توقف نماد معاملاتی در بورس

توقف نماد معاملاتی اتفاقی که نه تنها در بازار سرمایه ما، بلکه در همه بورس‌های دنیا امری متداول و مرسوم است. البته این اتفاق در بازار سهام ما تفاوت‌هایی هم با دیگر بورس‌ها به ویژه آنهایی که پیشرفته و بزرگ هستند، دارد که بارزترین آنها طولانی بودن مدت زمان توقف‌ها است. بر این اساس هر چقدر در بازار ما توقف‌ها طولانی است و گاهی چند ساله، در مقابل در بورس‌های دنیا این مدت زمان کوتاه است و از چند ساعت اتفاق می‌افتد و نمادهای معاملاتی حداکثر بیشتر از چند روز متوقف نیستند. به گزارش تسنیم، از این رو درباره عمده دلایل توقف نمادهای معاملاتی باید گفت مواردی چون عدم ارائه صورت‌های مالی، تخلف شرکت‌ها در ارائه گزارش مالی و فسادهای احتمالی، تغییر سهامدار عمده، عدم پاسخگویی به مکاتبات سازمان بورس، دستکاری قیمت‌ها و نوسان قیمتی بدونه پشتوانه، تحولات سهامداری و معاملات عمده، مشکلات حقوقی و قضایی و... باعث می‌شود تا نمادهای معاملاتی در بازار سهام متوقف شوند؛ توقفی که یک سر آن سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر قرار دارد و در سوی دیگر آن شرکت‌ها. سازمان بورس هم بر این مهم تاکید دارد که ابهامات باید برطرف شود تا معامله‌گران در بستری شفاف اقدام به خرید و فروش سهام کنند. بر این اساس برخی از شرکت‌ها هم حرف گوش‌کن خوبی هستند و در مدت کوتاهی اقدام به ارائه مدارک لازم و شفاف‌سازی کرده و از چراغ سبز سازمان بورس با اندکی تعلل عبور می‌کنند، اما برخی دیگر «توقف» را بر «بازگشایی» ترجیح می‌دهند و بدون توجه به حق و حقوق سهامداران‌، برای مدت زیادی پشت چراغ قرمز بورس می‌مانند.

با این تفاسیر اما در توقف‌های طولانی مدت نمادهای معاملاتی در بازار سهام، بیش از هر فرد و گروهی این سهامداران هستند که با هزار امید و آرزو در سودای کسب سود، نقدینگی خود را به تالار شیشه‌یی می‌آورند تا از رهگذر دادوستد سهام سودی کسب کند، غافل از اینکه در برخی موارد مشکل بزرگی به نام «توقف نماد» در کمین آنها نشسته است. بر این اساس باید گفت توقف نماد چه بسا بدتر از پایین آمدن قیمت سهام و زیان معامله‌گران در بازار سهام است؛ چرا که در صورت افت قیمت سهام، معامله‌گران این اختیار را دارند که با فروش سهام خود به قیمتی پایین‌تر و مقداری زیان و کاهش سرمایه، سهام خود را نقد کنند، در حالی که اگر توقف نماد، آن هم از نوع طولانی مدت در تالار شیشه‌یی رخ دهد، صرفنظر از افت یا حتی افزایش قابل توجه سهام، نقدینگی سرمایه‌گذاران حبس می‌شود و دسترسی به آن ندارند.

