خانهتکانی بزرگ «ترزا می»
گروه جهان
نخستوزیر بریتانیا دوشنبه ترمیم کابینه خود را آغاز کرد. 6 وزیر در این جابهجاییها تغییر خواهند کرد. خانهتکانی ترزا می که تا سهشنبه ادامه دارد گستردهترین ترمیم کابینه نخستوزیر بریتانیا از زمان به قدرت رسیدن است.
به نوشته گاردین، ترزا می در جریان این تغییرات و تحولات، برندون لوییس را به عنوان رییس حزب محافظهکار و معاونت جدیدالتاسیس «بدون توافق» انتخابات کرده است. اقدامی که میتواند به معنی قدردانی نخستوزیر از وفاداری لوییس باشد، کسی که همواره در پشتپرده و در داخل حزب محافظهکار از حامیان سرسخت ترزا می بوده است.
نشریه دیلیتلگراف نوشته، جاستین گرینینگ وزیر آموزش و گرگ کلارک وزیر تجارت هم تغییر خواهند کرد. با این حال چهار مهره کلیدی دولت کرسیهای خود را حفظ خواهند کرد: حال بوریس جانسون وزیر خارجه، فیلیپ هاموند وزیر دارایی، امبر راد وزیر کشور و دیوید دیویس وزیر برگزیت. در جریان این تحولات، جانشین دامیان گرین معاون اول نخستوزیر بریتانیا هم مشخص خواهد شد و احتمالا دیوید لیدینگتون جانشین وی خواهد شد. دامیان گرین ماه گذشته در پی انتشار گزارشهایی مبنیبر دسترسی وی به تارنماهای غیراخلاقی، مجبور به استعفا شد و براساس گمانهزنیها جرمی هانت وزیر کنونی بهداشت احتمالاً جایگزین وی خواهد شد.
ترزا می در شرایطی برندون لوییس را برای معاونت جدید با عنوان «عدم توافق» خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) برگزیده است که به اعتقاد تحلیلگران، ایجاد این معاونت پیام ناخوشایندی را به اتحادیه اروپا ارسال خواهد کرد. این اقدام دولت بریتانیا بدین معناست که لندن در کنار مذاکرات خروج از اتحادیه اروپا، پیامدهای احتمالی عدم توافق با این اتحادیه را زیرنظر داشته و خود را برای سناریوی ترک بدون توافق با اتحادیه اروپا آماده میکند.
این خانهتکانی که برای سومین بار از زمان روی کار آمدن ترزا می از جولای سال 2016 به شمار میرود، پس از آن صورت میگیرد که 3 تن از اعضای ارشد دولت او اواخر سال گذشته میلادی از سمت خود استعفا کردند. مایکل فالون وزیر پیشین دفاع و دامیان گرین معاون اول پیشین ترزا می بهدلیل رفتار غیراخلاقی با زنان جوان مجبور به استعفا شده و لکه سیاهی را بر کابینه ترزا می برجای گذاشتند. پریتی پتل وزیر پیشین توسعه بینالملل، نیز به دلیل ملاقات مخفیانه با مقامهای اسراییلی از سمت خود کنارهگیری کرد.
از دیگر تحولات گزارششده درباره کابینه ترزا می انتصاب «پارتیک مکلاوتین» به عنوان رییس تشریفاتی حزب محافظهکار است. او پیشتر معاون پارلمانی مارگریت تاچر نخستوزیر پیشین بریتانیا، در اواخر دهه 80 میلادی بوده است. تحلیلگران سیاسی پیشبینی میکنند که در جریان این تغییرات، زنهای بیشتری کابینه بریتانیا را تشکیل دهند. در حال حاضر از 23 عضو کابینه 6 تن زن هستند. یک سخنگوی دفتر نخستوزیری بریتانیا گفته که اکثر اعضای کابینه با نخستوزیر در داونینگ استریت (دفتر نخستوزیری) دیدار کردند، اقدامی که بهگفته رسانههای بریتانیایی کار خبرنگاران را در اطلاعرسانی سریع از تحولات کابینه دشوار خواهد کرد. حزب کارگر در واکنش به این تغییرات گفته دولت باید تمرکز خود را برای حل مشکلات داخل کشور صرف کند.
