مروری بر مهم‌ترین رویدادهای بورس کالا
گروه بورس|
طی یک هفته گذشته رویداد‌ها و اظهارنظرهای مهمی پیرامون بورس کالای ایران صورت گرفت که تنظیم عرضه و تقاضای بازار با اجرای طرح قیمت تضمینی گندم، امکان خرید و فروش سکه در بستر آنلاین بورس کالا، برگزاری جلسه هم‌اندیشی سندیکای لوله و پروفیل برای بهبود بازار ورق گرم در بورس کالا، تنظیم بازار زعفران از طریق بورس کالا و پرداخت سریع مطالبات ذرت‌کاران با کمک بورس کالا از مهم‌ترین آنها بود.
تنظیم عرضه و تقاضا با اجرای قیمت تضمینی
حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران درباره جایگزینی طرح قیمت تضمینی به جای طرح خرید تضمینی عنوان کرد: یکی از مشکلات اقتصاد کشور این است که طرح‌های حمایتی در حوزه کشاورزی قالبی را به خود گرفته‌اند که دولت تمام هزینه محصولات کشاورزی را با هر کیفیتی ضمانت کند که ادامه اجرای این قالب هم امکان‌پذیر نیست. وی با بیان اینکه وقتی منابع دولتی به خرید محصولات کشاورزی اختصاص می‌یابد، هزینه‌ها در جهت منافع دولت برنامه‌ریزی نمی‌شود، افزود: برای مثال در سال گذشته دولت ۱۶هزار میلیارد تومان بابت خرید گندم هزینه کرد که این رقم معادل نیمی از بودجه عمرانی کشور است. به نظر می‌رسد که ادامه این روش حمایت از محصولات کشاورزان امکان‌پذیر نیست. باید روشی پیاده شود که ضمن حمایت از تولید گندم در کشور، هزینه‌های دولت را کاهش دهیم. طرح پیشنهاد شده این است که طرح قیمت تضمینی جایگزین طرح خرید تضمینی شود. سلطانی‌نژاد گفت: در این طرح قرار است به جای اینکه دولت محصولات کشاورزان را خریداری کند، اجازه بدهد کشاورزان محصولات خود را در یک بازار مبتنی بر عرضه و تقاضا ارائه کنند و زمانی که محصول مورد معامله قرار گرفت اگر کمتر از قیمت حمایتی به فروش رفت، مابه‌التفاوت آن را دولت بپردازد. این طرح در مورد محصول جو و ذرت به اجرا رسیده است و در مورد محصول جو صرفه‌جویی دولت از محل اجرای طرح قیمت تضمینی چیزی بیش از ۷۰۰میلیارد تومان بوده است. وی ادامه داد: دولت در سازوکار انبار و گواهی سپرده می‌تواند مسوولیت خود را بهتر انجام دهد؛ بنابراین وقتی گندم وارد بازار سرمایه شد نباید نگران افزایش قیمت‌ها باشیم، چرا که در این شرایط دولت می‌تواند به‌طور شفاف بررسی کند که چه عاملی در بازار قیمت‌ها را افزایش یا کاهش می‌دهد و برای جلوگیری از نوسانات غیرعادی، عرضه و تقاضا را تنظیم کند.
خرید و فروش سکه در بستر آنلاین
مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به احتمال خطر امنیت و تقلب در معاملات سکه به صورت فیزیکی نیز گفت: بورس کالا ظرفیت عرضه سکه را دارد و این تصمیم منوط به نظر بانک مرکزی است. حامد سلطانی‌نژاد افزود: شرایط این عرضه در بورس کالا مهیاست زیرا بورس و اوراق بهادار مدت مدیدی است که تجربه عرضه و تقاضا سهام و کالا را به صورت برخط و آنلاین در قالب سیستم‌های oms و سیستم‌های کارگزاری مطمئن داراست. وی افزود: ایجاد خرید و فروش طلا و سکه در بستر آنلاین در بورس کالا تجربه خوبی برای معاملات این کالای ارزشمند خواهد بود به علاوه آنکه می‌تواند اثرگذاری قابل توجهی در جهت افزایش امنیت و مبازره با ورود تقلب و پولشویی در این بازار را به ارمغان بیاورد.
