یک درصد شهر تهران روی گسل
5 روز از زلزله 5.2 ریشتری تهران می‌گذرد و به نظر می‌رسد که این زلزله تاحدودی توانسته هشدار لازم را به مسوولان شهری بدهد چون 3 روز پس از وقوع زلزله رییس شورای شهر تهران از تصمیم برای نصب سیستم صوتی اعلام زلزله در تهران خبر داد که ۱۰ ثانیه قبل از حادثه، مردم را آگاه می‌کند و رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هم از شناسایی پهنه‌های گسلی شهرهای مشهد، کرج، تبریز و کرمان خبر می‌دهد و می‌افزاید: محدوده پهنه‌های اصلی گسل‌های شهر تهران بیش از
۸۵ کیلومتر مربع است. به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، محمد شکرچی‌زاده مساحت پهنه‌های گسلی شهر تهران را کمتر از یک درصد مساحت کل شهر تهران می‌داند و می‌گوید: مابقی سطح شهر تهران باید با رعایت آیین‌نامه ۲۸۰۰ انجام شود. شکرچی‌زاده ادامه می‌دهد: شناسایی پهنه‌های گسل زلزله شهر تهران تهیه و در سال گذشته (۹۵) به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران رسید و ابلاغ شد و این اقدام با این هدف بود که ایمنی در برابر زلزله افزوده شده و میزان خسارات احتمالی از زلزله‌ها کاهش یابد.
او اظهار می‌کند: مصوبه شورای عالی با این مضمون بود که ساختمان‌های بلندمرتبه و ساختمان‌های عمومی همچون بیمارستان‌ها و مدارس و سایر ساختمان‌های عمومی که هنگام زلزله باید مستحکم‌تر از سایر ساختمان‌ها باشند، روی گسل‌ها ساخته شده و آنهایی که احداث شده‌اند هم به نحوی مناسب مقاوم‌سازی و استانداردسازی شوند. رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می‌افزاید: درباره موقعیت گسل‌ها در سال‌های پیشین و قبل از سال ۹۵، توافقی وجود نداشت و مدیریت بحران هم نتوانسته بود جمع‌بندی مناسبی در این رابطه داشته باشد به همین دلیل هم کار شناسایی از تهران آغاز شد. شکرچی‌زاده تصریح می‌کند: در حال حاضر، نتایج روی نقشه‌های تفصیلی مناطق قرار گرفته که محدودیت ساخت روی گسل‌های زلزله شامل ساختمان‌های معمولی هم می‌شود.
این مقام مسوول وزارت راه و شهرسازی می‌افزاید: ساختمان‌های غیرعمومی و همچنین ساختمان‌های کوتاه‌مرتبه باید آیین‌نامه ۲۸۰۰ را رعایت کنند.
او همچنین تاکید می‌کند: پیش‌بینی و برنامه‌ریزی کلان بر این است که شناسایی گسل‌ها را در کلان‌شهرها انجام دهیم که نیازمند کار علمی و جدی خواهد بود. بدین معنا سازمان زمین‌شناسی، باید مقدمات کار را انجام و شناسایی‌های لازم را انجام دهند تا پس از آن در نشست مشترک در مرکز تحقیقات به جمع‌بندی برسیم. شکرچی‌زاده یادآور می‌شود: تهیه پهنه‌های گسلی سایر کلان‌شهرها علاوه بر چهار شهر کرج، تبریز، کرمان و مشهد هم در دستور کار است و چنانچه مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران را برای سایر کلان‌شهرها داشته باشیم اقداماتی عملیاتی و اجرایی آغاز خواهد شد. به گفته او، پیش از این هم درمورد زلزله‌های احتمالی تهران و شناسایی گسل‌های آن اقداماتی توسط جایکا در سال ۸۲ انجام شده بود و مطالعات اگرچه دقیق بودند اما موقعیت‌های آن از دقت لازم برخوردار نبود و در سال‌های گذشته به لحاظ اطلاعات و نظراتی که وجود داشت، جمع‌بندی مناسب در این مورد انجام نشده بود.
