مروری بر مهم‌ترین رویدادهای بورس‌کالا
گروه بورس
در هفته گذشته رویدادها و اظهارنظرهای مهمی پیرامون بورس کالای ایران صورت گرفت که ورود معاملات کشف پریمیوم به بورس کالا تا پایان سال، معامله ۹۰ کیلوگرم زعفران در قالب خرید توافقی، امضای تفاهمنامه همکاری سازمان ملی استاندارد و بورس کالا تا پایان سال و تعادل بازار شب عید با عرضه ۲۰ درصد تولید جوجه یک روزه در بورس کالا از مهم‌ترین آنها بود. بر این اساس، در هفته گذشته مدیرعامل بورس کالای ایران از ورود معاملات کشف پریمیوم به بورس کالا خبر داد و گفت: احتمالاً تا پایان سال ۹۶ معاملات کشف پریمیوم وارد بازار سرمایه می‌شود. حامد سلطانی‌نژاد درباره امکان انجام معاملات کشف پریمیوم در بورس کالا گفت: معاملات کشف پریمیوم معاملاتی هستند که بر مبنای قراردادهای بلندمدت شکل می‌گیرد و جدیدترین خدمتی است که به زودی وارد بازار سرمایه می‌شود. وی ادامه داد: در معاملات پریمیوم مقدار معینی مابه‌التفاوت نسبت به قیمت مبنا مورد توافق طرفین معامله قرار می‌گیرد و طرفین متعهد می‌شوند که در زمان مشخصی در آینده کالا را بر اساس قیمت نهایی که عبارت است از قیمت مبنا به‌علاوه مابه‌التفاوت توافق شده، معامله کنند. وی با اشاره به مزیت معاملات کشف پریمیوم گفت: در این روش علاوه بر قیمت پایه، یک قیمت پریمیوم، کشف می‌شود و در سررسید قرارداد، قیمت پایه و قیمت پریمیوم احتساب می‌شود. برای ارائه این خدمت جدید در بازار منتظر مصوبه آن هستیم و احتمالاً تا پایان سال ۹۶ معاملات کشف پریمیوم وارد بازار سرمایه می‌شود.
معامله زعفران در قالب خرید توافقی
مدیرعامل بورس کالای ایران همچنین از معامله ۹۰ کیلوگرم زعفران در قالب خرید توافقی خبر داد و گفت: خرید توافقی زعفران از ابتدای آذر ماه در سه رقم پوشال معمولی، پوشال مرغوب و نگین آغاز شده است و تا ۲۲ آذر ماه بالغ بر ۹۰ کیلوگرم معامله خرید توافقی صورت گرفته است. وی افزود: زعفران در بورس کالا در بازار معاملات گواهی سپرده کالایی معامله می‌شود. معاملات گواهی سپرده زعفران از بهمن ماه سال گذشته آغاز شده است و در حال حاضر دو انبار در مشهد و تربت حیدریه پذیرش شده و در این زمینه فعال هستند. این معاملات به صورت روزانه در ۷ نماد پیوسته انجام می‌شود. سلطانی نژاد تصریح کرد: در بازار فیزیکی طی سال جاری تا تاریخ ۱۷ آذر ماه مقدار یک میلیون و ۹۳۰ هزار تن محصول به ارزش ۲۲۱۳۲ میلیارد ریال در بورس کالا معامله شده است. نیمی از این معاملات مرتبط با گندم بوده است که به صورت نقدی معامله شده است. همچنین حدود ۳۲ درصد از کل معاملات متعلق به شکر بوده که به صورت نقدی معامله شده است. ذرت، جو، انواع کنجاله‌ها، مرغ منجمد، زعفران، برنج، عدس، روغن خام، تخم‌مرغ، مرغ و جوجه سایر محصولاتی هستند که در این بازار معامله می‌شوند.
مدیرعامل بورس کالای ایران همچنین گفت: میزان کل سنگ‌آهن معامله شده در سال جاری تا تاریخ ۱۷ آذر ماه ۹۲۴ هزار تن بوده و ارزش معاملات بیش از ۸۸ میلیارد تومان است. حامد سلطانی‌نژاد با با بیان اینکه انجام معاملات عمده مرتبط با تامین کالا در زنجیره ارزش فولاد در بورس کالا، به عنوان نمادی از یک بازار شفاف و متمرکز، می‌تواند برطرف‌کننده بسیاری از مشکلات فعلی این بازار باشد، تصریح کرد: کشف قیمت در شرایط عادلانه و شفاف و با حضور چندین عرضه‌کننده و خریدار در یک بازار متمرکز، موجب بازگشت قیمت‌ها به سطح تعادلی خود شده و بازار را متعادل می‌سازد.
