7 تا 7.5 ریشتر؛ شدت زلزله احتمالی تهران
علی بیت‌اللهی، رییس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات مسکن گفت: طبق مستندات تاریخی، گسل ری یا گسل شمال تهران می‌توانند زمین‌لرزه‌یی با شدت ۷تا 7.5ریشتر ایجاد کنند و آمار کشته‌ها و مجروحان حدود یک میلیون نفر خواهد بود.
به گزارش ایسنا، بیت‌اللهی اظهار کرد: وجود گسل‌ها را به عنوان چشمه‌های زلزله در همه جای دنیا پذیرفته‌اند. هر جا آثاری از شکسته‌های زمین می‌بینیم، مشخص است که این شکستگی‌ها در زمانی باعث زلزله شده‌اند. وقتی می‌بینیم در طول شمال غرب تا شمال شرق تهران خط گسل شمال تهران را داریم یا خط گسل ری، خط گسل پردیسان یا خط گسل نیاوران را داریم، قبول می‌کنیم که منطقه تهران از نظر لرزه‌یی بسیار فعال است.
وی افزود: در عین حال سوال این است که این گسل‌ها چه زلزله‌یی را می‌توانند ایجاد کنند. طبق مستندات تاریخی، گسل ری یا گسل شمال تهران می‌توانند زمین‌لرزه‌یی با شدت ۷تا 7.5ریشتر را ایجاد کنند و مطمئنا آمار کشته‌ها و مجروحان حدود یک میلیون نفر خواهد بود؛ چراکه در مناطق مختلف شهر تهران بافت‌های فرسوده داریم. از حدود 1.1میلیون پلاک ۲۰۰هزار پلاک یعنی یک پنجم ساختمان‌های تهران در بافت فرسوده متراکم با معابر تنگ، ساختمان‌های فرسوده و کوچک، منطقه نفوذناپذیر، ریزدانه و غیرمستحکم قرار دارد.
رییس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه صرفا نمی‌توان تخریب اولیه را ملاک تعداد کشته‌های زلزله احتمالی تهران قرار داد، تصریح کرد: بعضی فقط تخریب ساختمان‌ها را در نظر می‌گیرند؛ درحالی که در زلزله تهران مسائل ثانویه زیادی داریم که قابل پیش‌بینی نیستند. در نظر گرفتن این مسائل باعث تشدید کشته‌ها می‌شود. مثلا ما علمک‌های گاز را داریم که به دیوارهای منازل متصل هستند. این علمک‌ها ممکن است گسیخته شوند و بشکنند و گاز نشت کند. بنابراین شرکت گاز باید به فکر تمهیدات ایمنی باشد. نمونه خطرناک بودن نشت گاز را در ریزش خیابان شهران در تابستان سال گذشته دیدیم. جایگاه‌هایی مثل پمپ بنزین‌ها، پمپ‌های گاز و دیگر تاسیسات نیز خطرات خود را دارند.
بیت‌اللهی ادامه داد: در معابر ۶ متری و ۸ متری شهر تهران برج‌های مرتفع احداث شده که امدادرسانی به اینها حالتی را در ذهن ایجاد می‌کند که قابل تصور نیست بنابراین تعداد کشته‌های ثانویه زلزله احتمالی تهران به شدت می‌تواند بالا برود.
وی با بیان اینکه اگر زلزله تهران را مدام هشدار ندهیم فراموش می‌شود، گفت: متاسفانه زلزله‌هایی که در کشور اتفاق می‌افتد بعد از مدت کوتاهی فراموش می‌شود و زلزله بعدی مجددا همه به فکر این مساله می‌افتند. پیام زلزله 3/7ریشتری کرمانشاه و 1/6 ریشتری کرمان این بود که ما باز شانس آوردیم. از این نظر که کانون هر دو زلزله در نزدیکی مراکز جمعیتی پرتراکم نبود. مرکز زلزله با شهر سرپل ذهاب ۴۰کیلومتر فاصله داشت؛ درحالی که زمین‌لرزه بم در ۷کیلومتری عمق زمین در زیر شهر بم اتفاق افتاد. اگر زمین‌لرزه دقیقا در سرپل ذهاب یا شهر کرمانشاه که بالای یک میلیون نفر جمعیت دارد، روی می‌داد ابعاد حادثه بسیار بیشتر بود. رییس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات مسکن همچنین با اشاره به زمین‌لرزه کرمان تصریح کرد: زلزله کرمان 1/6 ریشتر بود که زلزله بزرگی است اما تلفات نداشتیم. علت آن مقداری به نوسازی روستایی و مقداری هم به تخلیه روستاها مربوط است. ساختمان‌های سنگی و گلی ریخته که کسی در آنها ساکن نبوده و چه بسا اگر افرادی در آنجا زندگی می‌کردند، کشته می‌شدند.
بیت‌اللهی هشدار داد: پیغام من این است که مسائل نظارت بر ساخت و ساز را بسیار جدی بگیریم. این نیاز به سرمایه ندارد بلکه اجرای قانون است. به مسوولان یادآور می‌شوم آیا ما برای اجباری کردن بستن کمربند خیلی هزینه کردیم؟ خیر، هزینه نکردیم بلکه قانون را سخت گرفتیم. حالا هم اگر نظارت بر ساخت و ساز ازجمله کیفیت بتن، کیفیت مصالح و اصول مهندسی جدی گرفته شود قطعا نتایج مثبتش را در کاهش تلفات زمین‌لرزه‌ها خواهیم دید.
وی تاکید کرد: ما معمولا روی کارهای پیچیده کمتر ضربه می‌خوریم اما در حرکت‌های ساده مات می‌شویم؛ حرکت‌های ساده‌یی که به راحتی می‌توانیم جلو آن را بگیریم. در همین زلزله کرمانشاه ساختمان‌هایی را دیدیم که با کوچک‌ترین تمهیداتی ایمنی سالم ماندند. رییس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، اکثر کلان‌شهرهای ایران را در مجاورت گسل برشمرد و گفت: تهران، کرج، تبریز، مشهد، کرمان، شیراز و بسیاری دیگر از شهرهای بزرگ کشور کنار گسل هستند که حداقل باید ساخت و ساز در این شهرها را جدی بگیریم. شاید عنوان شود که ساختمان‌ها احداث شده ولی باید توجه داشت این ساختمان‌ها بعد از ۲۰سال کهنه می‌شوند و نیاز به بازسازی دارند.
