مروری بر مهم‌ترین رویدادهای تالار نقره‌ای
گروه بورس
در هفته گذشته رویدادها و اظهارنظرهای مهمی پیرامون بورس کالای ایران صورت گرفت که شکسته شدن رکورد معاملات روزانه زعفران، اعلام رضایت ذرت‌کاران از دریافت سریع وجه محصولاتشان از سوی بورس کالا، نقش بورس کالا در افزایش ظرفیت زنجیره تولید صنعت فولاد و نیز اعلام مزایای اجرای سیاست قیمت تضمینی گندم و عرضه زعفران در بورس کالا از مهم‌ترین آنها بود. بر این اساس در هفته‌یی که گذشت در پی ثبت معامله بیش از ۸۵کیلوگرم زعفران، رکود حجم معاملات روزانه این محصول از ابتدای آغاز اجرای طرح خرید توافقی زعفران در بورس کالای ایران شکسته شد. به این ترتیب در تالار محصولات کشاورزی بورس کالای ایران، محصول زعفران در چهار رقم پوشال معمولی، پوشال مرغوب، نگین و سرگل از دو انبار زرین زعفران مشرق زمین و اتحادیه تعاونی روستایی به میزان ۸۵ کیلو و ۸۱۸ گرم و در قالب خرید توافقی توسط سازمان مرکزی تعاونی روستایی خریداری شد که این میزان بالاترین حجم معامله زعفران از ابتدای اجرای سیاست خرید توافقی تاکنون بود.
گلایه‌های صنعت سنگ‌آهن
همچنین در هفته گذشته رییس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، از دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت برای تشکیل کمیته‌یی جهت بررسی وضع عوارض صادراتی سنگ‌آهن خبر داد. مهدی کرباسیان با بیان اینکه بورس کالا می‌تواند به بسیاری از اختلافات در خصوص عرضه و خرید سنگ‌آهن پایان دهد، گفت: ایمیدرو از ارائه سنگ‌آهن در بورس کالا استقبال می‌کند، چراکه بورس کالا می‌تواند با شفافیتی که در معاملات ایجاد می‌کند بسیاری از گلایه‌هایی که میان تولیدکنندگان سنگ‌آهن و شرکت‌های فولادی وجود دارد را پایان بخشد. وی افزود: اکنون سنگ آهن برای بازارهای صادراتی از طریق بورس کالا فروخته می‌شود اما معتقدیم برای فروش داخلی باید به بورس کالا بیاید. البته به نظر ما بقیه زنجیره فولاد مانند گندله و کنسانتره نیز باید به مجموعه بورسی عرضه شوند.
افزایش تولید صنعت فولاد
علاوه بر این مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران گفت: عرضه فلزات در بورس کالا انگیزه سرمایه‌گذاری و افزایش ظرفیت صنعت فولاد را بالا برد به‌طوری که شاهد رشد بیش از دوبرابری در ظرفیت‌های نصب و راه‌اندازی شده در صنعت فولاد کشور طی دوره راه‌اندازی بورس کالا بودیم.
منصور یزدی‌زاده یکی از دستاوردهای بزرگ بورس کالا در توسعه ابزارهای مالی را ایجاد امکان انتشار اوراق سلف موازی دانست و اظهار داشت: این امکان برای عرضه‌کنندگان کالا در بورس کالا فراهم شد تا از این طریق بتوانند در کوتاه‌ترین زمان و با کمترین میزان بروکراسی، نسبت به تامین سرمایه در گردش خود اقدام کنند.
بورس‌کالا مشوقی برای توسعه معادن
افزون بر این عضو هیات‌مدیره انجمن سنگ‌آهن ایران در خصوص وضع تعرفه صادرات برای سنگ‌آهن گفت: یکی از مهم‌ترین مباحث در حوزه سنگ‌آهن بحث تامین مالی است و موضوع مشخص این است که وضع عوارض کمکی به توسعه و اشتغال بخش معدن نمی‌کند. این در حالی است که تنها راه تامین مالی بسیاری از واحدهای معدنی در شرایط کنونی استفاده از ارز ناشی از صادرات است. سجاد غرقی از ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر سخن گفت و در بیان راهکار موجود در صادرات شفاف و بدون دخالت در بخش سنگ‌آهن گفت: این ماده به دولت اجازه داده است تا برای فرآوری مواد خام و تبدیل کالاهای با ارزش افزوده پایین داخلی و وارداتی به کالاهای با ارزش افزوده بالا از انواع مشوق‌های لازم همچون ظرفیت‌های بورس کالای ایران استفاده کند. وی خاطرنشان کرد: با کمک این ماده قانونی و استفاده از بستر بورس کالا می‌توان شرایط بازار را به خودی خود به سمت پیاده‌سازی سیستم عرضه و تقاضا و برقراری مکانیسم بازار هدایت کرد.
