۲ریسک تداوم رشد قیمت نفت

گروه انرژی|حمید مظفر|
پیش از برگزاری نشست هفته گذشته اوپک، سرمایهگذاران نسبت به نتیجه مذاکرات اوپکیها و غیراوپکیها اطمینان داشتند و مشغول انجام معاملات خوشبینانه بودند. در روزهای منتهی به نشست ۱۷۳ اوپک، صندوقهای پوشش ریسک و دیگر سرمایهگذاران، خرید خود از قراردادهای آتی نفت خام را افزایش دادند. در حالی که همان موقع نیز مجموعه نامتناسب و بسیار خوشبینانهیی از پوزیشنهای خرید و فروش را اتخاذ کرده بودند. براساس دادههای بلومبرگ، یک هفته پیش از برگزاری نشست اوپک، تعداد معاملات خرید نفت وستتگزاساینترمدییت امریکا به بالاترین سطح خود از ماه فوریه سال جاری رسید. از سوی دیگر معاملات فروش نفت خام تسویه شدند و چنین امری نشاندهنده این بود که سرمایهگذاران به این باور رسیدهاند که اوپک در تصمیم خود برای تمدید توافق مصمم است و بلوف نمیزند. نیک هولمز تحلیلگر بازار نفت در گفتوگو با بلومبرگ در این باره اظهار کرد: «قطعا جو روانی بازار بدین صورت بود که تمدید ۶یا ۹ماهه توافق اتفاق خواهد افتاد. بنابراین نگهداشتن پوزیشنهای فروش، انتخاب مناسبی برای صندوقهای پوشش ریسک نبود. بدون شک در آن روزها این خوشبینی وجود داشت که نتیجه خوبی از دل نشست اوپک بیرون خواهد آمد و همینطور نیز شد.»
در تایید این اظهارات باید به این آمار توجه کرد که در هفته منتهی به ۲۸نوامبر (دو روز پیش از نشست اوپک)، خالص پوزیشنهای خرید نفت دبلیوتیآی در بورس نیویورک بیش از ۱۵درصد رشد داشت. اگرچه اوپک پیش از برگزاری نشست، سیگنالهایی از نتیجه احتمالی آن به بازار ارسال کرده بود با این حال علاقه سرمایهگذاران به معاملات خوشبینانه غافلگیرکننده بود، چرا که میزان حضور آنها در جانب تقاضا و اتخاذ پوزیشنهای خرید نامعقول بود. این حجم از خوشبینی در حالی اتفاق میافتاد که بانکهایی همچون سیتیبانک امریکا هشدار داده بودند که نشست اوپک میتواند نتایج ناامیدکنندهیی داشته باشد؛ با اینحال سرمایهگذاران روی نشست اوپک حساب کردند و پشیمان نیز نشدند. با این حال قیمت نفت خام در بازار فیزیکی خیلی بالا نرفت. فردای نشست اوپک نفت دبلیوتیآی از مرز ۵۸دلار گذشت اما مجددا به سطح پیشین خود بازگشت. پس از آن افت قیمت نفت خام در بورس امریکا ادامه یافت تا جایی که نفت دبلیوتیآی روز چهارشنبه به زیر ۵۶دلار در هر بشکه رسید.
پایان خوشبینی بازار به تداوم رشد قیمت
بنابراین به نظر میرسد، تمام معاملات خوشبینانهیی پیش از نشست اوپک که صحبت آن رفت، فقط برای این بود که با اعلام نتیجه نشست اوپک قیمتها بالا بمانند به گونهیی که تصور شود این رشد قیمت، نتیجه نشست اوپک است. پس از آنکه مشخص شد، قرار نیست اعلام تمدید توافق کاهش تولید نفت، عاملی برای افزایش قابل توجه قیمتها بشود، سرمایهگذاران شروع به تغییر وضعیت معاملات خود کردند. البته دادههای مربوط به معاملات بازار با یک وقفه زمانی منتشر میشوند، اما افت قیمت نفت در روزهای اخیر احتمالا نشانهیی از عملیات Profit-taking صندوقهای پوشش ریسک (تصمیم به فروش برای حفظ سود از افزایش قیمت اخیر) است. در بازارهای سهام و کالا اگر قیمتها کاهش پیدا کنند بدون آنکه علت خاصی برای آن مشخص باشد، به احتمال زیاد ناشی از عملیات کسب سود سرمایهگذاران است.
چند روز پس از اعلام توافق اوپک، رویترز گزارش داد که یک هفته پیش از این نشست، پوزیشنهای خرید در بازارهای نفت خام و فرآوردههای نفتی رشد چشمگیری به میزان ۶۳میلیون بشکه داشته و به سطح یکمیلیارد و ۱۱۵میلیون بشکه رسیده است. عمده این افزایش تقاضا در بورس امریکا اتفاق افتاد و معاملات خرید نفت دبلیوتیآی در هفته منتهی به ۲۸نوامبر رشد ۵۲میلیون بشکهیی را تجربه کرد. در همان بازه زمانی، معاملات فروش نفت خام نیز به پایینترین سطح خود از فوریه ۲۰۱۷ رسیده بود. این آمارها حاکی از عدم تعادل شدید میان پوزیشنهای خرید و فروش در بازار بود و این ریسک را به وجود میآورد که در کوتاهمدت، وارونگی شدیدی در روند قیمت نفت به وجود بیاید.