وی با بیان اینکه طی سال جاری تا تاریخ ۱۷ آذرماه امسال مقدار ۴ میلیون و ۶۷۲ هزار تن فولاد به ارزش بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد ریال معامله شده است، گفت: این معاملات در قالب نقد، نسیه و سلف انجام گرفته که حدود ۹۸ درصد آن مربوط به معاملات سلف بوده؛ این حجم از معاملات به لحاظ مقدار نسبت به مدت مشابه در سال گذشته حدود ۸ درصد کاهش و از نظر ارزش حدود ۲۶ درصد رشد داشته است.
مدیرعامل بورس کالا با تاکید بر اینکه سنگ آهن دانه‌بندی‌شده در خرداد ۱۳۹۰ در رینگ صادراتی بورس کالا پذیرش شده است، خاطرنشان کرد: پس از آن بسیاری از تولیدکنندگان سنگ‌آهن محصولات خود را از این طریق روانه بازار کرده‌اند بطوری که طی سال جاری تا تاریخ ۱۷ آذر ماه مقدار ۸۹۴ هزار تن به ارزش حدود ۲۵ میلیون دلار مورد معامله قرار گرفته، معاملات فولاد تاکنون در رینگ صادراتی صورت نگرفته است.
امضا تفاهمنامه سازمان ملی استاندارد و بورس کالا
تا پایان امسال تفاهمنامه همکاری میان بورس کالای ایران و سازمان ملی استاندارد با هدف همکاری در سه زمینه استانداردسازی، مدیریت کیفیت و رقابت‌پذیری تولید و تجارت کالا امضا می‌شود. معاون ارزیابی کیفیت سازمان ملی استاندارد به نقش بورس کالا در توسعه استانداردپذیری کالاها اشاره کرد و گفت: با توجه به بند ۲۴ و ۸ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، بورس کالای ایران می‌تواند نقش قابل توجهی در گسترش فرهنگ استانداردسازی و ارتقا استاندارد کیفیت و رقابت‌پذیری کالاها ایفا کند. سنجابی خاطرنشان کرد: دراین میان بورس کالا قطعا در رقابت‌پذیری کالاها نقش اساسی دارد زیرا محصولات عرضه شده در بورس کالا براساس عرضه و تقاضا و رقابت‌پذیری کیفیتی، مسیر خود را در حوزه تجارت داخلی و حوزه تجارت بین‌الملل پیدا می‌کند لذا بورس کالای ایران مرتبط با دو ضلع از اضلاع سه گانه بند ۸ و ۲۴ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است. معاون ارزیابی کیفیت سازمان ملی استاندارد تصریح کرد: در این میان با توجه به اینکه حرکت در مسیر سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی از اهداف و در نقشه راه بورس کالا قرار دارد، این بورس یکی از عرصه‌هایی است که موجب ارتقای استاندارد و کیفیت کالاهای تولید داخل شده است زیرا عنصر و ابزار رقابت‌پذیری را در اختیار دارد. در این راستا بورس کالا شرایط مبتنی بر ضرورت رعایت استانداردهای قابل قبول همچنین کیفیت قابل قبول برای ورود کالا را ترسیم کرده است.
قیمت تضمینی گندم به نفع کشاورزان
سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس معتقد است که با اجرای سیاست قیمت تضمینی گندم از سال آینده، شاهد بهبود شرایط کشاورزان خواهیم بود. علی‌محمد شاعری با تاکید براینکه جایگزینی سیاست خرید تضمینی با قیمت تضمینی به نفع کشاورزان بوده و باید اجرایی شود، گفت: قیمت تضمینی به معنای خرید گندم از سوی دولت با رعایت قیمت پایه است که این امر شاید در ابتدا با موانعی همراه باشد اما به نفع کشاورزان بوده و اجرایی می‌شود. وی با بیان اینکه هرسال باید نرخ خرید تضمینی گندم مطابق با نرخ تورم باشد که تاکنون از سوی شورای اقتصاد اعلام نشده است، ادامه داد: نرخ خرید تضمینی گندم باید از سوی شورای اقتصاد و براساس پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی ارائه شود بطوری که در شورای اقتصاد تمام شرایط بررسی شده و بعد از آنالیز قیمت، سود منطقی قیمت پیشنهادی برای نرخ خرید تضمینی اعلام می‌شود.