دریافت وجه ذرت‌کاران
در سویی دیگر طی هفته گذشته کشاورزان و ذرت‌کاران استان کردستان و ذرت‌کاران بخش فرگ استان فارس با ارسال نامه‌یی از تلاش‌های بورس کالای ایران در راستای اجرای سیاست قیمت تضمینی ذرت و دریافت سریع وجه حاصل از فروش محصولاتشان، تقدیر کردند. موفقیت‌ها و مزایای سیاست قیمت تضمینی و همچنین رضایت کشاورزان از اجرای این طرح موجب شد تا امسال برای نخستین‌بار عرضه گندم نیز به صورت آزمایشی در قالب طرح قیمت تضمینی قرار گیرد. در همین زمینه اجرای طرح قیمت تضمینی ذرت کل کشور در بورس کالا موجب شد تا ذرت‌کاران برخی استان‌ها با ارسال نامه‌هایی از پرداخت بدون تاخیر مطالبات خود ابراز رضایت کنند.
تعامل با منطقه و جهان
همچنین دبیر کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: با توجه به استقبال زیادی که هیات‌های اروپایی از جمله بورس یونان برای توسعه همکاری و امضای تفاهمنامه اقتصادی با ایران داشته‌اند، باید در مسیر توسعه تعاملات کالایی از مسیر بورس‌ها نیز قدم‌برداریم. سید حسن حسینی‌شاهرودی گفت: عرضه محصولاتی همچون پسته و زعفران در بورس کالا در شرایطی مطرح می‌شود که سیاست‌گذاران اقتصادی می‌توانند با برنامه‌ریزی صحیح در این حوزه موفق بوده و این معاملات را در سطح بین‌المللی گسترش دهند. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه عرضه پسته و زعفران در بورس کالا در ارزآوری و اقتصاد کشاورزی این محصول تاثیرگذار خواهد بود، افزود: در تولید و عرضه محصولاتی همچون پسته و زعفران که در تولید آنها مزیت داریم، باید با استفاده از ظرفیت‌ها و ساختار بورس کالا از مرزها فراتر رویم.
رقابت با رقبای خارجی
علاوه بر این عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر حمایت از کشاورزان با توسعه قیمت تضمینی به جای خرید تصمینی گفت: سیاست جدید دولت مبنی بر عرضه گندم در بورس کالا ثمرات زیادی را برای کشاورزان و اصلاح ساختاری بخش کشاورزی به همراه خواهد داشت، اما نکته حایز اهمیت لزوم اطلاع‌رسانی و آموزش درباره مزایای بورس به کشاورزان است. علی وقف‌چی با تاکید بر اینکه عرضه گندم در بورس مثبت بوده است، بیان کرد: مهم‌ترین مزیت قیمت تضمینی در بورس کالا، کنار رفتن دلالان پرشمار از بازار کشاورزی و کشف عادلانه قیمت‌ها در بورس کالا است که به‌طور حتم این موضوع باعث خواهد شد خریداران به واسطه عرضه محصول از لحاظ کمی و کیفی با خیال راحت‌تری به بورس روی می‌آورند.
حمایت از کشاورزان
افزون بر این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس عنوان کرد: سابقه عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا موفقیت‌آمیز است و می‌توان امیدوار بود با اجرای طرح‌هایی همچون «قیمت تضمینی» در آینده بتوانیم محصولات بیشتری از طریق بورس کالا عرضه کنیم. سید کاظم دلخوش با بیان اینکه سازوکار سنتی، شفاف نبودن آمارها و حضور پرقدرت واسطه‌ها در بخش کشاورزی باید جای خود را به معاملات بورس دهد، افزود: محصولات از طریق بورس کالا می‌توانند راحت‌تر در اختیار مصرف‌کنندگان قرار بگیرند، اما در این زمینه باید اطلاعات کامل در اختیار تولیدکنندگان و از طرفی بورس کالا قرار دهیم. به گفته دلخوش عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا علاوه بر شفافیت دادوستدها، واقعی شدن قیمت‌ها و امکان سنجش نیاز داخلی به کالاها با توجه به شفافیت آماری، باعث پیشرفت بورس کالا هم می‌شود که این موارد در نهایت به نفع اقتصاد کشور است.
