بیمه‌ها زیربار هزینه دندان‌پزشکی نمی‌روند
ریحانه جاویدی
رسیدگی به وضعیت دندان‌های پوسیده برای ایرانی‌ها، یک خدمات لوکس به شمار می‌رود. هزینه این خدمات بالاست، توان مالی مردم اندک و بیمه‌ها هم زیربار هزینه‌های دندان‌پزشکی نمی‌روند؛ هزینه‌هایی که حتی می‌تواند افرادی را که با مشکل جدی در دندان‌هایشان روبه‌رو هستند، به فقر نزدیک‌تر کند.
در این میان افرادی که تحت پوشش بیمه‌های مرتبط با برخی سازمان‌ها مانند نیروهای مسلح، بانک‌ها، شهرداری‌ها و... هستند، شانس این را دارند که از طریق بیمه تکمیلی، از خدمات دندان‌پزشکی که بخشی از هزینه آن را بیمه‌ها تقبل می‌کنند، استفاده کنند، اما بخش قابل توجهی از افراد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی امکان استفاده از این خدمات را ندارند.
دولت تاکنون به دلیل بالا بودن هزینه‌های خدمات دندان‌پزشکی، تلاش چندانی برای حل این موضوع نداشته و اقدامات تنها در حد ارائه طرح و سخنرانی درباره ضرورت توجه به خدمات دندان‌پزشکی، باقی مانده است. بیمه‌ها، خدمات دندان‌پزشکی را یک امر تجملی دانسته و زیربار تامین هزینه‌های آن نمی‌روند اما این شرایط در حالی است که دندان‌پزشکان معتقدند خدمات دندان‌پزشکی در ایران بالا نیست.
بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد در سال ۱۳۳۸ در ایران سطح سلامت دهان و دندان کودکان ۱۲ ساله به عنوان شاخص، که شامل پوسیدگی، از دست رفتن و پر کردن دندان‌ها است، حدود ۲ بوده که براساس آخرین آمار این عدد اکنون نیز در همین حدود باقی مانده و خیلی تفاوت نکرده است، در حالی که در سال ۱۳۳۸، ایران، حدود ۴۰۰ دندان‌پزشک داشت و امروز این تعداد به ۳۰ هزار دندان‌پزشک رسیده است با وجود این به موازات افزایش تعداد دندان‌پزشکان، هزینه‌های درمان هم بالا رفت در حالی که سطح درآمد مردم و نیازهای اولویت‌دار آنها اجازه نمی‌دهد که به درمان دندان‌های پوسیده، فکر کنند. با این حال اوضاع سلامت دندان ایرانی‌ها وخیم است و نیاز به یک عزم جدی دارد، بنابر اعلام سعید عسگری رییس شورای عالی سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت، آمار دندان‌های پوسیده در ایران به رقم ۲۰۰ میلیون دندان رسیده است. اما در شرایطی که صحبت از بدهی کلان دولت به شرکت‌های بیمه‌گر و متقابلا بدهی بیمه‌ها به دولت است، وزیر بهداشت روز گذشته از بیمه خدمات دندان‌پزشکی صحبت به میان آورد، صحبتی که البته پیش از این هم از سوی برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی و سایر مسوولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مطرح شده بود. مهر امسال، منوچهر جمالی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، با اشاره به گران بودن خدمات دندان‌پزشکی اعلام کرد: «به دلیل بالا بودن هزینه این خدمات، بیمه‌ها، هزینه آن را تقبل نمی‌کنند که یکی از دلایل گران بودن درمان‌های دندان‌پزشکی هم همین عدم تقبل بیمه‌ها است که مردم با مشکل مواجه هستند اما با صحبت‌هایی که با وزیر بهداشت شده مقررشده تا بخشی از هزینه‌های دندان‌پزشکی تحت پوشش بیمه‌ها قرار بگیرد.»