به همین دلیل توقف نماد و حبس نقدینگی بدترین اتفاقی است که برای یک سرمایه‌گذار در هر بازاری به ویژه بازار سرمایه اتفاق می‌افتد. ضمن اینکه وقتی نماد معاملاتی یک شرکت متوقف می‌شود، در پی حبس و قفل شدن منابع، سرمایه‌گذاران دیگر قادر به تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌شان نیستند و علاوه بر اینکه نمی‌توانند بسته به شرایط بازار اقدام به بازنگری و اصلاح در پرتفوی خود کنند، از کسب سود و زیان (بسته به شرایط بازار سهام) هم جا می‌مانند؛ همچنین این دسته از معامله‌گران به اصل پول و دارایی خود هم دسترسی ندارند که البته باید به این موارد زیان حاصل از خواب پول و سرمایه را نیز اضافه کرد. بر این اساس تلخکامی‌های توقف طولانی مدت نمادهای معاملاتی در تالار شیشه‌یی زمانی نمود بیشتری پیدا می‌کند که بازار روند صعودی به خود گرفته است و در پی آن سهامداران به هر دری می‌زنند تا خود را با موج صعودی قیمت‌ها و شاخص بورس همراه و همگام کند که البته این موضوع در خصوص صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری بیشتر نمایان است؛ چرا که در بازار مثبت به دلیل عقب ماندن از بازار، صندوق‌های سرمایه‌گذاری دچار افزایش درخواست‌های ابطال شده و مجبور می‌شوند برای پاسخگویی به نیاز نقدینگی و افزایش ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری، اقدام به فروش سهام خود کنند که در واقع این اتفاق راندمان صندوق‌ها را تحت تاثیر بسته شدن بخش عمده‌یی از پرتفوی سرمایه‌گذاری خود قرار می‌دهد. علاوه بر این مشکل دیگری که توقف‌های طولانی مدت و غیرقابل پیش‌بینی نمادهای معاملاتی برای بازار سهام در پی دارد موضوع شکل‌گیری بهره تصاعدی مرکب در خریدهای اعتباری است؛ آن هم به این دلیل که بخش قابل توجهی از منابع مربوط به معاملات در بازار سهام به‌صورت اعتباری بوده که کارگزاران با دریافت تسهیلات از بانک‌ها ایجاد اعتبار کرده و به مشتریان می‌دهند. بر این اساس در پی توقف طولانی مدت نمادهای معاملاتی در تالار شیشه‌یی این بخش از منابع مالی و نقدینگی اعتبار گرفته شده از بانک‌ها غیرقابل دسترسی می‌شوند و در پی آن در برخی شرایط وثایق سرمایه‌گذاران نزد کارگزاران کفاف بدهی‌های مشتری را نمی‌دهد و کارگزاران با ریسک نکول شده مواجه می‌شوند.

به همین دلیل و مشکلات ناگفته بسیار دیگری است که چند ماهی می‌شود که متولیان بازار سرمایه آستین‌ها را بالا زده‌اند و پای خود را در یک کفش کرده‌اند تا از زمان توقف نمادهای معاملاتی در پشت چراغ قرمز تالار شیشه‌یی کم کنند. این موضوع تا حدی جدی است که مدیران سازمان بورس دست به نگارش و تصویب قانون جدید برای توقف و بازگشایی نمادها زده‌اند و بر اساس آن قرار است توقف نمادها در بازار سرمایه به اندازه معمول یک بازی فوتبال شود. اتفاقی که تعبیر آن موجب خواهد شد که مشکل نقدشوندگی در بازار سهام تا حد چشمگیری کاهش پیدا کند؛ آن هم در بازاری به نام بازار سهام که شاید یکی از بزرگ‌ترین مزایای آن نسبت به سایر بازارها از جمله مسکن و خودرو، نقدشوندگی بهتر دارایی است. بر این اساس نگاهی به جزییات مهم دستورالعمل جدید معاملاتی در خصوص توقف و بازگشایی نمادهای معاملاتی نشان می‌دهد مطابق این دستورالعمل حداکثر زمان بسته بودن نمادهای معاملاتی شرکت‌ها در صورت عدم ارائه صورت مالی 30 روز است و پس از تنزل رتبه در بازار پذیرش شده، نماد معاملاتی شرکت در بازار دیگری بازگشایی می‌شود و سهامداران با علم به عدم ارائه صورت‌های مالی می‌توانند سهام این شرکت را خرید و فروش کنند. بر این اساس مطابق مواردی اینچنینی بنظر می‌رسد دستورالعمل جدید توقف و بازگشایی‌ها، گام مهم و بزرگی در راستای افزایش نقدشوندگی بازار سرمایه است و موجب می‌شود تا دیگر توقف‌های طولانی مدت، نقدشوندگی بازار سهام را فدای شفافیت اطلاعاتی نکند.