ما باید توسط مدیران متولی بررسی شود. زیرا اگر این وضعیت استمرار یابد، این نگرانی وجود دارد که تراز منفی بخش بازرگانی به 6میلیارد دلار برسد.

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه در مجلس چند نکته مورد توجه است، گفت: وجود یک راهبرد اساسی در بخش بازرگانی در مجلس مورد توجه است. در 2سال اخیر در مجلس یکی از موضوعات اساسی و مورد پیگیری ما این است که وزارت امور خارجه دیپلماسی اقتصادی را هم مدنظر قرار دهد؛ در حالی که وزارت امور خارجه ما بیشتر دیپلماسی سیاسی را مدنظر دارد. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: موضوع تبیین بحث راهبردی ایران برای حضور در بازارهای جهانی بسیار مهم است. اما براساس گزارش‌های ما فعالان اقتصادی در خارج از کشور آتش به اختیار عمل می‌کنند و حتی خودی را هم می‌زنند که به عنوان نمونه می‌توان به حضور فعالان اقتصادی با چنین وضعیتی در روسیه اشاره کرد که فعالان اقتصادی ما در خارج از کشور عملیات انتحاری انجام می‌دهند و خودزنی می‌کنند.

او با تاکید بر اینکه نباید اجازه تخریب بازارهای خارجی را به صادرکنندگان داد، افزود: یکی از عواملی که باعث شده وضعیت صادرات ما در خارج از کشور خوب نباشد، عدم وجود یک راهبرد در این زمینه است که مسوولان دولتی و غیردولتی در این زمینه مسوول هستند. ما آماده هستیم در کمیسیون اقتصادی مبنای قانونی پیشنهادی بخش خصوصی و دولتی را برای تقویت صادرات و حضور در بازارهای جهانی تصویب کنیم.

 انتخاب 17 گروه صادرکننده نمونه

در ادامه این همایش رییس کنفدراسیون صادرات ایران گفت: امسال صادرکنندگان نمونه از بین ۱۶گروه‌ و ۱۷ شرکت با کف صادراتی ۵۰۰هزار دلار تا سقف ۳میلیون دلار بررسی شد و برای شرکت‌هایی که رشد صادراتی داشتند، امتیازاتی در نظر گرفته شد.

محمد لاهوتی با ارائه گزارش فرآیند انتخاب صادرکنندگان و بیان مشکلات این بخش گفت: امسال برای نخستین بار دبیرخانه انتخاب صادرکنندگان نمونه استان تهران به اتاق بازرگانی تهران واگذار شد و این اتفاق نتیجه مصوبه استاندار استان تهران و نگاه مثبت رییس وزارت صنعت، معدن اتاق تهران بود.

او افزود: با توجه به تعدد پرونده در برخی گروه‌ها مثل گروه کشاورزی براساس مصوبه کارگروه قرار شد که گروه کالایی که بالای

5 پرونده بودند تعداد بیشتری صادرکننده از این گروه انتخاب شوند و به همین دلیل از این گروه امسال

3 صادرکننده نمونه از گروه کالایی کشاورزی انتخاب شد.

او در محور دوم سخنانش به توسعه بازارهای کالاهای غیرنفتی اشاره و بیان کرد: ما باید برای توسعه صادرات به سمت بازارهای جدید و امریکایی در حرکت باشیم و حضور در نمایشگاه در این راستا بسیار مهم است که متاسفانه حمایتی از صادرکنندگان برای حضور در این نمایشگاه صورت نمی‌گیرد.

در واقع کف حضور در یک نمایشگاه خارجی حداقل 50هزار یورو است و این موضوع نیازمند حمایت جدی است. او با اشاره به اینکه بسته حمایتی صادرات سال گذشته و امسال مبالغی بابت آن پرداخت نشده، گفت: صادرکننده باید روی آن مبلغ حمایتی حساب باز کند تا بتواند به سمت توسعه بازارها پیش‌قدم شود. از سوی دیگر، مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران با بیان اینکه صدور ضمانتنامه نوسانات نرخ ارز از پایان سال عملیاتی می‌شود، گفت: برنامه داریم، ضمانتنامه‌یی برای پوشش محتوای داخلی فاینانس صادر کنیم. سیدکمال سیدعلی گفت: در یک‌سال و نیم گذشته کاهش 70درصدی حق بیمه صادرکنندگان را در دستور کار قرار داده‌ایم؛ این در حالی است که هر فردی که از خدمات صندوق استفاده کند، خدمات مناسبی دریافت خواهد کرد.

در این مراسم 20صادرکننده نمونه استان تهران معرفی می‌شوند که 3 نفر از این صادرکنندگان به نام‌های علیرضا انصاری شرکت مجتمع صنعتی آرتاویل تایر، مسعود قصاعی شرکت صنایع چینی زرین ایران، محمد تک‌دهقان شرکت تکنو تک شایسته تقدیر شناخته شده‌اند.