پرداخت وجوه جوکاران
در سویی دیگر رییس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: با اجرای طرح قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی، ماه‌ها انتظار کشاورزان برای دریافت مطالباتشان و ایجاد دلسردی و مشکلات عدیده مالی، جای خود را به پرداخت حدود ٧٠درصدی پول کشاورزان در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌دهد. محمدرضا پورابراهیمی گفت: عرضه محصولات کشاورزی از جمله جو در بورس کالا اقدام مثبت و کارشناسی است؛ چرا که از مزایای اصلی عرضه جو براساس طرح قیمت تضمینی، شفافیت قیمت و کیفیت محصول است، به‌طوری که خریداران به واسطه عرضه این محصول در بورس از لحاظ کمی و کیفی با خیال راحت‌تری به عرضه‌هایی که از طریق بورس انجام می‌شود، روی می‌آورند و اگردولت می‌خواهد تضامینی به کشاورز در خصوص فروش محصولات خود با قیمت مناسب دهد، بهترین راهکار عرضه محصولات در بورس است. وی تصریح کرد: ورود هر نوع کالایی در بورس کالا باعث ایجاد شفافیت در تقاضا و افزایش اطلاعات مرتبط با عرضه کالاها می‌شود، همچنین در بورس کالا ایجاد مکانیسم عرضه و تقاضادر یک فضایی کاملا تعریف شده شکل خواهد گرفت. این درحالی است که براساس مبنای عملیات مرتبط با مبادلات هرکالا در اقتصاد کشور با یک نحوه بهتر و برنامه‌ریزی دقیق‌تری از طریق بورس کالا عملیاتی خواهد شد.
کاهش بار مالی دولت
افزون بر این رییس بنیاد توانمندسازی گندم گفت: در سیاست قیمت تضمینی، بار مالی دولت در بحث گندم کاهش پیدا می‌کند و دولت تنها باید مابه‌التفاوت قیمت تضمینی را بپردازد. علی‌قلی ایمانی در خصوص قیمت تضمینی و عرضه گندم در بورس کالا اظهار داشت: بحث خرید تضمینی محصولات کشاورزی در برنامه ششم به دولت تکلیف شد و قرار بود آرام آرام قاعده خرید تضمینی از میان برود و قاعده قیمت تضمینی جایگزین آن شود. به این معنا که دولت بر اساس قانون و مطابق نرخ تورم سالانه قیمت را اعلام کند سپس کالا پس از ورود به بورس کالا با هر قیمتی که فروش رفت، مابه‌التفاوت آن را با قیمت اعلام شده دولت به حساب کشاورزان واریز می‌کند. وی افزود: حسن اول این اتفاق این است که گندمی که وارد بورس می‌شود از نظر مشخصات ظاهری، درجه خلوص، میزان پروتئین، منطقه‌یی که تولید شده و شرایط اقلیمی دارای یک شناسنامه می‌شود و سپس ظرف چند روز پول آن به حساب کشاورزان واریز می‌شود. وی در رابطه با کاهش هزینه‌های دولت با اجرای طرح قیمت تضمینی خاطرنشان کرد: حسن دوم آن این است که دولت اگر خرید تضمینی انجام دهد حجم سنگینی از نقدینگی را در یک فاصله زمانی کوتاه باید متحمل شود لذا با این طرح بار مالی دولت در بحث گندم کاهش پیدا می‌کند و تنها مابه‌التفاوت قیمت تضمینی را باید بپردازد. دولت امسال ۱۲هزار میلیارد برای خرید تضمینی هزینه کرد در حالی که با قیمت تضمینی حدود ۴ هزار میلیارد هزینه خواهد کرد.
