رونمایی از بودجه متفاوت شهرداری تهران

گروه راه و شهرسازی  آزاده کاری

محمدعلی نجفی، شهردار تهران روز گذشته با حضور در شورای شهر، لایحه بودجه سال 97 شهر تهران را به شورا تقدیم کرد. بودجه‌یی «انقباضی» که با کاهش2.2 درصدی نسبت به بودجه سال جاری، بالغ بر 17هزار و 500 میلیارد تومان است.

به گفته نجفی، این بودجه با بودجه سال قبل تفاوت عمده‌یی دارد، اما بودجه سال 98 متفاوت‌تر از این بودجه خواهد بود. بودجه سال 98 براساس برنامه 5 ساله سوم تهیه خواهد شد و قطعا تغییرات بنیادین خواهد داشت. اما بودجه سال آینده نیز به شکل انقباضی واقعی تدوین شده است.

 نجفی قبل از ورود به بحث بودجه، چالش‌های پیش روی شهرداری تهران در تدوین بودجه 97 را برشمرد و گفت: متاسفانه رکود حاکم بر بخش مسکن، کاهش ارتباط منابع شهرداری به اقتصاد شهر و تاثیر منفی آن بر تحقق منابع پایدار حاصل از قانون مالیات بر ارزش افزوده به عنوان مهم‌ترین منبع درآمد پایدار سبب متمایل شدن مدیران شهری به کسب درآمد از منابع ناپایدار شده است.

به گفته او، موضوعات یاد شده در کنار نوسان سهم درآمدهای پایدار طی دهه گذشته (بین 7 تا 25 درصد)، تورم دیون سنواتی طی سال‌های اخیر (حدود 29 هزار و 500 میلیارد تومان دیون قطعی ثبت شده)، افزایش بی‌رویه و یک‌باره حدود 13هزار نفر به مجموع نیروی انسانی در انتهای سال 1395 و ابتدای سال جاری (و کسری اعتبار ناشی از آن) و وجود پروژه‌های نیمه‌تمام که نیازمند بیش از 34 هزار میلیارد تومان اعتبار برای اتمام آنها است، چالش‌ها و مسائلی را پیش روی تهیه و تنظیم بودجه سال 1397 شهرداری تهران قرار داده است. بنابراین با مدنظر قرار دادن الزامات و سیاست‌های تدوین بودجه، مصوب شورای اسلامی شهر تهران و دستورالعمل تهیه و تنظیم بودجه سال 1397 ابلاغی وزارت کشور، رویکرد بودجه‌ریزی شهرداری تهران در سال آتی، به صورت انقباضی واقعی اتخاذ و تنظیم آن در دستور کار قرار گرفت.

به گزارش «تعادل»، براساس جدول منابع و مصارف شهرداری تهران، تراز عملیاتی بودجه شهرداری در سال 1397، بالغ بر 132 میلیارد تومان خواهد بود که مازاد درآمد بر هزینه صرف فعالیت‌های عمرانی یا پرداخت دیون و تعهدات مطابق ردیف‌های بودجه‌یی مصوب خواهد شد. خالص تملک دارایی سرمایه‌یی و مالی نیز موید این نکته است. این در حالی است که براساس بررسی‌های صورت گرفته در تدوین اصلاحیه بودجه سال جاری و پیش‌بینی عدم تحقق منابع درآمدی بودجه مصوب سال 1396 و کسری بودجه پیش‌بینی نشده برای پرداخت حقوق و مزایای کارکنان، شهرداری شاهد تراز عملیاتی منفی و پیشی گرفتن بیش از 240 میلیارد تومان هزینه‌ها بر درآمدها است.

مثبت بودن خالص تملک دارایی مالی در کنار تراز عملیاتی مثبت و خالص تملک دارایی سرمایه‌یی منفی در بودجه پیشنهادی سال 1397 شهرداری تهران با در نظر گرفتن ظرفیت‌های پیش‌بینی شده در تبصره‌های بودجه پیشنهادی (بند ج تبصره 20) نشان‌دهنده رویکرد شهرداری تهران به بازپرداخت دیون و تعهدات پیمانکاران، بانک‌ها و املاک تصرفی و... (اشخاص حقیقی و حقوقی) است.

