برنت 80 دلاری؛ واقعیت یا رویا
گروه انرژی حمید مظفر
روز گذشته و با انتشار گزارش جدید چشم‌انداز اقتصاد جهانی صندوق بین‌المللی پول، قیمت نفت خام در بازارهای مختلف با افزایش روبه‌رو شد. در گزارش جدید IMF که نوعی به‌روزرسانی در پیش‌بینی‌های کلیدی این نهاد به حساب می‌آید از چشم‌انداز‌های روشن‌تر و خوش‌بینی بیشتر به بازارها در سال 2018 سخن رفته است. در واقع این گزارش تاکیدی بیشتر و موید پیش‌بینی‌هایی است که از رشد اقتصادی مناسب اقتصاد جهان در دو سال آینده خبر می‌دادند. ترجمان این موضوع در بازار نفت، افزایش تقاضا برای طلای سیاه و بالا رفتن قیمت‌هاست.
به گزارش «تعادل» صندوق بین‌المللی پول رشد جهانی اقتصاد در سال 2017 را در سطح 3.7درصد تخمین زده که به میزان 1/0درصد بیشتر از پیش‌بینی این نهاد در میانه‌های سال 2016 است. پیش‌بینی IMF از رشد اقتصادی در سال جاری و سال 2019 نیز به میزان 2/0درصد بهبود و به سطح 3.9درصد افزایش پیدا کرده است. به گزارش بلومبرگ در صورت تحقق پیش‌بینی IMF این سطح از رشد بالاترین سرعتی است که اقتصاد جهان از سال 2011 با آن مواجه بوده و نتیجه آن روند صعودی در بازار نفت خام و فلزات صنعتی خواهد بود.
انتشار این گزارش روند حرکت قیمت نفت در بازار را مثبت کرد. روندی که از ابتدای هفته و با توجه به اظهارنظر اوپکی‌ها در نشست مسقط مثبت شده بود و روز گذشته نیز با انتشار گزارش صندوق بین‌المللی پول ادامه یافت. بر این اساس قیمت نفت در معاملات دیروز تا سطح 69 دلار و 51 سنت نیز افزایش پیدا کرد. هر چند این قیمت پایدار نماند و قیمت بنچمارک برنت دریای شمال تا لحظه نگارش این گزارش در ساعت 15 حدود 69 دلار و 30 سنت بود.
تداوم رشد جهانی اقتصاد منجر به افزایش شتاب واردات بزرگ‌ترین مصرف‌کننده خالص نفت جهان یعنی چین می‌شود. از این رو ظرفیت برای قیمت‌های بالاتر در مجموعه کالاهای صنعتی ازجمله نفت خام ایجاد خواهد شد. جیسون شنکر، تحلیلگر بلومبرگ در تحلیلی پس از انتشار گزارش جدید صندوق بین‌المللی پول نوشت:«افزایش اخیر قیمت نفت کاملا مرتبط با رشد(اقتصادی) چین و جهان است. از سال 2014تا 2016 افت قیمت نفت بیش از اندازه به انقلاب شیل نسبت داده شد. اما واقعیت این است که در آن بازه زمانی، چین در رکود اقتصادی و تولیدی به سر می‌برد. در سایه رشد جهانی اقتصاد، نفت در سطوح قیمتی پیش از رکود اقتصادی چین قرار گرفته که از ماه‌های آخر سال 2014 به این سو بی‌سابقه بوده است.»
شنکر معتقد است که نفت شیل نمی‌تواند مانع از افزایش قیمت نفت شود و با توجه به تولید اضافی که در بازار ایجاد می‌کند(تنها) نشان‌دهنده یک کران بالا در مجموعه قیمت‌هاست و این رشد قدرتمند اقتصادی در مقیاس جهانی است که قیمت‌های نفت خام را تحت حمایت خود قرار داده است. این تحلیلگر اقتصادی در ادامه می‌افزاید:«این نوع از رشد اقتصادی قدرتمند نمایانگر ظرفیت‌هایی برای جهش‌های شدیدتر قیمت نفت حتی نسبت به سطوح فعلی آن در سال پیش رو است.»
