آرامش شکننده بورس تهران

گروه بورس  هاشم آردم

شاخص بورس تهران طی معاملات روز گذشته پس از 2 افت شدید و متوالی، با رشد 646 واحدی مواجه شد و کانال 96 هزار واحدی را بازپس گرفت. این درحالی بود که همچنان ردپای احتیاط از جانب اشخاص حقیقی در بازار سهام مشاهده می‌شد. روز گذشته عمدتا این خریدهای حقوقی بود که باعث رشد شاخص بورس شدند و روند خروج سرمایه از جانب اشخاص حقیقی (هر چند ملایم‌تر از روز یک‌شنبه) ادامه داشت. همزمان با رشد تقریبا 0.7درصدی شاخص کل بورس تهران طی معاملات روز گذشته، شاخص کل هم‌وزن تنها 0.3درصد رشد کرد. این موضوع نیز نشان از توجه بیشتر حقوقی‌های بازار به نمادهای بزرگ‌تر بازار سهام داشت. در این میان به نظر می‌رسد رفته‌رفته هیجان منفی ناشی از ناآرامی‌ها و اعتراضات پراکنده خیابانی، از بازار سهام تخلیه می‌شود. با وجود این همچنان ریسک‌های سیستماتیک سیاسی می‌توانند روند بازار سهام را منفی کنند. از این رو می‌توان آرامش دیروز بازار سهام را آرامشی شکننده توصیف کرد.

 هراس حقیقی‌ها ادامه دارد

از ابتدای هفته جاری، هیجان منفی در بازار سهام عرض‌اندام می‌کرد. اگرچه گفته می‌شود طراحی دستورالعمل جدید افشای اطلاعات ناشران بورسی و فرابورسی و همچنین دستورالعمل و روند جدید توقف و بازگشایی نمادها در ایجاد این هیجان منفی بی‌تاثیر نبوده است، اما نگاهی واقع‌بینانه‌تر به موضوع دلیل اصلی ریزش قیمت در روزهای اخیر را شفاف‌تر می‌کند. به نظر واضح است که آنچه بورس تهران را در روزهای اخیر دچار سکته کرد، اعتراضات پراکنده و ناآرامی‌های غیرضروری بود که از روز پنج‌شنبه در برخی شهرهای کشور وجود داشت. باید توجه داشت که اصولا روح سرمایه‌گذاری لطیف‌تر و ظریف‌تر از آن است که بتواند تهدیدات اینچنینی را تحمل کند. اگرچه به نظر می‌رسد ناآرامی‌های اخیر نمی‌تواند دوام آنچنانی داشته باشد، اما همین ناآرامی‌های کوچک می‌تواند سرمایه‌گذاران را هراسان کند، در این میان به صورت ویژه سرمایه‌گذارانی در معرض هراس بیشتری قرار می‌گیرند که به صورت خرد و غیرسیستماتیک سرمایه‌گذاری می‌کنند. طی معاملات 2 روز ابتدای هفته نیز این سرمایه‌گذاران خرد که عمدتا شامل اشخاص حقیقی می‌شوند، بودند که در مقام فروشنده سهام ظاهر شدند. روز یک‌شنبه تغییر مالکیت از اشخاص حقیقی به سمت حقوقی‌ها تقریبا 172 میلیارد تومان بود. بزرگی این رقم در حدی است که می‌توان ادعا کرد بخش عمده‌یی از پول‌های تازه‌نفس که به بهانه رشد قیمت‌های جهانی، رشد نرخ ارز و همچنین کاهش نرخ سود بدون ریسک وارد بازار شده بودند در یک روز از بازار خارج شدند. در سمت مقابل این حقوقی‌های بزرگ بازار ازجمله صندوق تثبیت بازار، صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت و سهامداران درصدد بودند که از قیمت‌های فعلی حمایت کرده و باعث جلوگیری از قفل شدن معاملات شدند.