حفظ اعتبار با ایجاد سکوی مشترک
در سویی دیگر، رییس اتاق بازرگانی ایران و هند با بیان اینکه راه‌اندازی سکوی معاملاتی ایران و هند بر اقتصاد کشور تاثیرات مثبتی خواهد داشت، گفت: با اجرای این طرح مشتریان توانمند هند شناسایی شده و با آنها به‌طور مستقیم معامله می‌کنیم که در این صورت واسطه‌های غیرضروری حذف شده و معاملات شفاف خواهد شد. ابراهیم جمیلی گفت: همکاری بورس کالای ایران و هند و راه‌اندازی سکوی معاملاتی برای فروشندگان و تولید‌کنندگان و نیز برای خریداران مزیت‌های زیادی به همراه داشته و محصولات را از واسطه‌گری نجات می‌دهد. وی افزود: صادرات برخی محصولات مانند پتروشیمی و قیر به هند از استانداردهای لازم برخوردار نبوده و اعتبار کالای صادراتی کشور را زیر سوال می‌برد و باعث کاهش شفافیت معاملات می‌شود این در حالی است که با انجام معاملات در بورس کالا معاملات شفاف و استاندارد شده و اعتبار کالای ایرانی حفظ می‌شود.
تنظیم بازار زعفران
علاوه بر این، یک نماینده مجلس با تاکید بر لزوم عرضه محصولات استراتژیک مانند زعفران در بورس کالا گفت: معامله زعفران در این بورس می‌تواند در تنظیم بازار، شفاف‌سازی قیمت‌ها، اطمینان خاطر کشاورزان و حذف دلالان نقش تعیین‌کننده‌یی داشته باشد. محمد حسن‌نژاد با بیان اینکه با توجه به ظرفیت‌هایی که در بورس کالا وجود دارد باید از این ظرفیت در راستای تنظیم بازار زعفران استفاده کرد، افزود: بورس کالا در چند سال اخیر با اقدام‌های موثری که انجام داده توانسته است ارتباط بین بازار سرمایه و بخش کشاورزی را بیشتر کند. در این میان برای عرضه زعفران و برخی کالاهای استراتژیک، بورس کالا باید زیر ساخت‌هایی فراهم کند تا کشاورز بتواند با اطمینان و امنیت خاطر زعفران خود را در این بازار عرضه کند. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید بر اینکه عرضه زعفران در بورس، اقدام منطقی و صحیحی است، گفت: بورس محلی برای کشف قیمت است و به‌طور یقین با معامله زعفران در بورس شاهد شفافیت قیمت این محصول خواهیم بود که این امر به نفع کشاورزان است، چرا که یکی از راهکارهای کمک به بخش کشاورزی، شفاف‌سازی و نظامند کردن بازار است که در این خصوص باید از بورس کالا کمک گرفته شود.
مزیت‌های خرید توافقی
همچنین سرپرست مدیریت توسعه بازار فیزیکی بورس کالای ایران گفت: سیاست خرید توافقی زعفران از سیاست‌های حمایتی دولت است که دستورالعمل آن از سوی وزیر جهاد کشاورزی ابلاغ شده و توسط سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در قالب دو سناریو اجرایی می‌شود. اکبر میرزاپور سرپرست مدیریت توسعه بازار فیزیکی بورس کالای ایران به عرضه زعفران در بورس کالا اشاره کرد و گفت: سیاست‌های حمایتی دولت از محصولات کشاورزی از سال ۹۴ برای دو محصول جو و ذرت در قالب قیمت تضمینی در بستر بورس کالا آغاز شد به‌طوری که در سال ۹۴ این طرح به صورت پایلوت اجرایی شد. وی ادامه داد: سیاست خرید توافقی زعفران نیز نوع دیگری از سیاست‌های حمایتی دولت است که دستورالعمل آن از سوی وزیر جهاد کشاورزی ابلاغ شده و خرید زعفران به قیمت توافقی توسط سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در قالب دو سناریو صورت می‌گیرد.