رییس مرکز تحقیقات، درباره نظارت بر اجرای مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری در رابطه با عدم ساخت و ساز جدید روی پهنه‌های گسلی و مقاوم‌سازی ساختمان‌های موجود هم می‌گوید: تکلیفی که دولت تعیین کرده این است که بیمارستان‌ها در مناطق لرزه‌خیز گسترش پیدا نکنند و اگر برنامه مقاوم‌سازی هم وجود دارد برای بیمارستا‌ن‌هایی که در حال حاضر روی گسل زلزله قرار دارند، انجام شود و هیچ بیمارستان جدیدی در پهنه‌های گسلی احداث نشود. او یادآور می‌شود: برخی منابع گاز و سوخت در پهنه‌های گسلی قرار دارند که باید برای آنها اقدامات امنیتی خاصی در دستور کار قرار گیرد و در عین حال مقرر شد تا شهرداری برای ساخت ساختمان‌های بیش از ۱۲ طبقه پروانه صادر نکند. شکرچی‌زاده تصریح می‌کند: برای ساختمان‌های کوتاه‌مرتبه، آیین‌نامه ۲۸۰۰ با یکسری از سختگیری‌هایی اعمال می‌شود و براساس آن هم برای ساختمان‌های کوتاه‌مرتبه، اعمال نظارت خواهد شد. شکرچی‌زاده می‌افزاید: ضمانت اجرایی مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری نیز این‌گونه است که نهادهای اجرایی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به‌تازگی مسوولیت پیدا کرده تا گزارش اجرایی مصوبه شورای عالی را به دولت ارائه دهند.
خطرآفرینی انرژی انباشته شده در گسل‌ها
باتوجه به اینکه کارشناسان اعلام کرده‌اند که در هفته‌های آتی هم مردم باید نسبت به وقوع زلزله هوشیاری خود را حفظ کنند چون گسل ملارد همچنان فعال است، رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از وقوع ۵۰ زلزله کوچک در گسل ملارد طی یک ماه و نیم گذشته خبر می‌دهد و می‌گوید: با وجود این، اینها سبب نمی‌شود که گسل‌های تهران را گسل فعال بنامیم.
علی بیت‌اللهی در گفت‌وگو با مهر درباره فعال بودن یا غیرفعال بودن گسل‌های تهران اظهار می‌کند: در ۲۵ سال گذشته در گسل ماهدشت در حوالی ملارد (نقطه‌یی که کانون زلزله چهارشنبه‌شب هفته گذشته در تهران بود) ۹۰ زلزله کوچک رخ داده که ساکنان این منطقه و حتی شهروندانی که روی همین گسل سکونت دارند هم آنها را احساس نکرده بودند.
او با بیان اینکه در ۴۰ تا ۵۰ سال گذشته در گسل شمال تهران باتوجه به اینکه گسل جوان و لرزه‌خیزی است، اما زلزله کم مشاهده شده است، تصریح می‌کند: این موضوع درخصوص سایر گسل‌های اطراف تهران شامل گسل‌های ری، نیاوران، اشتهارد، پاکدشت و... هم صدق می‌کند و فعالیت لرزه‌یی مهم در آنها مشاهده نشده که این، بسیار خطرناک است.
او درباره اظهارات محسن هاشمی که گفته بود تهران هر روز ۱۰ زلزله دارد، می‌گوید: منظور رییس شورای شهر تهران، زلزله‌های خرد هستند که اصلا در محاسبات لرزه‌نگاری مورد بررسی قرار نمی‌گیرند؛ ضمن اینکه در صورتی می‌توان این تعداد زلزله را پذیرفت که منظور از تهران را خود شهر با حومه آن تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری درنظر گرفت اما گسل شمال تهران که در حریم شهر قرار دارد، زلزله قابل‌توجهی ندارد.