معاملات دیروز در بازار سهام نشان می‌دهد که همچنان اشخاص حقیقی در لاک دفاعی به سر می‌برند و تغییر مالکیت از سمت اشخاص حقیقی به سمت حقوقی‌های بازار ادامه یافت. اگرچه میزان تغییر مالکیت دیروز به اندازه روز یک‌شنبه نبود اما نشان از ادامه احتیاط در میان حقیقی‌ها بازار دارد. بر این اساس طی معاملات روز گذشته بورس تهران، 12میلیارد تومان از مالکیت حقیقی‌های بازار کاسته شد و به سبد دارایی اشخاص حقوقی افزوده شد. اگرچه فضای فروش هیجانی در بازار دیروز مشاهده نمی‌شد، اما به نظر می‌رسد حقیقی‌ها هنوز در سمت خرید دچار تردید هستند و منتظرند تا مانعی که باعث شده روند بازار منفی شود، مرتفع شود. اما با بازگشت آرامش به شهرهای کشور، ریسک سنگ‌اندازی‌های ترامپ درباره برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) همچنان پابرجا خواهد بود. پیش‌تر نیز در گزارش‌های «تعادل» اشاره شده بود که نیمه دوم دی‌ماه، زمان ارائه واکنش رییس‌جمهور ایالات‌متحده امریکا به مساله برجام فراخواهد رسید. باتوجه به موضع‌گیری‌های اخیر ترامپ نسبت به برجام، نگرانی‌ها از بازگشت تحریم‌ها به اقتصاد کشور به‌عنوان مانعی مهم بر سر راه رشد بازار سهام مطرح خواهد بود، ضمنا باید توجه داشت که بورس در هفته‌های اخیر با سرعت بازدهی مناسبی را برای سهامداران رقم زد. بنابراین بروز ریسک‌های سیاسی و امنیتی دلیلی برای شناسایی سود توسط فعالان حقیقی بازار سهام شد. از این پس با وجود آنکه انتظار نمی‌رود قیمت‌ها افت قابل‌توجهی را تجربه کند، اما احتمالا بازار به زمان کافی برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران نیاز خواهد داشت.

علاوه بر آنکه روز گذشته تغییر مالکیت به نفع اشخاص حقوقی بود، ارزش معاملات نیز افت قابل‌توجهی را تجربه کرد. بر این اساس ارزش معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی بازار دیروز به زحمت به 147میلیارد تومان رسید. دلیل اصلی این اتفاق نیز هما‌ن‌طور که اشاره شد، احتیاط اشخاص حقیقی در سمت تقاضای بازار سهام بود. از این روست که می‌توان ثبات فعلی بازار سهام را تا حدودی شکننده دانست. چنانچه غیبت حقیقی‌ها از بازار سهام مطول شود، امکان بازگشت شاخص به مدار منفی وجود خواهد داشت.

 حمایت از بزرگان بازار

از نکات قابل‌توجه بازار دیروز اختلاف معنادار بین بازدهی شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن بود. همان‌طور که اشاره شد شاخص کل بورس تهران روز گذشته تقریبا 0.7درصد رشد نشان داد. این در حالی بود که بازدهی شاخص کل هم‌وزن به زحمت به 0.3درصد رسید. دلیل این موضوع را می‌توان در جنس صعود روز گذشته بازار سهام جست‌وجو کرد. دیروز این حقوقی‌ها بودند که باعث بازگشت شاخص کل به کانال 96 هزار واحدی شدند. اگرچه فعالیت حقوقی‌ها در سمت خرید بیشتر با انگیزه حمایتی صورت گرفت، اما به نظر می‌رسد باتوجه به متغیرهای بنیادین بازار سهام، این سرمایه‌گذاران توانستند در قیمت‌های مناسبی سهام بخرند. در واقع حقوقی‌ها در بازار دیروز با یک تیر 2 نشان را مورد هدف قرار دارد. از طرفی با خریدهای حقوقی گروه‌های بزرگ و شاخص‌ساز بازار سهام سبزپوش شدند و در نتیجه شاخص کل نیز رشد قابل‌توجهی را ثبت کرد. از طرف دیگر باتوجه به آنکه قیمت‌های جهانی همچنان در محدوده‌های مطلوبی قرار دارند، خریدهای ارزنده‌یی در نمادهای گروه‌های فلزی و معدنی توسط حقوقی‌ها انجام شد. علاوه بر این گروه‌ها، روز گذشته گروه خودرو و ساخت قطعات نیز باتوجه به افت قابل‌توجهی که از هفته گذشته تجربه کرده بود با اقبال فعالان بازار روبه‌رو شد.