خبری از افت قیمت نخواهد بود
نمیتوان گفت که بازار در آستانه یک افت قیمت جدی برای یک بازه زمانی طولانی است. شرایط بازار نفت به گونهیی است که فاصله زیادی با چنین اتفاقی وجود دارد. ذخایر جهانی نفت کماکان در حال کاهش است و اکنون این اطمینان وجود دارد که کاهش تولید اوپک و برخی تولیدکنندگان غیراوپکی، حداقل تا میانه سال ۲۰۱۸ ادامه خواهد داشت. نیک کانینگهام تحلیلگر بازار نفت در یادداشتی در پایگاه اویلپرایس اظهار میکند که اکنون یک کف قیمتی جدیدی برای نفت خام ایجاد شده است. به مدت بیش از یکسال، کف قیمت نفت خام ۴۰دلار در نظر گرفته میشد، اما اکنون شرایط عوض شده و کف قیمت به ۵۰دلار افزایش پیدا کرده است. بانکها و موسسات جهانی نیز پیشبینی خود از قیمت نفت خام در سال ۲۰۱۸ را افزایش دادهاند. به عنوان مثال پیشبینی گلدمن ساکس این است که در سال ۲۰۱۸ قیمت نفت برنت به ۶۲ و قیمت نفت دبلیوتیآی به ۵۷دلار و ۵۰سنت در هر بشکه برسد.
خبر بد پالایشگاههای امریکا برای بازار
عامل دیگری که در ماههای اخیر قیمت نفت خام را بالا برده بود، افزایش جهانی مصرف فرآوردههای نفتی بود. افزایش قیمت فرآوردههای نفتی در فاصله ماههای ژوئن تا نوامبر ۲۰۱۷ منجر به افزایش قیمت نفت خام نیز شد اما به نظر میرسد که اکنون قیمت این فرآوردهها در حال کاهش است و همین مساله میتواند بازار نفت خام را تحت فشار بگذارد.
به گزارش «تعادل» و به نقل از رویترز، خالص حاشیه سود تولید نفت کوره از نفت خام امریکا در ماه ژوئن ۱۴دلار در هر بشکه بود. اما این رقم در میانه ماه نوامبر به ۲۵دلار در هر بشکه رسید.
بازار فرآوردههای نفتی امریکا سال جدید میلادی را با مازاد عرضه قابل توجهی آغاز کردند و ذخایر آنها بالاتر از میانگین بلندمدت بود. اما
بر اثر تقاضای شدید خصوصا در بازارهای صادراتی، بازار فرآوردههای نفتی امریکا در ادامه سال با مازاد تقاضای قابل توجه نیز مواجه شد. ذخایر فرآوردههای تقطیری امریکا از مازاد ۳۳میلیون بشکهیی نسبت به میانگین ۱۰ساله در ماه فوریه به کسری ۷میلیون بشکهیی نسبت به این میانگین در آغاز ماه دسامبر رسیدهاند که این حاکی از رشد شدید تقاضا برای این فرآوردههای نفتی است.
پالایشگاههای امریکا برای پاسخ به این افزایش تقاضا پالایش نفت خام و تولید فرآوردههای نفتی را به سطح بیسابقهیی رساندند. دادههای اداره اطلاعات انرژی امریکا نشان میدهد که تقریبا از ماه آوریل، پالایشگاهها به صورت مداوم در بالاترین سطح مشغول به تولید بودهاند. پالایشگاههای امریکا در پایان ماه نوامبر و در فصل سرد در همان سطحی مشغول به تولید بودند که معمولا در فصل تابستان و در پیک مصرف به دلیل افزایش سفرها اتفاق میافتد.
پالایشگاههای امریکا در آخرین هفته ماه نوامبر به میزان ۵میلیون و ۴۰۰هزار بشکه فرآوردههای تقطیری تولید کردند که به میزان ۲۸۰هزار بشکه بیش از تولید نوامبر ۲۰۱۶ و ۴۸۰هزار بشکه بیشتر از میانگین ۱۰ساله اخیر در این فصل است. عمده این افزایش تولید صرف صادرات به امریکای لاتین و دیگر بازارهای برونمرزی شده و مصرف داخلی این کشور افزایش اندکی داشته است. مصرف بالای فرآوردههای نفتی در سطح جهان نشاندهنده رشد همگام اقتصادی در اقتصادهای توسعهیافته و در حال توسعه و شتاب در تجارت جهانی و افزایش باربری است. به نظر میرسد که فرآوردههای تقطیری در سال ۲۰۱۸ نیز پیشران اصلی تقاضا برای نفتخام باشد مگر اینکه رکود غیرمترقبهیی در ایالاتمتحده یا چین اتفاق بیفتد.
با این حال در هفتههای اخیر نشانههایی از تغییر روند در این بازارها به چشم میخورد. در چهار هفته اخیر بازار شاهد توقف کاهش شدید ذخایر فرآوردههای تقطیری در مقایسه با روند فصلی آن بوده و به نظر میرسد که پالایشگاهها نهایتا توانستهاند که تولید خود را به میزان لازم افزایش داده و تقاضای جهانی را بگیرند.
از همین رو حاشیه سود این فرآوردهها از میانههای ماه نوامبر تحت فشار بوده است، چرا که نشانههایی مشاهده شده است که بازار دیگر با کسری مواجه نیست. مسالهیی که به صورت موثری رشد قیمت نفت را متوقف کرده است.
مدیران پرتفوی نسبت به هرگونه شاخصی که حاکی از توقف روند کاهش ذخایر باشد حساس شدهاند، چرا که توقف روند کاهش ذخایر به معنای رسیدن قیمتها و حاشیه سودها به نقطه حداکثری و شروع روند نزولی آنهاست.
در یک افق زمانی یکساله و با توجه به رشد جهانی، تقاضای قابل توجه برای نفت کوره تقطیری و نیز بنزین حاشیه سود را پایدار نگه خواهد داشت و منجر به اریبی قیمت نفت به سمت بالا خواهد شد.
