تشدید فیلترینگ بودجه

گروه ایران  

اگرچه دولت لایحه بودجه را به مجلس می‌دهد و تصویب آن را از این قوه می‌گیرد اما امسال یک نهاد دیگر نیز همزمان با مجلس بودجه را بررسی می‌کند. مجمع تشخیص مصلحت نظام در کمیسیون نظارت این نهاد درحال بررسی بودجه‌یی است که هنوز در مجلس تصویب نشده است. نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام بر بودجه 97 را محسن رضایی اعلام کرد. رضایی گفت در کمیسیونی که ریاستش را خود او برعهده دارد، لایحه بودجه 97 را بررسی می‌کند که مبادا با سیاست‌های کلی نظام در تضاد باشد. حتی در نخستین جلسه نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه هم در جلسه شرکت کرده و مواردی را هم اعضای این کمیسیون به او متذکر شده‌اند. اما این اقدام مجمع تشخیص به مذاق نمایندگان مجلس خوش نیامده است. آنها دلیلی برای بررسی بودجه در مجمع تشخیص مصلحت نظام نمی‌بینند به خصوص آنکه هنوز این بودجه در مجلس تصویب نشده است.

 مخالفت جدی نمایندگان

عزت‌الله یوسفیان‌ملا، عضو کمیسیون تلفیق بودجه 97 یکی از مخالفان جدی این رفتار کمیسیون نظارت مجمع تشخیص است. به گفته او وقتی که هنوز معلوم نیست چه میزان از مصوبات کمیسیون تلفیق مورد تایید و تصویب نمایندگان در صحن علنی قرار می‌گیرد و چه میزان آن رد می‌شود، مجمع تشخیص حق ورود به این موضوع را نداشته است. او توضیح داده که این رفتار مجمع تشخیص مصلحت نظام نادرست بوده است. یوسفیان‌ملا تاکید کرده که اظهارنظرها و مصوبات کمیسیون تلفیق ممکن است در صحن علنی رای نیاورد از سوی دیگر موادی از بودجه هم رای بیاورد به شورای نگهبان می‌رود و اگر شورای نگهبان هم این مصوبات را تایید کرد دیگر مجمع تشخیص حق اظهارنظر و مداخله در آن را ندارد. ولی اگر شورای نگهبان مواردی را رد کرد و مجلس بر نظر قبلی خود پافشاری کند درباره آن موضوع به مجمع تشخیص مصلحت ارجاع می‌شود. ولی درحال حاضر دلیلی برای ورود مجمع تشخیص وجود ندارد. به گفته این نماینده مجلس در صورتی که مصوبات مجلس مغایر برنامه 5 ساله یا سیاست‌های کلی ابلاغی باشد طبق قانون در شورای نگهبان این موارد مورد توجه قرار می‌گیرد بنابراین مجمع تشخیص مصلحت از پیش نمی‌تواند به این موارد ورود کند.

 مهرداد لاهوتی که او هم عضو کمیسیون تلفیق بودجه 97 است از این اقدام مجمع تشخیص ابراز تعجب و شگفتی کرده و تغییر بودجه درحالی که هنوز در مجلس تصویب نشده را غیرمنطقی و عجولانه دانسته است. به اعتقاد لاهوتی مجمع تشخیص مصلحت نظام درحال حاضر حق ورود به این موضوع را ندارد و زمانی که مجلس کارش در این باره تمام شود و دولت و مجلس در این باره اختلاف نظری داشته باشند، مجمع تشخیص می‌تواند نسبت به آن موضوع ورود کند. ولی درحال حاضر که هنوز کار مجلس درباره بودجه 97 تمام نشده، ورودش بی‌معناست.

