خیز شهرداری تهران برای جذب سرمایه خارجی

گروه راه و شهرسازی  آزاده کاری

آنگونه که حجت‌الله میرزایی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهردار تهران گفته است، تلاش بسیار جدی در این نهاد شهری برای شناسایی، آماده‌سازی و معرفی 100 پروژه به سرمایه‌گذاران خارجی در حال انجام است و امید می‌رود تا پایان سال این 100 پروژه شناسایی و به سرمایه‌گذاران خارجی ارائه شود.

شورای شهر تهران در روزهای گذشته شاهد دو اتفاق مهم شهری بود. هفته پیش شهردار تهران گزارش 100 روزه خود را که از ابتدای شروع به فعالیتش قول آن را داده بود در قالب سند تحویل و تحول در صحن شورا قرائت کرد که بازتاب‌های مختلفی از سوی مسوولان و رسانه‌ها داشت. یک‌شنبه هفته جاری نیز لایحه بودجه شهرداری توسط نجفی تقدیم شورا شد. دیروز نیز حجت‌الله میرزایی معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهرداری تهران در یک نشست خبری به سوالات خبرنگاران درباره سند تحویل و تحول و نیز لایحه بودجه 97 شهرداری تهران پاسخ داد.

میرزایی در پاسخ به سوال «تعادل» مبنی بر اینکه سهم سرمایه‌های خارجی در بودجه سال آینده شهرداری تهران به چه میزان پیش‌بینی شده است؟ گفت: موضوع سرمایه‌گذاری خارجی در قالب تبصره‌های بودجه دیده شده است. به این صورت که کف آن صفر در نظر گرفته شده اما سقف آن باز است. یعنی به هر اندازه که بتوان منابع خارجی جذب شود به خصوص در حوزه معاونت‌های فنی و عمرانی وحمل و نقل و ترافیک و نیز معاونت مالی برای پروژه‌هایی نظیر شهر آفتاب محدودیتی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه جذب سرمایه‌گذاری خارجی به دو موضوع بستگی دارد، تصریح کرد: اول باید دید شرایط سیاست خارجی کشور چگونه پیش خواهد رفت و تامین‌کنندگان مالی رابطه خوبی با کشور خواهند داشت یا خیر؟ همچنین تلاش و سعی معاونت‌ها نیز در این امر بسیار تعیین‌کننده است. زیرا در بهترین شرایط اگر شهرداری تحرک نداشته باشد، اتفاقی نخواهد افتاد. اکنون تلاش بسیار جدی برای شناسایی و آماده‌سازی نزدیک به 100 پروژه برای سرمایه‌گذاری خارجی در حال انجام است وامیدواریم تا پایان سال این 100 پروژه شناسایی شده و طرح‌های توجیهی آنها تهیه شود و به سرمایه‌گذاران ارائه شود.

میرزایی در پاسخ به اینکه این 100 پروژه بیشتر در چه حوزه‌هایی هستند؟ تصریح کرد: یک بخش در حوزه حمل و نقل و ترافیک و بخش دیگر هم در حوزه خدمات عمومی شهر مانند مجتمع‌های ایستگاهی، شهر آفتاب، سیتی‌سنترها و موارد مشابه است.

وی ادامه داد: در این باره پیش‌بینی رقمی صورت نگرفته و همانطور که گفتم، محدودیتی برای این کار وجود ندارد. شهرتهران ظرفیت‌های بسیار وسیعی دارد و هر اندازه که سرمایه خارجی جذب شود، باز هم نیازمند سرمایه‌گذاری خواهیم بود. ما نیز در شهرداری امیدواریم که در جذب سرمایه‌های خارجی موفق ظاهر شویم.

 اثر نرخ ارز در بودجه 97؟

تورم یکی از شاخصه‌یی کلان اقتصادی است که در لایحه بودجه شهرداری دیده شده است. میرزایی در پاسخ به سوال دیگر «تعادل» مبنی بر اینکه آیا اثر دیگر شاخص‌های اقتصاد کلان مانند نرخ ارز و نرخ سود سپرده‌ها در بودجه 97 شهرداری دیده شده است؟ تصریح کرد: یک مدل شبیه‌سازی شده در خصوص متغیرهای کلان اقتصادی در بودجه شهرداری در حال انجام است و عمدتا حوزه‌هایی که متاثر از بازار ارز است مانند حوزه حمل و نقل در خرید اتوبوس و واگن و توسعه مترو تحت تاثیر شاخصه‌های کلان اقتصادی قرار دارد.