وعده دنباله‌دار بیمه دندان‌پزشکی
این اظهارات در حالی است که روز گذشته حسن قاضی‌زاده هاشمی، در نشست مسوولان دندان‌پزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی درباره بیمه دندان‌پزشکی گفت: “برای پیشگیری باید هزینه شود. اما اگر خدمات حوزه درمان رایگان شود، مردم تشویق می‌شوند بادندان‌شان هرکاری می‌خواهند انجام دهند. البته ما باید هزینه‌ها را در این حوزه کاهش دهیم. در گذشته بخش خصوصی سهم عمده‌یی در ارائه این خدمات داشت، اما لازم است دولت نیز سهمی برای تعادل‌بخشی داشته باشد. ما در حوزه پیشگیری اقداماتی را آغاز کردیم که نمایشی شده است. اعلام کردیم که در ۱۱۶ بیمارستان، یونیت دندان‌پزشکی گذاشته‌ایم، اما چقدر با آن کار کرده‌ایم؟ متاسفانه در حال حاضر برخی از آنها تعطیل است. کار نمایشی خوب نیست.
او افزود: «مسوولان دندان‌پزشکی دانشگاه‌ها تعرفه‌یی بین خصوصی و دولتی برای درمان تعریف کنند. هر استانی می‌تواند شرکتی توسط دندان‌پزشکان داشته باشد تا بتواند این خدمات را ارائه کند. شاید بتوان بیمه‌های ویژه دندان‌پزشکی تعریف کرد. این بیمه‌ها بسیار ضروری هستند و می‌توان آنها را در سطح استانی ایجاد کرد.»
اظهارات قاضی‌زاده هاشمی در حالی است که سال گذشته، ایرج حریرچی، قائم‌مقام وزیر بهداشت، از عزم جدی این وزارتخانه برای ارائه خدمات وسیع دندان‌پزشکی در سال جاری، مطابق با استطاعت مالی مردم خبر داده بود. به گفته او «چهار دهک مردم توان مراجعه برای دریافت خدمات دندان‌پزشکی را ندارند.
در نتیجه تعداد دندان‌های خراب، کشیده یا پر شده در بالغان این گروه، ۱۳ دندان است که شاخص بدی محسوب می‌شود؛ این مشکلات ناشی از بی‌توجهی صورت گرفته طی چند دهه گذشته است و وزارت بهداشت مصمم است برای پیشگیری و بهبود سلامت دهان و دندان اقدامات مهمی را در مدارس به ویژه دبستان‌ها و دبیرستان‌ها اجرا کند.» قرار بود که سال گذشته، وزارت بهداشت، سلامت دهان و دندان این چهار دهک جامعه را در اولویت قرار دهد و آنطور که معاون وزیر بهداشت تاکید کرده بود، در سال۹۵ علاوه بر افزایش یونیت‌های مورد نیاز در کل کشور، از توان کلینیک‌های ویژه برای کاهش مشکلات و ارائه مطلوب خدمات دندان‌پزشکی استفاده شده و علاوه بر آن به ساعت ارائه خدمات در مراکز دندان‌پزشکی دولتی نیز افزوده می‌شود تا قسمت بیشتری از مشکلات مردم رفع شود.
بودجه برخی بخش‌ها به نفع دندان‌پزشکی تعدیل شود
با وجود این اگرچه وزیر بهداشت از بیمه دندان‌پزشکی صحبت می‌کند اما بهروز بنیادی، عضو کمیسیون بهداشت ودرمان مجلس معتقد است این اقدام تنها برای کودکان زیر 15 سال امکان پذیر است. او به تعادل می‌گوید: «پیش از این هم مسوولان وزارت بهداشت صحبت‌هایی درباره رسیدگی به وضعیت سلامت دندان‌های دانش‌آموزان کرده بودند و قرار بود این خدمات برای افراد زیر 15 سال بیمه شود در شرایط فعلی با توجه به وضعیت بودجه، اگر هدف‌گذاری دولت روی این گروه باشد می‌تواند فکری به حال آن کرد. چرا که خدمات دندان‌پزشکی کودکان، خدمات هزینه بری نیست و بیشتر با اقدامات آموزشی حل می‌شود در واقع رسیدگی به این وضعیت نوعی سرمایه‌گذاری است.» او افزود: «در لایحه بودجه 97 ردیف‌هایی در نظر گرفته شده که می‌توان آنها را به نفع بیمه دندان‌پزشکی کودکان جابه‌جا کرد. برای مثال ردیف در نظر گرفته شده برای برخی بخش‌ها را می‌شود تعدیل کرد و به بیمه دندان‌پزشکی اختصاص داد، بدون اینکه نیاز به ایجاد یک ردیف جدید باشد.»