بازار مشتقه ارز؛ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر
در سویی دیگر مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری آوای آگاه گفت: بانک مرکزی تنها مرجعی است که می‌تواند زمینه ایجاد بازار مشتقه ارز در کشور را فراهم کند که تحقق این امر منجر به کنترل نوسانات ارزی می‌شود. مهدی طحانی، درباره اهمیت راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی گفت: تجار می‌توانند ارز مورد نیاز خود را در بازار مشتقه ارزی از قبل خریداری یا ارز به دست آمده از فروش محصولات صادراتی خود را در این بازار به صورت شفاف به متقاضیان عرضه کنند. وی با اشاره به اینکه راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی همانند بازار مشتقه سکه خواهد بود، افزود: هنگام راه‌اندازی بازار مشتقه باید به بازار فیزیکی آن توجه جدی داشت چون وقتی از معامله مشتقه یک دارایی فیزیکی سخن به میان می‌آید باید به این مهم توجه کرد که دارایی مورد نظر از کجا تامین خواهد شد. طحانی در ادامه اظهارداشت: بدون شک با راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی در بورس کالا یک تابلوی فرعی ارائه می‌شود و روندی مانند بازار سکه بهار آزادی در پیش گرفته می‌شود. بنابراین ایجاد یک بازار متشکل، سازمان یافته و خود انتظام که بازار مشتقه ارزی زیر مجموعه این بازار می‌تواند باشد در کشور ما یک ضرورت انکارناپذیر دارد.
افزایش کیفیت آرد با عرضه گندم وارداتی
افزون بر این مدیرعامل کارخانه آرد خوشه عجب شیر با ارائه این پیشنهاد که برای ارتقای کیفیت آرد و نان در کشور باید گندم وارداتی هم در بورس کالا عرضه شود، خاطرنشان کرد: دولت گندم وارداتی را هم در بورس کالا عرضه کند تا آردسازان کشور بتوانند با اختلاط گندم‌ها کیفیت آرد را ارتقا دهند. سید حجت موسی‌زاده بیان کرد: بزرگ‌ترین مشکل ما در حال حاضر کمبود گندم است که برای رفع این معضل به واسطه طرح عبور موقت برای صادرات، بخشی از گندم‌های خارجی را برای ارتقای کیفیت در تولید آرد خبازی دولتی استفاده می‌کنیم که البته هزینه تمام شده آن برای کارخانه به‌صرفه نیست اما برای حفظ کیفیت ناچار به انجام این کار هستیم. وی با ارائه این پیشنهاد که برای ارتقای کیفیت آرد و نان در کشور گندم وارداتی هم در بورس کالا عرضه شود، خاطرنشان کرد: دولت گندم وارداتی را هم در بورس کالا عرضه کند تا آردسازان کشور بتوانند با اختلاط گندم‌ها کیفیت آرد را ارتقا دهند.
پرداخت مطالبات ذرت‌کاران
همچنین مدیرعامل شرکت پیشتیبانی امور دام جنوب استان کرمان گفت: ۸۰هزار تن ذرت منطقه جنوب کرمان در سال زراعی جاری در بورس کالا به فروش می‌رسد. شهریاری افزود: شرکت پیشتیبانی امور دام جنوب کرمان با حمایت دفتر مرکزی این شرکت، سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان و کارخانجات ذرت خشک‌کنی در زمینه حمایت از کشاورزان ذرت‌کار این منطقه از ۲۰ آبان ماه تا ۳۰ اسفندماه سال جاری اقدام به دریافت ذرت از کشاورزان می‌کند. شهریاری با بیان اینکه ذرت‌های خریداری شده از طریق بورس کالا به روش فیزیکی به فروش می‌رسند، تصریح کرد: قیمت خرید تضمینی هر کیلو محصول ذرت خالص ۱۰ هزار و ۶۵۰ ریال بوده که این مبلغ پس از فروش محصول ذرت و وصول بخشی از قیمت تضمینی این محصول در بورس کالا و تامین تفاوت قیمت آن تا مبلغ مصوب از بودجه دولت، حداکثر ۱۰ روز پس از فروش به حساب کشاورزان واریز می‌شود. وی خاطرنشان کرد: سال گذشته ۶۰ هزار تن محصول گندم منطقه جنوب کرمان از طریق بورس کالا به فروش رسید و در ۲۷ روز پس از فروش بطور ۱۰۰درصد مطالبات کشاورزان پرداخت شد.