وی ادامه داد: در بودجه شهرداری متغیرهایی که متاثر از تورم هستند را مورد توجه قرار داده‌ایم، اما چنانچه اتفاق پیش‌بینی نشده دیگری رخ دهد، در این بودجه دیده نشده و باید بعدها آن را اصلاح کرد. البته این فقط مربوط به شهرداری نیست و در مجلس نیز لایحه بودجه ممکن است تحت تاثیر جهش‌های ناگهانی درآمدی قرار گیرد.

 تعجب از آشفتگی از گزارش نجفی

میرزایی با اشاره به سند تحویل و تحول شهرداری تهران گفت: تعجب می‌کنم که چرا برخی از ارائه این گزارش این همه آشفته شده‌اند. این در شرایطی است که هنگامی که آقای قالیباف شهرداری تهران را در ۱۲ سال پیش تحویل می‌گرفت، سند تحویل و تحول را تهیه کرد که در نتیجه آن ۳۰۰ میلیارد تومان سند فاقد در شهرداری تهران از دوره قبلی ایشان مشخص شد و تصور می‌کنم که اسناد آن را نیز به مراجع قضایی ارائه دادند. ضمن آنکه بخش بزرگی از این اطلاعات توسط همکاران سابقی که از دوره‌های قبل در شهرداری فعالیت می‌کردند و از دوره قبلی در مجموعه حضور داشتند، جمع‌آوری شده است.  وی با بیان اینکه در راستای جمع‌آوری همین اطلاعات و ارزیابی آنچه تحویل گرفته شده به شاخص‌های بسیار نگران‌کننده‌یی رسیدیم، ‌اظهار کرد: برای مثال امروز در تهران تنها حدود 3 درصد از پسماند از مبدأ تفکیک می‌شود. معاون شهردار تهران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا در این گزارش نکات مثبت مدیریت قبلی مورد توجه قرار نگرفته است، تصریح کرد: به صورت طبیعی نکات منفی در این گزارش عنوان شده و روی شاخص‌هایی دست گذاشته شده که در راستای راستی‌آزمایی موارد قبلی بوده است. بی‌تردید هیچ کس منکر حجم کاری که ظرف ۱۲ سال گذشته انجام شده است، نخواهد بود اما باید به هزینه‌هایی که در شهر ظرف این دوره انجام شده توجه ویژه‌یی داشته باشیم. برای مثال، این امکان وجود داشت که هزینه‌یی که صرف ساخت بزرگراه صدر شده، در حوزه حمل و نقل عمومی هزینه می‌شد.

وی تاکید کرد: منابعی که از سال ۱۳۸۵ تا شهریور ۱۳۹۶ هزینه شده به قیمت‌های سال ۱۳۹۵ حدود ۲۳۵ هزار میلیارد تومان بوده است که باید به این رقم ۵۵ هزار میلیارد تومان بدهی‌های شهرداری تهران نیز اضافه شود. به این ترتیب شهرداری تهران ظرف ۱۲ سال گذشته هر سال ۲۴ هزار میلیارد تومان به قیمت‌های سال ۱۳۹۵ هزینه کرده است که باید به تبع آن آقای قالیباف اعلام کند که این پروژه‌ها به چه قیمتی به اتمام رسیده است؟ البته برخی عملکردها نیز در همین گزارش مورد تایید قرار گرفته، از جمله در حوزه فناوری اطلاعات شبکه فیبر نوری مناسبی در شهر تهران ایجاد شده است و حجم بزرگی از داده‌های قابل بهره‌برداری به تبع آن ایجاد شده است. اما این موضوع نتایج مثبتی در زمینه اشتغال و هوشمندسازی شهر نداشته است.