لاهوتی گفته که خیلی موارد بودجه با سیاست‌های کلی ابلاغی رهبری مغایرت دارد و ما خودمان حواسمان به این نکات هست و نیازی به تذکر مجمع تشخیص در این باره نیست. اما همه این واکنش‌ها تاثیری در روند برگزاری جلسات کمیسیون نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام با دستور کار لایحه بودجه 97 نداشته است. همانطور که دیروز محسن رضایی، رییس این کمیسیون از برگزاری سومین جلسه با هدف انطباق بودجه با سیاست‌های کلی نظام خبر داد. به گفته رضایی در سومین جلسه کمیسیون نظارت که نمایندگان سازمان برنامه و بودجه و روسای سازمان بازرسی و دیوان محاسبات کشور نیز حضور داشتند پس از قرائت گزارش هیات انطباق حقوقی کمیسیون، بندهایی از مواد و تبصره‌های لایحه بودجه که مغایر با سیاست‌های اصل 44 اقتصاد مقاومتی، برنامه ششم توسعه و سایر سیاست‌های کلی کشور بود، تصویب شد که برای اصلاح به مجلس شورای اسلامی اعلام خواهد شد.

آن طور که ایسنا نوشته، اعضای کمیسیون نظارت مجمع علاوه بر بررسی مواد و تبصره‌ها، مواردی از جهت‌گیری‌های لایحه بودجه ازجمله عدم توسعه و تعمیق نظام مالی و عدم توجه به کاهش تصدی‌گری دولت و افزایش بودجه شرکت‌های دولتی را مغایر با اهداف و تکالیف سیاست‌های کلی نظام تشخیص دادند.

 نظارت مجمع بر لایحه بودجه از کجا آمد؟

اما چه شد که مجمع تشخیص مصلحت نظام برای خود چنین وظیفه‌یی تعریف کرد. موضوع به یک دستور مقام معظم رهبری بازمی‌گردد؛ آنجا که ایشان در فروردین ماه سال 77 «نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام» را به مجمع تشخیص مصلحت نظام تفویض کردند و مجمع نیز در نهایت در ۲۱خرداد سال ۸۴ «مقررات نظارت بر حسن اجرای سیاست‎های کلی نظام» را تصویب کرد. مقرراتی که دستور به تشکیل کمیسیونی با عنوان «کمیسیون نظارت» با ترکیب رییس و دبیر تشخیص مصلحت نظام و دو نماینده از میان اعضای هر یک از کمیسیون‌های موضوعی مجمع به انتخاب خود کمیسیون‎ها می‌دهد.

به گفته محسن رضایی این اقدامات براساس بند 7 آیین‌نامه نظارتی مجمع است که براساس آن کمیسیون نظارت ‌باید طرح‌ها و لوایح پیشنهادی به ویژه قوانین برنامه و بودجه از جهت انطباق با سیاست‌های کلی نظام را همزمان با مجلس بررسی کند. در واقع مجوز ورود مجمع تشخیص مصلحت نظام به لایحه بودجه و بررسی انطباق آن با سیاست‌های کلی نظام براساس تفسیری است که اعضای این نهاد از دستور مقام معظم رهبری داشتند. هر چند شورای نگهبان هم نظری مشابه اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام دارد. در همین ارتباط عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان در یک نشست خبری در پاسخ به سوال خبرنگاری درخصوص اعتراض برخی نمایندگان مجلس از ورود کمیته نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام به بررسی لایحه بودجه ۹۷ گفت در آیین‌نامه‌یی که برای مجمع پیش‌بینی شده چنین وضعیتی در نظر گرفته شده و الان چند سال است که مجمع تشخیص مصلحت، کمیسیون نظارت بر بودجه را تایید می‌کند و کمیسیون نظارت نظر خود را درخصوص انطباق بودجه با برنامه توسعه را به شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی اعلام می‌کند.

به گفته کدخدایی براساس این روند اگر مجلس به وظیفه خود در این امر عمل کرد که هیچ اما اگر وظیفه محقق نشد، موضوع به شورای نگهبان ارجاع پیدا خواهد کرد و شورا از مجلس می‌خواهد این امر را انجام دهد.