 وداع با شهرفروشی

نجفی در ادامه ویژگی‌های بودجه سال 97 در بخش منابع و مصارف را برشمرد و گفت: شفاف‌سازی منابع حاصل از سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته به شهرداری تهران با ایجاد و تقویت خزانه متمرکز، پیش‌بینی منابع بودجه سال آتی به‌صورت واقعی و قابل وصول، افزایش کیفیت منابع درآمدی با تغییر رویکرد از شهر فروشی به ایجاد منابع پایدار، واریز درآمد نیابتی و سود سهام سازمان‌های وابسته و شرکت‌های تابعه (که به نوعی درآمد پایدار محسوب می‌شوند) به خزانه شهرداری، کاهش وابستگی به واگذاری دارایی‌های سرمایه‌یی و پیش‌بینی حداقلی واگذاری دارایی‌های مالی (کاهش منابع قرض گرفته شده) بخش از ویژگی‌های بودجه در بخش منابع است.

در بخش مصارف نیز می‌توان به استقرار نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد از طریق استاندارد‌سازی فعالیت‌ها و ریز فعالیت‌ها و تعیین بازه قیمتی اجرای آنها براساس بهای تمام شده فعالیت‌ها، پیش‌بینی هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر نظیر حقوق و مزایا و جبران هزینه‌های سازمان‌ها و شرکت‌ها، پیش‌بینی حداکثر اعتبار ممکن برای تسویه دیون پیمانکاران، محدودیت در تعریف پروژه‌های جدید غیر از موارد ضروری و اولویت‌دار، تداوم و رونق فعالیت‌های عمرانی در شهر تهران و تمرکززدایی از اعتبارات و توزیع آن بین واحدهای اجرایی اشاره کرد.

 افزایش 28 درصدی منابع پایدار شهری

شهردار تهران تغییرات انجام شده در بخش منابع را این‌گونه عنوان کرد: واقعی شدن برآورد منابع بودجه سال 1397 شهرداری تهران از حیث تحقق‌پذیری در وصول منابع، کاهش سهم منابع غیر نقد از 37.5 درصد در بودجه سال 1396 به 25 درصد در بودجه پیشنهادی سال 1397 برای افزایش شفافیت در تحصیل منابع. (شایان ذکر است سهم منابع غیر نقد در عملکرد سه ماهه اخیر سال 1396 به‌شدت کاهش پیدا کرده است)  همچنین پیش‌بینی می‌شود، منابع پایدار از 3هزار و 900 میلیارد تومان (معادل 22 درصد از کل منابع) در سال 1396 با رشد 27.9 درصدی به 4هزار و 990 میلیارد تومان (معادل 28.5 درصد از کل منابع) در سال 1397 افزایش یابد که مورد تاکید شورای اسلامی شهر تهران نیز هست.

 رشد 16 درصدی درآمدها

علاوه بر این، مجموع درآمدها از کل منابع بودجه سال 1397 با افزایش حدود 10درصدی نسبت به بودجه مصوب سال 1396 به رقمی بیش از 7هزار و 800 میلیارد تومان رسیده است که البته با تدقیق درآمدهای سال 1396(با عنایت به حذف درآمد حاصل از واریز «عوارض ایمنی و آتش نشانی» به حساب 125 سازمان آتش نشانی و انتقال درآمدهای حاصل از «عوارض حذف پارکینگ» به واگذاری دارایی‌های سرمایه‌یی) رشد واقعی درآمدها حدود 16درصد خواهد بود.

 کاهش 8.5 درصدی به تراکم فروشی

به گفته نجفی کاهش 8.5 درصدی میزان واگذاری دارایی‌های سرمایه‌یی نشان‌دهنده کاهش اتکای شهرداری تهران به عوارض ناشی از ساخت و ساز نظیر تغییر کاربری‌ها، فروش تراکم منطبق با طرح تفصیلی و... است.

همچنین کاهش 6.20 درصدی واگذاری دارایی‌های مالی نسبت به مصوب سال 1396 همچنین کاهش 72 درصدی نسبت به منابع تحقق یافته قابل تخصیص از این محل در تفریغ(عملکرد) بودجه سال 1395 نشان‌دهنده تغییر رویکرد شهرداری تهران به کاهش میزان دیون و از آن مهم‌تر جلوگیری از پرداخت دیون از طریق دریافت وام است. در این خصوص جایگزینی سایر روش‌های تامین مالی پروژه‌ها از طریق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و مشارکت بخش عمومی- خصوصی(کلیه روش‌های PPP) در قالب تبصره‌های بودجه پیشنهادی مد نظر بوده است.