 ارسال مدارک تخلفات به قوه قضاییه

میرزایی درباره نحوه رسیدگی قضایی به تخلفاتی که در سند تحویل و تحول شهرداری تهران اعلام شده است، گفت: برخی از تخلفات در عرف قضایی قرار گرفته‌اند که به صراحت تخلف هستند. در این موارد در حال تکمیل مدارک و مستندسازی هستیم تا گزارش آنها را به مراجع قضایی ارسال کنیم اما برخی از تخلفات در عرف تخلفات قضایی قرار نمی‌گیرند که اتفاقا اصل مشکلاتی که در شهر ایجاد شده نیز در همین حوزه است که به نوعی موجب از دست رفتن فرصت‌های این کلان‌شهر شده است. برای مثال، در سه سال منتهی به سال ۱۳۹۵، ۱۱۰ هکتار از باغات شهر تهران تخریب شده است یا تخلفات بزرگی که در منطقه ۲۲ در حوزه ساخت و سازها انجام شده به شکلی که در تهران از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۹۵ نزدیک به ۳۰۰ ساختمان بلندمرتبه ساخته شده که در مورد آنها احکام صریحی وجود داشته و به نوعی موجب شده‌اند که مجرای تنفسی شهر از بین برود. در حقیقت این تخلفات سرنوشت و کیفیت زندگی در تهران را تحت تاثیر قرار داده است که همه این موارد به دستگاه‌های نظارتی ارائه خواهد شد. البته سند تحویل و تحول نیز برای همه این دستگاه‌ها ارسال شده، بی‌تردید تخلفات مالی هر کدام که مستندات‌شان تکمیل شود به قوه قضاییه ارسال می‌شود.

وی در خصوص اظهارنظر دادستان تهران درباره اینکه نباید تا پیش از اثبات تخلف توسط افراد از آنها نام برده شود، گفت: شهردار تهران در جریان ارائه سند تحویل و تحول در شورای اسلامی شهر تهران به تخلفات گسترده برای مثال به تخلفی در یک قرارداد مبهم اشاره کرد که در جریان آن یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان به پیمانکار داده شده و پیمانکار تنها ۲۰ میلیون از آن را برداشته و مابقی را برگردانده است اما مشخص نیست که این پول در کجا هزینه شده که گزارش آن به دستگاه‌های نظارتی داده شده است. بی‌تردید باید به این نکته توجه داشته باشیم که مسوولیت عملکرد مدیریت شهری گذشته موجب ایجاد وضع فعلی شده است و باید مشخص شود که در این جریان چه سهمی متعلق به شورا و چه سهمی متعلق به شهرداری تهران است.

معاون شهردار تهران تاکید کرد: متاسفانه شهرداری تخلف کرده و این تخلف در ساخت برج‌ها بوده و به ازای آن از مالکین عوارض دریافت کرده است. در حالی که شورای عالی شهرسازی و معماری ساخت این ساختمان‌های بلند را ممنوع اعلام کرده بود. به این ترتیب در حال حاضر حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان عوارض اضافی در مورد ساخت و ساز شهرداری دریافت کرده و امروز به سازندگان بدهکار است که یا باید این عوارض را پس دهد یا اینکه به آنها اجازه ساخت خارج از ضوابط را بدهد. همه این موارد در گزارش‌هایی به مراجع نظارتی ارسال شده است.

وی ادامه داد: آقای نجفی پیش از انتخاب به عنوان شهردار تهران از این موارد خبر نداشته و اساسا هیچ کس از این تخلفات خبر نداشته و تا قبل از گزارش سند تحویل و تحول نیز اطلاعات و تصویر درستی وجود نداشته است اما اینکه آقای قالیباف از این موارد خبر داشته یا خیر خودش باید اعلام کند. امروز شهردار پیشین تهران باید اعلام کند که چه بخشی از سند تحویل و تحول را درست یا نادرست می‌دانند و چه بخش‌هایی نقص اطلاعات دارد و باید اصلاح شود.

 ایجاد تعهدات 60 ساله برای 13 هزار نفر

معاون شهردار تهران با اشاره به انجام ۱۳ هزار استخدام بی‌ضابطه در آخرین روزهای مدیریت پیشین شهرداری تهران گفت: ورود این ۱۳ هزار نفر به اندازه همه این افراد تعهدات ۶۰ ساله برای شهرداری تهران ایجاد کرده است. این در حالی است که معاون سابق شهرداری تهران در انتقاد به نشر این موضوع روند استخدام را توضیح می‌دهد. روند استخدام اشتباه بودن این عمل، عمل را تضمین نمی‌کند.