ورود سیمان به تالار نقره‌ای
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان گفت: پیشنهاد این انجمن برای کاهش رقابت منفی تولیدکنندگان داخلی سیمان، ورود به بورس کالا و رینگ صادراتی است. عبدالرضا شیخان افزود: با ورود سیمان به بورس کالا و رینگ صادراتی می‌توان به شفاف‌سازی قیمت‌ها و ترتیبات صادرات دست یافت؛ امروز در گمرک‌های کشور نیز برگه‌های معامله در بورس کالا قابل قبول است. وی درباره آخرین وضعیت صادرات سیمان به کشور عراق یادآوری کرد: چندی پیش رایزن اقتصادی ایران در بغداد طی مصاحبه‌یی از کاهش تعرفه‌های ورود کالا به عراق در چهار گروه خبر داد که مصالح ساختمانی نیز یکی از آنها بود. وی پیش‌بینی کرد در صورت مساعد شدن شرایط، سالانه تا پنج میلیون تن سیمان از ایران به عراق صادر شود؛ این میزان در زمان رونق صادرات به این کشور سالانه تا هفت میلیون تن بالغ می‌شد.
تقویت تولیدکنندگان فولاد و سنگ آهن
دبیرانجمن سنگ آهن ایران گفت: بازار داخلی سنگ آهن به دلیل فعال شدن تعدادی از طرح‌های کنستانتره و گندله، شاهد شکل‌گیری تقاضاهای جدیدی بوده و هرچند هنوز مکانیزم قیمت‌گذاری مشخصی شکل نگرفته است اما شاهد فعالیت مداوم بورس کالا در حوزه سنگ آهن هستیم. علیرضا سیاسی‌راد اظهار کرد: در ۸ ماهه نخست امسال، از شدت نوسان قیمت سنگ آهن کاسته شده و شاهد یک ثبات نسبی در این حوزه بودیم بطوری که به جزو چند نوسان کوچک، تکانه شدیدی در این حوزه وجود نداشت. وی تصریح کرد: از آنجایی که معادن، شرکت‌ها و کارخانجات فعال در این حوزه دولتی بودند و مدت کوتاهی است که روند خصوصی شدن شتاب گرفته لذا ضوابط مشخصی در این حوزه شکل نگرفته است بنابراین پیشنهاد انجمن، استفاده از بورس کالاست تا قیمت‌ها شفاف شده و بتوانیم از ظرفیت‌های این بورس جهت تقویت تولیدکنندگان فولاد و سنگ آهن بهره ببریم.
بورس کالا، گره گشای بحث عوارض صادراتی سنگ آهن
رییس سابق هیات‌مدیره انجمن سنگ آهن ایران گفت: اگر در فرآیند عرضه در بورس کالا مشتری برای محصول پیدا نشد، مازاد محصول عرضه شده در بورس کالا به عنوان محصولی که امکان صادرات دارد، مشخص می‌شود که باید بدون هیچ گونه عوارضی قابلیت صادرات داشته باشد. قدیر قیافه با اشاره به عرضه محصولات سنگ آهن در بورس کالا گفت: تمام این بحث‌ها در حالی است که طبق ماده ۳۷ آیین نامه اجرایی قانون رفع موانع تولید، فهرست کالاهای پیشنهادی جهت وضع عوارض کمیته ماده ۳ مطرح شده است که در همان جلسات این کمیته برخی دوستان با وضع عوارض صادراتی سنگ آهن دانه‌بندی شده مخالفت کردند اما با فشاری که از طرف معاونت معدنی وارد شد، در آخر جلسه وضع عوارض ۵ و ۱۰ درصدی بر صادرات سنگ آهن به تصویب تعدادی از حاضران رسید که البته خود من به عنوان نماینده اتاق ایران استدلالات خود را در مخالفت با وضع عوارض به صورت شفاهی بیان نموده و در ذیل صورتجلسه مربوطه اعتراض و مخالفت خود را بصورت کتبی اعلام کردم. وی ادامه داد: اما در قانون راهکارهایی پیش‌بینی شده است که موضوع صادرات به شکل شفاف قابل تصمیم‌گیری باشد. چرا که در یکی از بندهای همان ماده ۳۷ ذکر شده که برای تشخیص نیاز سنگ آهن، این محصول باید در رینگ داخلی بورس کالا عرضه شود که قیمت آن هم بر اساس کسری از قیمت جهانی محاسبه قیمت پایه تعیین شده و بسته به شرایط طی سه مرحله در بورس کالا عرضه و به فروش خواهد رسید. با توجه به ساز و کارهای شفاف بورس در پرداخت ارزش معامله یکی از بهترین روش‌های فروش مواد معدنی و به ویژه سنگ آهن است. قیافه افزود: اما اگر در فرآیند عرضه در بورس کالا مشتری برای محصول پیدا نشد، مازاد محصول عرضه شده در بورس کالا به عنوان محصولی که امکان صادرات دارد، مشخص می‌شود که باید بدون هیچ گونه عوارضی قابلیت صادرات داشته باشد.
