آشفتگی در «دوران طلایی» روابط پکن و لندن
گروه جهان طلا تسلیمی
ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا، در چند روز آینده سفری به چین خواهد داشت. اگرچه مقامات پکن به جدایی لندن از بروکسل به مثابه فرصتی طلایی برای تقویت روابط دوجانبه با این کشور اروپایی می‌نگرند، اما به نظر می‌رسد اختلاف‌نظرها بر سر برنامه‌های سرمایه‌گذاری خارجی چین دست‌کم برای کوتاه‌مدت بر این چشم‌انداز سایه افکنده است.
رویترز به نقل از وزارت خارجه چین نوشته ترزا می سفر خود به این کشور را سه‌شنبه 31 ژانویه آغاز خواهد کرد و علاوه بر پکن، از شهرهای شانگهای و ووهان نیز دیدن می‌کند. چین یکی از کشورهایی است که بریتانیا می‌خواهد پس از ترک اتحادیه اروپا با آن توافقنامه تجارت آزاد دوجانبه داشته باشد و پکن همه تلاش خود را می‌کند تا نشان دهد برگزیت هیچ اختلالی در روابط پکن و لندن ایجاد نمی‌کند. از زمان سفر شی جین‌پینگ رییس‌جمهوری چین، به بریتانیا در سال 2015 روابط دو کشور وارد دوران طلایی شده است. دو کشور سال گذشته چهل‌وپنجمین سالگرد روابط دوجانبه را جشن گرفتند و یک‌سری برنامه‌ها برای تقویت روابط به اجرا گذاشتند. ترزا می برای اجرای سیاست «بریتانیای جهانی» در روند جدایی از اتحادیه اروپا، به روابط تجاری نزدیک با چین نیاز دارد. اما به گزارش فایننشال تایمز، در آستانه سفر ترزا می به چین به نظر می‌رسد «دوران طلایی» در روابط دوجانبه در پی اختلاف‌نظرها بر سر محرک سرمایه‌گذاری خارجی چین به خطر افتاده است. نخست‌وزیر بریتانیا قرار است در این سفر میزگردهایی را با مدیران تجارت‌های بریتانیایی و چینی برگزار و درباره برنامه‌های سرمایه‌گذاری موسوم به «ابتکار عمل کمربند و جاده» گفت‌وگو کند. اما به گفته مقامات دولتی چین، ترزا می تاکنون در برابر تصدیق رسمی این برنامه مقاومت کرده است که این مساله می‌تواند همه مذاکرات را به خطر اندازد.
ابتکار عمل کمربند و جاده (احیای جاده ابریشم) که با هدف ایجاد ارتباط میان کشورهای فعال در زمینه تجارت در آسیا و اروپا از طریق پروژه‌های زیرساختی درنظر گرفته شده، سیاست شی جین‌پینگ و میراث دوران ریاست‌جمهوری او در چین محسوب می‌شود. اگر اختلاف‌نظرها بر سر این برنامه برطرف نشود، مناقشات می‌توانند با عقب‌نشینی دو کشور از یک‌سری توافقات تجاری دوجانبه همراه شوند؛ توافقنامه‌هایی که گفت‌وگو بر سر آنها از زمان سفر شی جین‌پینگ به بریتانیا در سال 2015 آغاز شده است. یک مقام آگاه در این باره گفت: «نکته مناقشه‌آمیز این است که چین از بریتانیا می‌خواهد به‌طور رسمی ابتکار عمل کمربند و جاده را تصدیق کند.»
ایجاد روابط تجاری با چین یکی از اولویت‌های کلیدی در سیاست خارجی دیوید کامرون نخست‌وزیر پیشین بریتانیا و جورج آزبورن معاون وی محسوب می‌شد؛ آزبورن بازار پرجنب‌و‌جوش با سرعت رشد بالای چین را مقصد اصلی صادرات‌های آتی بریتانیا می‌دانست. اما روابط دوجانبه اقتصادی از زمان
روی کار آمدن ترزا می چندان خوب نبود؛ نیک تیموتی قدرتمندترین مشاور او همواره با شک و تردید به چین می‌نگریسته و بازنگری سرمایه‌گذاری چین در بخش هسته‌یی بریتانیا را خواستار شده است.
دفتر نخست‌وزیری بریتانیا تاکنون از اظهارنظر درباره مقاومت ترزا می در برابر حمایت از ابتکار عمل کمربند و جاده خودداری کرده است. این در حالی است که چین موفق شده در راستای پیشبرد این برنامه با 70 کشور در آسیا، خاورمیانه، آفریقا و اروپا متحد شود. سال گذشته 30 کشور از جمله روسیه، ایتالیا، یونان و مجارستان حمایت رسمی خود را از این برنامه اعلام کردند.
تنش‌ها میان لندن و پکن همزمان با اعتراض‌ها و موضع‌گیری‌های استراتژیک امریکا در برابر افزایش نفوذ چین در آسیا، تشدید شده است. کاخ سفید ماه گذشته چین را «حریف راهبردی» نامید. این درحالی است که دولت دونالد ترامپ به طرح ابتکار عمل کمربند و جاده شی جین‌پینگ با سوء‌ظن می‌نگرد. در اروپا نیز شک و تردیدهایی درباره افزایش قدرت و نفوذ تجاری چین وجود دارد. امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه ماه گذشته به پکن هشدار داد که مزایای پروژه احیای راه ابریشم باید تقسیم شود.
لغو احتمالی جلسه‌ها با مدیران تجاری بریتانیایی و چینی تنها یکی از پیچیدگی‌های پیش‌آمده در آستانه سفر ترزا می است. به گفته افراد آگاه از برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، تلاش‌ها برای ساماندهی دیگر بخش‌های سفر نخست‌وزیر بریتانیا به چین نیز در نتیجه خودداری مقامات چینی از پاسخ به تلفن‌های دیپلمات‌های بریتانیایی، بی‌نتیجه مانده است. «یو جی» رییس اندیشکده چاینا فورسایت گفت: «طرف چینی حمایت رسمی بریتانیا از ابتکارعمل کمربند و جاده را خواستار است به این دلیل که در صورت حمایت بریتانیا از این برنامه دیگر هیچ بهانه‌یی برای دیگر کشورها در خودداری از حمایت از آن، باقی نمی‌ماند.»
آزبورن به چین به مثابه شریک بالقوه در پروژه نیروگاه شمالی (طرحی برای تقویت رشد اقتصادی در شمال بریتانیا) و احیای برنامه هسته‌یی بریتانیا می‌نگریست؛ اما نخست‌وزیر جدید به هر دو جبهه نسبتا بی‌اعتناست. جیم اُنیل کارشناس اقتصادی پیشین «گلدمن ساکس» که در زمینه روابط با چین با آزبورن همکاری می‌کرد، رویکرد نخست‌وزیر جدید در قبال چین را گمراه‌کننده و بی‌نتیجه توصیف کرده است. اونیل اندکی پس از روی کار آمدن ترزا می از دولت بریتانیا استعفا داده است. اونیل گفت: «سفر این هفته ترزا می اهمیت خاصی دارد به این دلیل در زمانی صورت می‌گیرد که نخست‌وزیر تمایل خود را به پروژه یک بریتانیای جهانی در زمان خروج از اتحادیه اروپا اعلام کرده است.» اگرچه ترزا می در نشست گروه 20 در شهر هانگژو شرکت کرده، اما در عمل سفر این هفته او نخستین سفر رسمی‌اش به چین از زمان نخست‌وزیری‌اش محسوب می‌شود.