به گفته میرزایی، بر بسیاری از پروژه‌های انجام شده در شهر تهران نقدهایی به جهت «قیمت تمام شده دستاوردهای پروژه، ارزیابی دامنه بهره‌برداران اصلی پروژه» وارد است. در حقیقت بر اساس همین شاخص‌ها می‌توان پروژه‌های مختلف را مورد ارزیابی قرار داد. بر اساس همین شاخص‌ها بزرگراه طبقاتی صدر پروژه‌یی است که با تمام این معیارها مردود می‌شود؛ در حالی که این منابع می‌توانست صرف توسعه حمل و نقل عمومی شود ضمن اینکه بدهی‌های سنگین نیز برای شهر تهران ایجاد نمی‌کرد.

معاون شهردار تهران تاکید کرد: جای تعجب است که از زمان استقرار تیم مدیریت جدید شهری که تنها 4 ماه می‌گذرد، اما مداوم اعلام می‌شود که چرا عملکرد چهار ماهه گزارش نمی‌شود. ما می‌گوییم ابتدا عملکرد ۱۲ ساله را ارائه کنید و بعد عملکرد 4 ماهه ما را از درخواست کنید. این در حالی است که بخش زیادی از وقت 4 ماهه تیم مدیریت شهری جدید برای شناخت و احصای بدهی‌های پیمانکاران مختلف که هر روز با شعارهای تند مقابل در شهرداری حاضر می‌شوند و همچنین احصای بدهی‌های بانکی صرف شده است.

وی تاکید کرد: گزارش تهیه شده از وضع موجود به نوعی آمادگی شهر برای تغییر در قالب برنامه‌ریزی دقیق را مشخص می‌کند. وضعیت امروز شهر متاسفانه محصول اقدامات آزمون و خطایی، و بدون مطالعه بوده است. از این رو، از همه شهروندان و رسانه‌ها درخواست می‌کنم با دادن مهلت لازم به ما اجازه دهند وضعیت موجود را به درستی بررسی و چارچوب اصلی را تهیه کنیم. بی‌تردید این چارچوب حداکثر تا خرداد سال آینده تهیه خواهد شد. البته در این مدت شهرداری بیکار نبوده است و اقداماتی را با فوریت انجام می‌دهد. از جمله تعطیلی خط ۷ مترو که از یک خطر جدی که امکان رخداد آن در شهر وجود داشت، جلوگیری کرد.

میرزایی با تاکید بر اینکه در سال آینده ۲۲۰ پروژه بر اساس اولویت‌بندی خاتمه پیدا خواهد کرد، گفت: تا پایان امسال نیز ۵۷ پروژه به اتمام می‌رسد. بی‌تردید وقتی منابع مالی محدودی داریم، باید با اولویت‌بندی روند تکمیل پروژه‌های نیمه کاره را دنبال کنیم.

 حذف 50 درصد از کمک‌های غیرماموریتی

وی در خصوص کمک‌های شهرداری تهران به برخی موسسات فرهنگی گفت: این ردیف‌های بودجه‌یی از سال‌های گذشته وجود داشته است اما در بودجه سال ۹۷ ما ۵۰ درصد کمک‌های غیرماموریتی را حذف کردیم. امیدواریم بتوانیم با شیب ملایمی تا پایان 4 سال آینده همه هزینه‌های غیرماموریتی شهرداری تهران را حذف کنیم اما واقعیت‌هایی در اطراف ما وجود دارد که امکان حذف یک‌باره این هزینه‌ها را نمی‌دهد اما در همین رابطه، تعیین تکلیف نهایی بر عهده شورای شهر تهران است.

معاون شهردار تهران در خصوص بودجه بخش حمل و نقل عمومی به ویژه متروی تهران گفت: یکی از اولویت‌های سال آینده شهرداری تهران حمل و نقل و ترافیک است که قطعا شاهد جهش‌های جدی در این حوزه خواهیم بود. برای تجهیز، نگهداری و تعمیر مجدد (اورهال کردن) مترو بودجه مناسبی در نظر گرفته شده است و به نوعی حمل و نقل و سرمایه‌گذاری‌های عام‌المنفعه در بودجه سال آینده سقفی ندارند. در همین راستا ۵۰۰ میلیارد تومان در این حوزه در نظر گرفته شده که حدود ۲۰ درصد نسبت به بودجه سال جاری افزایش می‌یابد. قطعا به اندازه‌یی که فضای عمومی اجازه دهد و امکان عرضه اوراق مشارکت باشد، در بخش حمل و نقل از این فرصت بهره‌ خواهیم گرفت. با تغییر در طرح و ترافیک شهر تهران درآمد چندانی به معاونت حمل و نقل و ترافیک افزوده نخواهد شد اما حدود ۵۰ درصد از این درآمد برای تجهیز شبکه حمل و نقل عمومی کلان‌شهر تهران صرف می‌شود.