علاوه بر پیش‌بینی‌های رشد اقتصادی در سال 2018 که انتظارات فعالان بازار نفت نسبت به افزایش تقاضا را بهبود بخشیده است، زمستان سرد امسال نیز تقاضا برای نفت خام را افزایش داده است. به عنوان نمونه روز گذشته در توکیو 23سانت برف بارید که از زمستان 2014 تا حالا بی‌سابقه بوده است. در امریکای شمالی نیز کاهش شدید دما اتفاق افتاده است. به گزارش رویترز، بانک بی‌ان‌پی پاریباس در تحلیلی از افزایش قیمت نفت علاوه بر بهبود وضعیت اقتصادی به این مساله نیز اشاره کرده است: «چشم‌انداز اقتصادی و آب و هوای سردتر فصلی منجر به تقویت بیشتر رشد اقتصادی و تداوم کاهش ذخایر نفت به سمت میانگین 5 ساله مطلوب اوپکی‌ها شده است.»
این رشد که به معنای مصرف بیشتر نفت است با کاهش تولید اوپک و روس‌ها همزمان شده است. بانک فرانسوی در این رابطه معتقد است:«چشم‌انداز سال 2018 تقریبا برای تمام سال متعادل است اما پیش‌بینی می‌شود که در 3ماهه پایانی سال، ذخایر نفت مجددا افزایش یابد». پیش‌بینی پاریباس بانک برای میانگین قیمت نفت برنت و وست‌تگزاس اینترمدیت در سال 2018 به ترتیب 65 و 60 دلار در هر بشکه است. پیش‌بینی‌هایی که نسبت به سال گذشته جهش 10دلاری دارند.
حتی بانک بارکلیز بریتانیا نیز که نسبت به دیگر بانک‌های بزرگ بین‌المللی محتاط و بدبین‌تر است، پیش‌بینی خود از قیمت نفت را نسبت به آخرین گزارش خود به میزان 5 دلار در هر بشکه افزایش داد. بارکلیز قانع شده که به دلیل رشد بالای تقاضا و نیز کاهش شدید تولید نفت در ونزوئلا دیدگاه خود را تغییر داده و پیش‌بینی برنت 60 دلاری را برای سال 2018 بکند.
البته هستند کسانی که از رسیدن به قیمت 80دلار برای نفت در ماه‌های آینده سخن می‌گویند و روند بازار به گونه‌یی است که خیلی هم نمی‌توان آنها را بابت این کار سرزنش کرد و گفت که پای آنهایی که این استدلال را می‌کنند، چوبین است و پای چوبین سخت بی‌تمکین است. مجید ضیاء جعفر یکی از این اشخاص است. مجید جعفر، مدیرعامل شرکت کرسنت‌پترولیوم امارات برای ایرانی‌ها نام آشنایی است. این مدیر عراقی که درحال حاضر برای شرکت در اجلاس داووس به این روستای کوهستانی سوییس سفر کرده است در مصاحبه با سی‌ان‌بی‌سی امریکا گفت:«قیمت نفت به زودی می‌تواند به سطح 80دلار در هر بشکه برسد. چراکه نگرانی‌ها در رابطه با کاهش تولید یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت امریکای لاتین(ونزوئلا) افزایش پیدا کرده است. در سال‌های آینده نیز به دلیل عدم سرمایه‌گذاری گسترده‌یی که در سال‌های قبل شاهد آن بودیم ممکن است شاهد شوک صعودی در قیمت نفت باشیم.»