بیبیسی در مطلبی با عنوان «خطرات و فرصتهای ترمیم کابینه» نوشته است: ترزا می که هماکنون با چالش پیش بردن برگزیت روبهروست با این تغییرات هم کاری از پیش نخواهد برد چرا که مهرههای جدید از نفوذ زیادی برای تغییر شرایط فعلی برخوردار نیستند. با این حال چیزی که اهمیت دارد زمان ترمیم کابینه و جسارت ترزا می برای دست زدن به این تغییرات است. نخستوزیر بریتانیا در شرایطی تصمیم گرفته خانهتکانی کند که با توجه به تحولات چند وقت گذشته کسی او را بهدلیل این تغییرات سرزنش یا تحسین نمیکند. حال گذشته از اینکه تغییرات کابینه به واسطه فشار چهرههای سیاسی صورت گرفته یا برآمده از تمایلات خود دولت بوده، این تصمیم مانند هر لحظه دیگری در عرصه تصمیمسازی در دنیای سیاست میتواند ریسکها و فرصتهای بزرگی را در پی داشته باشد که برای فهمیدنشان باید به انتظار هفتهها و ماههای آینده نشست.»
براساس گزارشهای منتشرشده، بریتانیا قرار است بهطور رسمی رأس ساعت 11 شب 29 مارس 2019 بهوقت محلی از اتحادیه اروپا خارج شود. اکثر مردم بریتانیا ژوئن سال 2016 میلادی به خروج از اتحادیه اروپا رأی مثبت دادند و مذاکرات رسمی برگزیت از ژوئن سال 2017 آغاز شد. این مذاکرات با فراز و نشیبهای زیادی همراه بود و درحالی که لندن خواهان گفتوگو درباره آینده روابط تجاری دو طرف بود، اما اتحادیه اروپا تا روشن شدن وضع حقوق شهروندان اروپایی ساکن انگلیس و انگلیسیهای ساکن اروپا در دوره پسابرگزیت، مرزبندی دو ایرلند و پرداخت صورتحساب برگزیت توسط بریتانیا، حاضر به مذاکره در این باره نبود. دو طرف سرانجام در پانزدهم دسامبر توانستند درباره چارچوب خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به توافق برسند و قرار شد که از ماه مارس سال 2018 میلادی مرحله دوم مذاکرات برگزیت آغاز شود.
تونی بلر نخستوزیر اسبق بریتانیا که از مخالفان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپاست، اخیرا به مردم این کشور هشدار داد که زمان برای جلوگیری از وقوع برگزیت از دست میرود. وی تاکید کرده سال ۲۰۱۸ آخرین فرصت برای مردم بریتانیا است تا برای روابط جدید با اروپا به جای آنچه اکنون وجود دارد، حرف خود را بیان کنند.
به اعتقاد پژوهشگر مسائل اروپا، بخشهای مهمی از مردم بریتانیا بهشدت نگران پیامدهای اقتصادی انتخاب مدلهای خروجی هستند که اقتصاد این کشور را از مزایای استفاده از بازار واحد اروپایی و اتحادیه گمرکی محروم میکند. در 22 و 23 ماه مارس سال 2018 نشست اتحادیه اروپا در بروکسل برگزار میشود. در این نشست باید درباره مرحله انتقالی در بریتانیا تصمیمگیری شده، توافقنامه طلاق و جدایی به صورت قانونی منعقد شود و دستور مذاکرات برای میشل بارنیر درباره روابط آینده با لندن صادر شود. مشخص نیست که آیا دولت بریتانیا تا آن زمان یک موضع واقعبینانه را در این راستا اتخاذ خواهد کرد. همچنین مشخص نیست که آیا کشورهای عضو اتحادیه اروپا تا آن زمان همچنان متحد باقی میمانند یا اختلاف منافع و اختلاف عقایدی در این راستا شکل میگیرد.