 تفاوت‌های ماهوی در بودجه سال آینده

معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهرداری تهران در خصوص بودجه پیشنهادی شهرداری تهران برای سال ۱۳۹۷ گفت: این بودجه در مقایسه با عملکرد بودجه سال جاری رشد داشته اما بودجه مصوب کاهش پیدا کرده است. تفاوت‌های ماهوی در بودجه سال آینده رخ داده است از جمله شفافیتی که در تمام سازمان‌ها و شرکت‌های شهرداری تهران به علت واریز درآمدهایشان به خزانه اتفاق افتاده است. به این ترتیب از سال ۱۳۹۷ همه سازمان‌ها و شرکت‌ها موظف هستند درآمدهای خود را به خزانه شهرداری واریز و هزینه‌هایشان را بر اساس آنچه مصوب شده از خزانه دریافت کنند.

وی افزود: در سال‌های گذشته بودجه عمرانی واقعی نبوده است و مواردی از جمله لایروبی جوی‌ها - که در هیچ کشوری جزو بودجه عمرانی نیست - در خلال بودجه سال ۹۶ آمده بود. ما برای سال آینده این موارد را از بودجه جدا کردیم تا همانند سال‌های قبل در زمینه بودجه عمرانی برای بزرگ نشان داده شدن سهم پروژه‌های عمرانی عمل و به اصطلاح «آب در آن بسته نشود.» وی تاکید کرد: پروژه‌ها با معیارهای ارتقای کیفیت زندگی و عدالت اجتماعی همچنین زمان اتمام‌شان اولویت‌بندی شدند، اما در حوزه مدیریت بحران - که برای سال جاری تنها بخشی است که پروژه‌های جدید خواهد داشت- تدابیر ویژه‌یی دیده شده است تا برای مقابله با بحران‌ها و حوادث آماده شویم.

 همدردی با قالیباف!

میرزایی در خصوص کمک‌های دولت به شهرداری تهران گفت: در همه جای دنیا سهم قابل توجهی از منابع دولتی به شهرداری‌ها کمک می‌شود اما این موضوع در کشور ما رعایت نشده؛ به شکلی که رقم کل کمک‌هایی که در سال‌های گذشته به شهرداری تهران شده است به ۱۰۰ میلیارد تومان هم نمی‌رسد. لذا دولت‌های گذشته با کم لطفی و بی‌مهری به کلان‌شهرها به ویژه تهران نگاه کرده‌اند و حتی در مواردی از ایجاد تضمین برای اخذ فاینانس‌ها نیز سر باز زده‌اند. از این رو، در این مورد به آقای قالیباف همدردی می‌کنیم. متاسفانه شهرداری‌ها همواره با در بسته‌یی به نام کمک‌های دولتی مواجه بوده‌اند.

 ۲۰۰۰ میلیارد تومان هزینه فاقد سند

میرزایی در خصوص اصلاحیه بودجه سال جاری شهرداری تهران نیز اظهارکرد: به محض اینکه رسیدگی به بودجه سال آینده به اتمام برسد، اصلاحیه‌یی حدود ۲۰۰۰ میلیارد تومان برای کاهش سقف بودجه سال جاری در بهمن ماه در شورای اسلامی شهر تهران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

میرزایی با اشاره به وجود ۲۰۰۰ میلیارد تومان هزینه فاقد سند از مدیریت شهری قبلی گفت: برخی مواقع هزینه‌های سال گذشته از بودجه سال آینده برداشته شده است. برای مثال تمام منابع سال ۱۳۹۶ در حوزه روابط عمومی شهرداری تهران با استناد هزینه‌یی سال ۱۳۹۵ پیش خور شده است. کل منابع اختصاص داده شده به حوزه روابط عمومی شهرداری تهران ۹ میلیارد بود که همه هزینه شده است.