شهردار تهران با اشاره به رویکرد‌های بخش مصارف لایحه بودجه تصریح کرد: در بخش هزینه‌ها ضمن پیش‌بینی افزایش‌های قانونی هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر ناشی از مصوبات هیات وزیران درخصوص افزایش ضریب پایه حقوقی(10درصد کارمندی و 12درصد کارگری) مصوبات شورای اسلامی شهر تهران درخصوص دریافت بهای تمام شده خدمات(نظیر مابه‌التفاوت قیمت بلیت مترو و اتوبوسرانی) و با مد نظر قرار دادن کسری اعتبارات هزینه‌یی بودجه مصوب سال جاری به خصوص کسری در پرداخت حقوق و مزایای کارکنان(حدود 350میلیارد تومان)، رشد اعتبارات موصوف نسبت به بودجه مصوب سال 96 حدود 9.9درصد(از 7هزار و 19میلیارد تومان در سال جاری به 7هزار و 716میلیارد تومان در بودجه پیشنهادی سال 1397) خواهد بود. این امر جز با صرفه‌جویی و هزینه‌کرد بهینه اعتبارات جاری به دست نخواهد آمد.

براساس این گزارش، بخشی از اعتباراتی که در سال‌های گذشته به عنوان اعتبار تملک دارایی‌های سرمایه‌یی شناخته شده بودند(نظیر اعتبارات لایروبی مسیل‌ها، کانال‌ها و حوضچه‌های رسوب‌گیر، نگهداری برخی اماکن متعلق به شهرداری، وام قرض‌الحسنه کارکنان، حذف تبصره 36و پیش‌بینی بار مالی مربوطه در اعتبارات مذکور و... بیش از 100میلیارد تومان) با بررسی‌های جدید و در جهت شفاف‌تر کردن بودجه به اعتبارات هزینه‌یی منتقل شده‌اند.

 تمرکززدایی از بودجه

نجفی ادامه داد: از اقدامات کلیدی و ساختاری تدوین بودجه سال 1397 در بخش هزینه‌یی، تمرکززدایی از 3820میلیارد تومان(حدود 22درصد) از اعتباراتی که در سال‌های گذشته به صورت متمرکز در اختیار ستاد قرار می‌گرفت نظیر حقوق و مزایای پرسنل، فعالیت‌های رفت و روب، نگهداری فضای سبز و... است که سبب افزایش سهم اعتبارات مناطق از کل بودجه عمومی از 15.6درصد در سال 1396 به 26.1درصد در بودجه پیشنهادی سال 1397 شهرداری تهران رسیده است. به گفته او در بخش اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌یی نیز تلاش شده تا کاهش 12.3درصدی اعتبارات عمرانی خللی در خدمات‌رسانی هر چه بهتر به شهروندان ایجاد نکند.

 آلودگی هوا در بودجه 97

با توجه به اینکه بدون شک آلودگی هوا مهم‌ترین مشکل کنونی شهر تهران است، نجفی از توجه ویژه به موضوع آلودگی هوا و پیش‌بینی ردیف اعتباری جدیدی بابت بهسازی و نگهداری مراکز معاینه فنی در جهت افزایش کارایی و ارتقای استانداردها، بهره‌گیری از سامانه‌های هوشمند نظارتی در تردد خودروهای واجد مجوز تردد(برچسب معاینه فنی) و اجرای طرح LEZ و منظور کردن ردیف اعتباری برای توسعه و نوسازی ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا و صدا در لایحه بودجه 97 شهرداری تهران خبر داد.

 استخدام 400 آتش ‌نشان

همچنین با توجه به کمبود ایستگاه‌های آتش‌نشانی شهر تهران در این لایحه، پیش‌بینی شده تا اعتبار لازم بابت استخدام 400نفر نیروی انسانی برای به‌کارگیری در ایستگاه‌های جدید آتش‌نشانی فراهم شود. برای حل مشکل کمبود سوله‌های بحران نیز احداث و تکمیل 18سوله مدیریت بحران در سطح مناطق 22گانه(عمدتا در محلات فاقد این تاسیسات) و احداث محل‌های اسکان موقت در منطقه 4 و 13 تهران پیش‌بینی شده است.