مالیات خانه‌های خالی در بایگانی وزارت مسکن
گروه اقتصاد کلان |
قرار بود از ابتدای سال ۱۳۹۵ براساس «اصلاحیه طرح مالیات‌های مستقیم» خانه‌های خالی مشمول مالیات شوند، اما این طرح باوجود تاکید کارشناسان مالیاتی مبنی بر ضرورت توسعه پایه‌های مالیاتی اجرا نشد. رییس سازمان امور مالیاتی می‌گوید در حال حاضر مالیاتی از خانه‌های خالی اخذ نمی‌شود اما او دلیل آن را نه عدم اراده دولت مبنی بر دریافت مالیات از این محل بلکه ناهماهنگی میان دستگاهی ذکر می‌کند؛ وزارت مسکن. معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی حدود یک‌سال پیش گفته بود: اجرای مالیات بر خانه‌های خالی نیاز به یک سامانه‌یی دارد که ما در حال طراحی این سامانه هستیم که به‌زودی آماده می‌شود، اما طبق سخنان رییس سازمان مالیاتی، این سامانه هنوز راه‌اندازی نشده و سازمان امور مالیاتی در انتظار دریافت اطلاعات از وزارت مسکن است. در همین کشاکش‌ها و کُندی روندهای مربوط به الکترونیکی کردن، شبهه‌هایی شکل گرفته مبنی بر اینکه اخذ مالیات از خانه‌های مسکونی نوساز چندان به مزاج انبوه‌سازان خوش نیامده است؛ چراکه معتقدند واحدهای آنها در شرایط رکود سه ساله بخش مسکن به فروش نرفته و سرمایه‌های آنها خوابیده است، بنابراین برخی دستگاه‌ها اجرای دریافت مالیات از خانه‌های خالی را به نفع برخی افراد به تعویق می‌اندازند.
چراغ خاموش 490 هزار خانه خالی
طبق آمار رسمی بالغ بر 490 هزار واحد مسکونی خالی در تهران وجود دارد که تصویب «اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم» که علاوه بر دریافت مالیات بر خانه‌های خالی و معاملات بخش مسکن می‌تواند این واحدها را وارد بازار اجاره کند.
با این اوصاف سازندگان عنوان می‌کنند در شرایطی که بازار مسکن از تولید اشباع نشده و با افزایش قدرت خرید متقاضیان، مستعد افزایش قیمت‌ها است، چنین تصمیمی نه تنها به ضرر تولیدکنندگان بلکه به ضرر مصرف‌کنندگان است. در مقابل رییس سازمان مالیاتی گفته است: «در سال ۱۳۹۳ تفکری در مجلس بود که چرا کسانی که در بخش تولید فعالیت می‌کنند مالیات بدهند، اما کسانی که در بخش مسکن فعالیت می‌کنند مالیات ندهند که این کار درستی بود و رونق خرید و فروش را به‌دنبال داشت، البته هنوز این مالیات دریافت نشده که باید براساس اطلاعات وزارت مسکن بررسی و تصمیم‌گیری شود.» اما این مقام مسوول وضعیت اقتصادی فعلی کشور را این‌طور ارزیابی می‌کند که توان پرداخت مالیات از خانه‌های خالی وجود دارد و آسیبی به بخش مسکن وارد نمی‌کند.
وی درباره بخش املاک و مستغلات نیز گفت: در وهله اول تصمیم بر این بود که ۱۵ روزه پاسخ مردم داده شود، اما این کار در حال حاضر در بیشتر ادارات مالیات سه روزه پاسخ ادارات ثبت داده می‌شود و تلاش بر این بوده که به حداقل زمان ممکن کاهش یابد. آموزش‌های نرم‌افزاری داده شد و امیدواریم در سال ۱۳۹۷ این کار واگذار شود.
تعلل وزارت مسکن برای ارائه اطلاعات
این وقفه بیش از یک‌ساله اخذ مالیات از خانه‌های خالی درحالی همچنان در دالان‌های میان دستگاهی و ناهماهنگی است که براساس قانون مذکور، وزارت راه و شهرسازی موظف بوده حداکثر 6 ماه «سامانه ملی املاک و اسکان کشور» را ایجاد کند و حالا حدود یک‌سال است از 6ماهه مقرر می‌گذرد. این سامانه باید به‌گونه‌یی طراحی شود که در هر زمان امکان شناسایی برخط مالکان و ساکنان یا کاربران واحدهای مسکونی، تجاری، خدماتی و اداری و پیگیری نقل و انتقال املاک و مستغلات به‌صورت رسمی، عادی، وکالتی و... را در کلیه نقاط کشور فراهم کند. براساس این قانون، واحدهای مسکونی واقع در شهرهای با جمعیت بیش از صد هزار نفر که به استناد سامانه ملی املاک به‌عنوان «واحد خالی» شناسایی می‌شوند، از سال دوم به بعد مشمول مالیات معادل مالیاتی بر اجاره خواهند شد.