 مروری بر آمار معاملات دیروز

دیروز روند قیمت‌ها در گروه فلزات اساسی، خودرویی‌ها و فرآورده‌های نفتی با افزایش مواجه شد؛ بدین‌ترتیب شاخص کل توانست به کانال ۹۶هزار واحدی بازگردد. بر این اساس شاخص کل بازده نقدی و قیمتی بورس اوراق بهادار تهران ۶۴۶واحد رشد کرد و به رقم ۹۶ هزار و ۲۰۷ واحدی رسید. همچنین شاخص کل هم‌وزن با رشد ۵۰ واحدی تا رقم ۱۷ هزار و ۲۷۰ بالا رفت. ارزش معاملات بورس تهران به رقم ۲۴۶ میلیارد تومان رسید که این رقم ناشی از دست به دست شدن یک میلیارد و ۱۶۸میلیون ورقه بهادار در ۶۲ هزار و ۸۱۰ نوبت

 داد و ستد بود. شرکت‌های ملی صنایع مس ایران، سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین و فولاد مبارکه اصفهان هر یک به ترتیب ۴۸، ۴۲ و ۳۹ واحد تاثیر فزاینده روی دماسنج بازار سرمایه داشتند. اما در طرف مقابل پارس دارو، بانک اقتصاد نوین و گروه دارویی سبحان به ترتیب با ۱۱، ۷ و ۶ واحد تاثیر، بیشترین نقش کاهنده را در دماسنج بازار سرمایه ایفا کردند. همچنین دیروز اکثر سهم‌های خودرویی با رشد قیمت مواجه شدند. گروه فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌یی یکدست افزایش در قیمت پایانی را تجربه کردند. در گروه خودرو بازار شاهد معامله ۱۳۹ میلیون سهم به ارزش بیش از ۱۶میلیارد تومان و در گروه فرآورده‌های نفتی شاهد ۲۸ میلیون سهم به ارزش ۱۴ میلیارد تومان بود. از طرف دیگر در گروه فلزات اساسی روند قیمت سهم‌ها عمدتا رو به رشد بود و این رشد در بیشتر نمادها کمتر از 2درصد دیده می‌شد. در این گروه بیش از ۷۸ میلیون سهم به ارزش ۲۵ میلیارد تومان مورد داد و ستد قرار گرفت.

 از فرابورس چه خبر؟

معاملات فرابورس ایران در میانه هفته کاری با نقل و انتقال 432 میلیون ورقه به ارزش نزدیک به یک‌هزار و 627 میلیارد ریال پایان یافت و شاخص کل نیز پس از چند روز ریزش بار دیگر به مدار صعودی بازگشت. در جریان بازار دیروز در مجموع بازارهای اول و دوم تعداد 174 میلیون سهم به ارزش بیش از 383میلیارد ریال دادوستد شد و نماد «ذوب» با خرید و فروش 23.5 میلیون سهم به ارزش 19میلیارد ریال در صدر این دو بازار ایستاد. ذوب همچنین به عنوان پربیننده‌ترین نماد معاملاتی، چهارمین نمادی بود که بالاترین تاثیر مثبت را بر رشد آیفکس موجب شد. بیش از 95درصد از خرید و فروش این سهم توسط معامله‌گران حقیقی صورت گرفت.

همان‌طور که اشاره شد شاخص کل فرابورس نیز پس از چند روز روند ریزشی روزگذشته به مدار رشد بازگشت. به این ترتیب آیفکس افزایش 25 واحدی معادل 2.5درصد را در پایان بازار تجربه کرد و تا ارتفاع 1058 واحدی صعود کرد. نمادهای «مارون»، «زاگرس»، «میدکو»، «ذوب»، «هرمز»، «شرانل» و «خراسان» هفت نمادی بودند که بالاترین تاثیر مثبت را بر رشد آیفکس را رقم زدند. این نمادها تا سطح حداکثر 10 واحد تاثیر مثبت بر شاخص کل فرابورس داشتند.

به موازات انجام معاملات در بازارهای اول و دوم فرابورس، سهامداران بازار پایه نیز 246 میلیون سهم به ارزش 213 میلیارد ریال را میان خود دست به دست کردند. در تابلو «الف» بازار پایه نماد «کالا4» مربوط به سایر اشخاص بورس کالای ایران بالاترین حجم و ارزش معاملات را به خود اختصاص داد.