خروج انگلیسی‌ها و امریکایی‌ها از ایران

۱۳۹۶/۱۰/۰۹ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۱۱۳۸۶۸
خروج انگلیسی‌ها و امریکایی‌ها از ایران

نهم دی 1324 نیروهای انگلیسی و امریکایی 6 ماه پس از پایان جنگ جهانی دوم، خاک ایران را ترک کردند، نیروهای این 2 کشور با وجود اعلام بی‌طرفی ایران در این جنگ در شهریور 1320 از مرزهای جنوبی و غربی، ایران را به اشغال خود درآورده بودند.

اگرچه در آن زمان بهانه‌ متفقین برای حمله وجود عده‌یی جاسوس آلمانی در ایران عنوان شد اما حوادث بعدی نشان داد، اشغال ایران بخشی از نقشه جنگی متفقین علیه هیتلر بوده است. چرچیل بعدها در این باره در خاطرات خود نوشته است: لزوم ارسال انواع و اقسام ساز و برگ و مهمات برای شوروی از یک طرف و اشکالات روزافزون راه اقیانوس منجمد شمالی و نقشه‌های استراتژیکی متفقین در آینده از طرف دیگر بیش از پیش ما را بر آن می‌‌داشت که برای استفاده کامل از ایران برای ارتباط با شوروی اقدام فوری معمول داریم.

چاه‌های نفت ایران به منزله‌ عامل مهمی در جنگ به شمار می‌رفت، عده‌ کثیری از آلمانی‌ها در تهران استقرار یافته و جبهه‌ آلمان در ایران روز‌به‌روز بهتر می‌شد و در نقشه شورش در عراق و اشغال سوریه از طرف انگلیس و فرانسه که در فاصله کمی صورت گرفت، ‌نقشه‌های هیتلر را در خاورمیانه مواجه با اشکالات بسیار نمود. بنابراین ما از موقعیت استفاده کرده و بر آن شدیم که به روس‌ها دست اتحاد بدهیم و به اتفاق مبادرت به لشکرکشی به ایران کنیم. با یورش متفقین تمامی راه‌های کشور به خصوص خطوط راه‌آهن و شوسه تحت کنترل نیروهای اشغالگر درآمد و نیروی کار ایرانی برای تهیه تدارکات ارتش‌های درگیر در جنگ با نازل‌ترین دستمزد به کار گرفته شدند. منابع نفتی کشور غارت شد و بحران غذایی در کشور به اوج خود رسید.

زمزمه‌های برکناری شاه نیز از جلسه اضطراری دولت شنیده شد؛ فردای اشغال ایران هیات وزیران در حضور شاه در کاخ سعدآباد تشکیل جلسه داد و رضاخان در این جلسه اعلام کرد که ابتدا تصمیم به خروج از کشور داشته است اما به توصیه مشاورانش ابتدا در دولت تغییراتی صورت ‌می‌دهد. بر این اساس محمدعلی فروغی را به نخست‌وزیری منصوب و او را مامور کرد با انگلیس و شوروی مذاکره کند اما شرط متفقین کنار رفتن رضاشاه از قدرت بود.

 سرانجام رضاشاه ناچار به استعفا شد و توسط بریتانیایی‌ها بازداشت و به آفریقای جنوبی سپس جزیره ‌موریس تبعید شد و سلطنت به پسر و ولیعهد او محمدرضا منتقل شد.

نیروهای انگلیسی و امریکایی اما 4 سال بعد و دی سال 1324 از ایران خارج شدند.