فرآیند پلکانی مالیات خانه‌های خالی به این شرح است:
سال دوم: معادل یک‌دوم مالیات متعلقه
سال سوم: معادل مالیات متعلقه
سال چهارم و بعد از آن: معادل یک‌ونیم برابر مالیات متعلقه
ارزش معاملاتی موضوع این قانون را در سال اول معادل دو درصد (٢%) میانگین قیمت‌های روز منطقه تعیین می‌کنند. این شاخص هر سال به میزان
دو واحد درصد افزایش می‌یابد تا زمانی که ارزش معاملاتی هر منطقه به ٢٠درصد (٢٠%) میانگین قیمت‌های روز املاک برسد.
سیدکامل تقوی‌نژاد رییس سازمان امور مالیاتی کشور، اظهار کرد: در حال حاضر سامانه ثبت‌نام مالیات در ایران ۱۰۰درصد الکترونیکی است و بالغ بر ۹۰درصد اظهارنامه‌ها به‌صورت الکترونیک دریافت می‌شود. همچنین سامانه مجوز و پرداخت الکترونیکی شده است و ما قابلیت این را داریم که کاغذ را از نظام مالیاتی حذف کنیم و این کار به‌زودی انجام خواهد شد و با این کار اقدامات بزرگ نظام مالیاتی برای مردم روشن می‌شود.
وی ادامه داد: سامانه املاک نیز به صورت آزمایشی در حال تنظیم است و تا پایان سال سراسری می‌شود و برنامه بعدی در زمینه املاک این است که در سال آینده به دفترخانه‌ها واگذار شود و مردم در این زمینه نیازی به مراجعه به مراکز مالیاتی نخواهند داشت.
تقوی‌نژاد گفت: در بحث نظارت بر ادارات مالیات به این مسیر رفتیم که سه روزه پاسخ ادارات ثبت داده شود و تلاش بر این بوده که انتظار در ادارات مالیات تا حداقل ممکن کاهش یابد.
رییس سازمان امور مالیاتی درباره طرح جامع مالیاتی کشور نیز چنین توضیح داد: این طرح بزرگ‌ترین پروژه نرم‌افزاری در کشور است که ابتدا ۳۲پروژه داشت و بخش بیشتر آن به بهره‌برداری رسیده است. در این بخش کارآمدی نظام مالیاتی مدنظر است و نرم‌افزار این پروژه بومی شده و مشکلات برطرف شده است. هفته گذشته وزیر اقتصاد از دستاوردهای طرح جامع رونمایی کرد.
وی ادامه داد: پاشنه آشیل نظام مالیاتی کشور تکمیل سامانه‌های اطلاعاتی است که از سه ماه گذشته آغاز شده و در حال تکمیل است.
رییس سازمان امور مالیاتی در ادامه درباره وضعیت مالیات بر ارزش افزوده گفت: مالیات بر ارزش افزوده جایگزین دیگر مالیات‌ها شده است. در این بخش مالیات به حلقه آخر اصابت می‌کند و در اصل از تولید رد می‌شود و مصرف‌کننده مالیات را پرداخت می‌کند. در حال حاضر مالیات‌ها جمع شده و به نفع تولید و تولید‌کننده است و مانند گذشته آبشاری نیست. قانون مالیات بر ارزش افزوده آزمایشی و ۵ سال است که در اختیار دولت است. با هزار ساعت کار در هیات دولت لایحه‌یی تنظیم و به مجلس ارائه شد و در لایحه پیشنهادی اشکالات برطرف شده است و جرایم در این لایحه پیشنهادی به‌شدت کاهش یافته است. به‌طور مثال، فعالان اقتصادی که با دولت قرارداد دارند مالیات را از دستگاه‌های دولتی دریافت نمی‌کنند که این در لایحه جدید برطرف شده است.
تقوی‌نژاد در ادامه درباره اخذ مالیات بر ارزش افزوده از طلا هم گفت: در لایحه پیشنهادی نرخ مالیات بر ارزش افزوده ۹درصد است، اما در کالاهایی مثل سیگار و سوخت بیشتر است. تنها کالایی که مالیات بر ارزش افزوده کمتر محاسبه شده، طلاست که ۳درصد درنظر گرفته شده است. در این بحث نشست‌های زیادی انجام شده و به‌زودی با نمایندگان بخش طلا گفت‌وگوهایی خواهیم داشت تا به چارچوب مشخصی برسیم.
او در ادامه گفت: دانشگاه تهران مطالعه‌یی انجام داد و اثر مالیات بر ارزش افزوده در تولید را بررسی کرد. این محقق گفت، مالیات اثر کاهنده در تولید نداشته و در واقع اگر مالیات برارزش افزوده به درستی اجرا شود هیچ‌گونه زیانی متوجه بخش تولید نخواهد بود.
وی افزود: در سال ۱۳۹۶ مالیات یک میلیون و
۲۰۰ واحد صنفی این‌گونه اخذ شد که به مالیات سال ۱۳۹۳ فقط ۸درصد اضافه شده است.