شرکت بی‌بی‌ال کامودیتیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صندوق‌های پوشش ریسک متمرکز بر بازار نفت نیز پیش‌بینی برنت 80دلاری را در سال جاری دارد. این شرکت معتقد است که کاهش شدید ذخایر نفت در اثر توافق کاهش تولید اوپک و همراهانش مسبب این سطح از قیمت خواهد بود. به گزارش «تعادل» به نقل از بلومبرگ جاناتان گلدبرگ، موسس این شرکت گفت:«به نظر ما بازار به صورت گسترده‌یی نسبت به سپر ذخایر در کوتاه‌مدت خوشبین هستند. با توجه به افزایش تقاضا در 5 سال اخیر ذخایر نفت به عنوان یک ابزار پوشش آتی بسیار پایین هستند.»
از نظر گلدبرگ، ذخایر پایین نفت سبب خواهد شد که قیمت برنت از سطح فعلی(حدود 69 دلار در هر بشکه) نیز 15درصد بالاتر برود. وی همچنین از نظم اوپکی‌ها در پایبندی به توافق کاهش تولید نیز شگفت‌زده است و آن را شگرف می‌داند. گلدبرگ در این رابطه بیان کرد:«آنها به حرف بازار گوش دادند و با پایبندی به سهمیه‌بندی صادراتی کار بزرگی کردند. هر چند این مهم است که اوپکی‌ها این نظم را حفظ کنند. اگر اوپک در اجرای تعهداتش دچار تزلزل شود، قیمت نفت به سرعت و با شیب شدیدی کاهش پیدا خواهد کرد.»
به گزارش بلومبرگ، مدیرعامل بی‌بی‌ال کامودیتیز از معدود مدیران صندوق‌های پوشش ریسکی و تاجرانی بود که تابستان امسال به صورت محرمانه با خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان سعودی دیدار کرد تا در رابطه با بازار انرژی به گفت‌وگو بنشینند.
دیدگاه بلندمدت گلدبرگ در رابطه با قیمت نفت با مدیرعامل کرسنت متفاوت است:«این درست است که در سال‌های اخیر مخارج سرمایه‌یی در صنعت نفت کاهش پیدا کرده است؛ اما عمده این کاهش در نتیجه بهره‌وری در اکتشاف نفت است. به عنوان مثال اکتشاف ذخایر نفت شیل بسیار آسان است بنابراین صنعت نفت به دلارهای کمتری نیاز دارد. ما معتقدیم که در سال 2018 در قسمت صعودی نمودار خواهیم بود اما این دینامیک در طول زمان تغییر پیدا خواهد کرد.» البته نشانه‌هایی از امکان اصلاح قیمتی نیز دیده شده است. به گزارش«تعادل» به نقل از رویترز، سود پالایشگاه‌ها ابتدا در آسیا و اکنون در اروپا کاهش پیدا کرده است. علت این موضوع افزایش قیمت خوراک این مجتمع‌ها و فراوانی فرآورده‌های نفتی در دسترس است و در نهایت کاهش سود پالایشگاه‌ها می‌تواند منجر به کاهش سفارش‌های آنها برای نفت خام در ادامه راه باشد.
در دیدگاه بلندمدت‌تر نیز پیش‌بینی‌ها در رابطه با گسترش استفاده از وسایل حمل و نقل برقی قیمت نفت را تهدید می‌کند. به عنوان مثال بانک مریل لینچ امریکا این هفته در یادداشتی پیش‌بینی کرد که قیمت طلای سیاه تا سال 2030 به اوج خواهد رسید و پس از آن شاهد گسترش خودروهای برقی و جایگزینی آنها با خودروهای مصرف‌کننده سوخت فسیلی تا سال 2050 خواهیم بود. این بانک همچنین اظهار کرد، هنگامی که تقاضا برای بنزین در سال 2025 به اوج برسد و تقاضای کلی نفت نیز تا سال 2030 به ماکزیمم خود برسد، نرخ بهره‌برداری از پالایشگاه ممکن است به صورت دایمی کاهش پیدا کند و فاصله قیمت فروش و هزینه نهایی پالایشگاه‌ها به صورت قابل توجهی کاهش پیدا کند.»