تعادل بازار شب عید
دبیر انجمن تولیدکنندگان جوجه یک روزه گفت: با عنایت به تجربه تلخ سال گذشته در ورود نهادهای نظارتی به بازار قیمت جوجه یکروزه و ایام پیش رو که مصادف با جوجه‌ریزی‌های منتج به ایام نوروز یعنی از دی ماه به بعد خواهد شد، این انجمن بار دیگر بر لزوم رعایت تعادل در بازار فروش جوجه یکروزه در ایام مزبور تاکید دارد. غلامعلی فارغی افزود: در همین راستا، طبق توافقات سه جانبه بین معاونت تولیدات دامی، بورس کالای ایران و این انجمن به عمل آمده و با توجه به شفافیت در مکانیزم کشف قیمت در بورس و کاهش نوسانات فاحش قیمت در عرضه از این طریق، مقرر شد تولیدکنندگان این کالا حداقل ۲۰ درصد از تولید ماهانه خود را به عرضه در این بازار اختصاص دهند.
وی افزود: این تصمیم با این هدف گرفته شد تا ضمن افزایش شفافیت قیمتی و ایجاد تعادل هر چه بیشتر در معاملات، سهم بیشتری از بازار سنتی جوجه یک روزه به عرضه در بورس اختصاص یابد که در نتیجه آن هم طرف عرضه و هم طرف تقاضا با بازار بورس و مزایای آن آشنایی بیشتری پیدا خواهند کرد. وی با اعلام اینکه زمان اجرای این اطلاعیه از ابتدای دی ماه است، گفت: الزام تولیدکنندگان به عرضه حداقل ۲۰ درصد از تولید ماهانه آنهاست تا این میزان به تدریج تا عرضه کل جوجه یک روزه تولیدی در بورس کالا افزایش یابد.
تنظیم بازار و افزایش کیفیت گندم
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در خصوص فروش گندم از سال آینده در بورس کالا گفت: با عرضه گندم در بورس کالا می‌توانیم شفاف‌سازی کنیم و چنانچه دولت به آنچه در این طرح آمده، عمل کند و برنامه اجرایی شود شاهد تنظیم بازار فروش گندم و نظمی واحد در بازار گندم خواهیم بود. مهدی تقوی تاکید کرد: این شیوه اجرایی از کشورهای پیشرفته اقتباس شده و می‌تواند نقش موثری در تنظیم بازار گندم داشته باشد. تقوی ادامه داد: همانطور که بورس اوراق بهادار مزایایی دارد فروش گندم در بورس کالا نیز دارای حسن بالایی است و اجرای این طرح منجر به شفافیت در خرید و فروش، افزایش سرعت در پرداخت مطالبات به کشاورزان و در نتیجه بهبود کیفیت گندم خواهد شد.
شفافیت قیمت و کیفی‌سازی محصول
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: عرضه گندم در بورس کالا، سبب شفافیت مالی کشاورزان می‌شود. مهدی طحانی در خصوص عرضه گندم در بورس کالا اظهار کرد: قیمت گندم در بورس کالا براساس نظام عرضه و تقاضا توسط خریدار و فروشنده مشخص شده و سبب شفافیت قیمت و تامین مالی سریع‌تر کشاورزان می‌شود.وی در ادامه افزود: در گذشته گندم تولیدی در کشور از سوی دولت خریداری می‌شد، اما با عرضه این محصول در بورس کالا، خرید توسط خریداران و مصرف‌کنندگان واقعی صورت می‌گیرد. این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: اجرای قیمت تضمینی از سوی دولت به کیفی‌سازی و بازاری شدن محصولات کشاورزی کمک کرده و می‌تواند گامی مهم برای حرکت اقتصاد به سمت ایجاد بازاری مستمر برای محصولات کشاورزی باشد.