برندسازی و توسعه
همچنین یک کارشناس ارشد بازار سرمایه گفت: اجرای سیاست خرید توافقی زعفران از بستر بورس کالا اقدام موثری در جهت ایجاد رونق در معاملات این محصول و شفافیت قیمتی آن بوده و می‌تواند به برندسازی و توسعه صادرات و معرفی آن به بازارهای جهانی منتهی شود. محمودرضا خواجه‌نصیری اظهار کرد: قطع به یقین حرکت بورس کالای ایران به سمت کارهایی از این دست و اجرای سیاست‌های این‌چنینی می‌تواند موجب انسجام و تمرکز مدیریت بازارهای کالایی شود. ضمن اینکه ارزش افزوده‌یی که در حال حاضر در بسیاری از کالاهای ایرانی عاید کشورهای خارجی می‌شود، با این اقدام، به جیب کشاورز و تولیدکننده داخلی می‌رود.
رفع مشکلات کشاورزان
علاوه بر این معامله‌گر کالایی کارگزاری بانک کشاورزی گفت: اجرای سیاست قیمت تضمینی گندم از سال آینده علاوه بر اینکه به مشکلات کشاورزان برای دریافت سریع مطالباتشان خاتمه می‌دهد به همسویی قیمت با کیفیت گندم، نظارت بیشتر دولت، کاهش بار مالی دولت، شفافیت معاملات، کاهش ریسک معامله، انعطاف در انتخاب محل برای خرید و مدیریت حجم تولید با توجه به عرضه و تقاضا منجر می‌شود. محمد میقانی‌نژاد افزود: سیاست خرید تضمینی بار مالی سنگینی را بر دولت تحمیل می‌کند. این در حالی است که تنها در سال ۹۵ دولت ملزم شد ۳۰۰۰میلیارد تومان از محل تسهیلات بانکی و ۲۵۶۰میلیارد تومان از محل انتشار اوراق در سیاست خرید تضمینی گندم هزینه کند. با توجه به چنین مواردی دولت تصمیم گرفته است که گندم را همانند دو محصول ذرت و جو در راستای سیاست قیمت تضمینی در بورس کالا عرضه کند.
نفوذ در بازار جهانی
در سویی دیگر رییس کمیسیون کشاورزی مجلس با بیان اینکه عرضه زعفران در بورس کالا به نفع کشور است، گفت: زعفران کالایی اقتصادی است و کشور ما در تولید این محصول حرف اول در دنیا را می‌زند؛ از این رو استفاده از مکانیسم عرضه و تقاضای بورس کالا برای تعادل بازار داخلی و همچنین امکان صادرات این محصول از بورس برای رقابت با سایر عرضه‌کنندگان دنیا وجود دارد. علی اکبری تصریح کرد: با توجه به حجم تولید، باید برای تاثیرگذاری بیشتر در بازار زعفران جهانی برنامه‌ریزی کنیم که سازوکار بورس کالا مسیر مناسبی برای افزایش نفوذ ایران در بازار زعفران جهان است.
پیوند بازار و بخش کشاورزی
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: معامله زعفران در بورس کالا می‌تواند در تنظیم بازار، شفاف‌سازی قیمت‌ها، اطمینان‌خاطر کشاورزان و حذف دلالان نقش تعیین‌کننده‌یی داشته باشد. به گفته محمد حسن‌نژاد نخستین حاصل عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا، شفافیت قیمت است که در خصوص زعفران نیز این اتفاق باید رخ دهد تا دیگر شاهد نوسانات کاذب قیمتی این محصول ارزشمند از سوی واسطه‌ها نباشیم. بنابراین مزیت بالای کشور در تولید زعفران اگر با سازوکار شفاف بورس کالا همسو شود، می‌توان ثمرات به مراتب بیشتری را در تنظیم بازار داخل و رشد ارزآوری در صادرات این محصول به همراه داشته باشد.
راهگشایی قراردادهای آتی
همچنین یک تحلیلگر اقتصادی گفت: ابزارهایی مانند معاملات آتی شرایطی به وجود می‌آورد که حتی تنظیم بازار را نیز بهتر می‌کند. اگر معاملات آتی شکر مورد توجه قرار گیرد، می‌توانیم از ماه‌های پایانی هر سال، برای ماه‌های ابتدایی سال آینده برنامه فروش تعریف کنیم و این اتفاق بسیار راهگشا خواهد بود. ارشک مسائلی افزود: ابزارهای مالی مثل معاملات آتی و دیگر ابزارهای بورسی می‌تواند واسطه‌ها را حذف کند تا منافع تولیدکننده و مصرف‌کننده به صورت همزمان تامین شود که در این زمینه منافع تولیدکننده فروش محصولاتش با بالاترین قیمت بوده و منافع خریدار یا مصرف‌کننده نیز حذف واسطه‌ها و خرید با کمترین قیمت است.