هزینه دندان‌پزشکی در ایران بالا نیست
اگرچه در راستای افزایش کمیت خدمات دندان‌پزشکی، آنطور که وزیر بهداشت می‌گوید، تاکنون اقدامات اندکی انجام شده است، اما هنوز هم بالا بودن هزینه‌های این خدمات مردم را از رسیدگی به وضع بهداشت و درمان دندان‌های خود باز می‌دارد. به گفته وزیر بهداشت، بیش از ۴۰ میلیون خدمت برای پیشگیری از پوسیدگی و آسیب‌های دیگر به مقطع سنی کمتر از ۱۴سال ارائه شده است و در حال حاضر ۶۰۰۰کلینیک دندان‌پزشکی فعال در شهر و روستا به مردم خدمات ارائه می‌دهند اما این خدمات چقدر با وضعیت جیب مردم همخوانی دارد؟ در حالی که گرانی خدمات مهم‌ترین عامل بازدارنده مردم است اما رییس هیات‌مدیره انجمن دندان‌پزشکی ایران، معتقد است خدمات دندان‌پزشکی در ایران نه تنها گران نیست بلکه در مقایسه با بسیاری از کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، ارزان هم به شمار می‌رود. علی تاجرنیا درباره این موضوع به تعادل می‌گوید: «تجهیزات دندان‌پزشکی در ایران گران است و از طرف دیگر ریسک درمان دندان هم بالاست به این ترتیب تعرفه‌یی که برای خدمات دندان‌پزشکی تعیین می‌شود با این وضع همخوانی داشته باشد، امادر ایران یک دندان پزشک تجهیزات وموارد دندان‌پزشکی را با همان هزینه‌یی تهیه می‌کند که دندان‌پزشکان در کشورهای دیگر، با این تفاوت که مبلغی که برای خدمات در ایران گرفته می‌شود، بسیار کمتر از سایر کشورهاست.»
مردم مراقب دندان‌های خود باشند
تا نیاز به دکتر پیدا نکنند
تاجرنیا معتقد است بیش از نیمی از مردم ایران خدمات دندان‌پزشکی را از طریق کمک‌های بیمه دریافت می‌کنند چرا که نیمی از ایرانی‌ها به نوعی تحت پوشش بیمه‌های ادارات دولتی مانند نیروهای مسلح، بانک‌ها، شهرداری‌ها و... هستند. او می‌گوید: «سایر مردمی که تحت پوشش بیمه‌های دولتی نیستند باید بیشتر به سلامت دندان خود اهمیت دهند تا به نوعی از بروز مشکلات دندان پیشگیری کنند. دولت هم باید در زمینه آموزش مردم فعال‌تر عمل کند تا نیاز آنها به خدمات دندان‌پزشکی کم شود. تاکنون به دلیل اینکه آمار دندان‌های پوسیده ایرانی‌ها وضعیت وخیمی داشته است، دولت خیلی تمایل به ورود به این حوزه نداشته که البته تجربه نشان می‌دهد در بسیاری از کشورها از جمله امریکا هم خدمات دندان‌پزشکی تحت پوشش بیمه نیستند.»
او افزود: «بیمه‌ها در ایران ضعیف هستند و درتمام این سال بحث بیمه دندان‌پزشکی مغفول مانده است، بیمه‌هایی مانند تامین اجتماعی و سایر شرکت‌ها باید از تجربه سازمان‌های دولتی استفاده کرده ومردم را به صورتی گروهی بیمه کنند. دندان‌پزشکان هم اگر بدانند که با یک مجموعه بیمه‌یی طرف حساب هستند، قطعا تعرفه‌های خود را تعدیل می‌کنند. اما با این وجود باید از تجربه کشورهای موفق در زمینه بهداشت دهان و دندان استفاده کرد، و بخش آموزش و پیشگیری توجه بیشتری نشان داد. دولت باید در تقویت بیمه‌ها و افزایش سواد سلامت مردم برنامه‌ریزی کند. اینکه توقع داشته باشیم دولت تنها هزینه درمان مشکلات دندان را بپردازد، امکان‌پذیر نیست چرا که بودجه دولت جوابگوی چنین اقدامی نخواهد بود.»
