بررسی راهکار سوری-سوری در سوچی

گروه ایران|

نشست سوچی به تشکیل کمیته قانون اساسی ختم شد که کارش تدوین قانون اساسی جدید سوریه است. نشستی که قرار بود دو روزه برگزار شود، اما کارش یک‌روزه تمام شد؛ شاید برای آنکه روسیه نتوانست آنچنان که باید اعتماد تمام گروه‌های مخالف اسد را جلب کند. شماری از گروه‌های مخالف حکومت سوریه پیش از برگزاری نشست سوچی به دلیل آنچه آنان ادامه عملیات نظامی روسیه برای تحمیل راه‌حل مورد نظر خود خوانده بودند، از شرکت در این نشست خودداری کردند؛ هرچند دلیل دیگری هم برای تحریم سوچی داشتند. به اعتقاد آنان هفته پیش مذاکره‌یی دو روزه به رهبری سازمان ملل در وین برگزار شده، از این رو دلیلی برای شرکت در اجلاس سوچی وجود ندارد. توجیهی که برگزارکنندگان سوچی هم چندان مخالفتی با آن نداشتند، چرا که پیش‌تر مقامات روسی گفته بودند که نشست سوچی در چارچوب مذاکرات صلح سازمان ملل انجام خواهد شد. بیانیه پایانی سوچی هم همین را تایید می‌کند، آنجا که به مذاکره سوری- سوری برای پایان بحران این کشور تاکید شد و اینکه آینده این کشور باید از سوی مردم آن و از طریق صندوق رای تعیین شده و حاکمیت قانون و حقوق مردم فارغ از نژاد و مذهب حفظ شود. بر اساس آنچه در بیانیه این نشست تاکید شد، تداوم و عملکرد ارتقا یافته نهادهای دولتی و عمومی با اصلاحات مورد نیاز و با حفظ زیرساخت‌های عمومی موجود و حقوق مالکیت اصل دیگری است که باید به عنوان مبنای حل و فصل سیاسی مشکلات سوریه پذیرفته شود. همچنین اصل ارتش ملی یکپارچه، شایسته‌سالار و قدرتمند برای محافظت از مرزها، تهدیدهای خارجی و تروریسم و همچنین نهادهای امنیتی و اطلاعاتی برای حفظ امنیت ملی بر اساس قانون اساسی از دیگر تاکیدات بیانیه سوچی بوده است. در پایان این بیانیه نیز بر حفظ و صیانت میراث ملی سوریه و محیط زیست آن برای نسل‌های آینده تاکید شد. جابری‌انصاری هم که به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران در نشست سوچی شرکت کرده بود، حضور طیف‌های مختلف را راه موفقیت این نشست خواند. او که با شبکه تلویزیونی المنار لبنان گفت‌وگو می‌کرد، درباره نتایج میانجی‌گری روسیه، ایران و ترکیه برای حل مناقشه سوریه گفت که آنچه در چارچوب مذاکرات آستانه و اکنون در سوچی انجام شد، می‌تواند گام‌های صحیح و شروع خوبی برای گفت‌وگوی جدی سوری- سوری برای خروج از بحران باشد. به اعتقاد انصاری شرکت نمایندگانی از طیف‌های مختلف مردم سوریه به خودی خود برای موفقیت این نشست کافی است و طرف‌هایی که این نشست را ترک کردند، می‌توانند دوباره به مذاکرات بازگردند. اشاره دیپلمات ایرانی به گروه‌هایی که نشست را ترک کردند، آن دسته از مخالفان اسد بود که از ترکیه وارد سوچی شدند اما با مشاهده پرچم مورد تایید حکومت سوریه روی پوسترهای حاوی نماد کنگره که در فرودگاه نصب شده بود، اعلام کردند که بدون حذف این پرچم در اجلاس شرکت نخواهند کرد. نمایندگان دولت روسیه قول دادند که این نماد را تغییر خواهند داد و وزیران خارجه آن کشور و ترکیه نیز جهت حل این مشکل چند بار با یکدیگر تلفنی گفت‌وگو کردند. با این همه بعد از چندین ساعت مذاکره، این معضل حل نشده باقی ماند و حدود هشتاد نفر از نمایندگان گروه‌ها، سیاستمداران و فعالان سیاسی مخالف حکومت سوریه از حضور در اجلاس خودداری ورزیدند.

اما آنچه در سوچی برگزار شد، نتیجه تلاش‌های سه کشور ایران، روسیه و ترکیه برای یافتن راه‌حلی برای خروج سوریه از بحران بود. آنچنان که چندی پیش روسای جمهور این سه کشور در سوچی روسیه به گفت‌وگو درباره حل بحران سوریه نشسته بودند. حسن روحانی در این نشست با تاکید بر اینکه مبارزه با گروه‌های افراطی در منطقه پایان نیافته است، درباره آینده سوریه گفت که مردم سوریه به بیگانگان اجازه دخالت در امور داخلی خود را نمی‌دهند و با هر اقدامی که به تمامیت ارضی، حاکمیت ملی کامل؛ وحدت و استقلال آن کشور خدشه وارد کند، مقابله خواهند کرد. روحانی درباره این جلسه گفته بود که هدف آن تشکیل یک کنگره سوری- سوری است و سه کشور از تمام کشورهای جهان برای همکاری برای حل بحران سوریه و بازسازی سوریه دعوت می‌کنند. حال نیز طرف‌های گوناگون برای حل بحران سوریه دست به کار شده‌اند، هرچند هر طرف قصد دارد محوریت گفت‌وگو را به دست گیرد؛ اما باید دید در آخر چه کشوری می‌تواند محور حل این بحران شود؛ محور ایران، روسیه و ترکیه یا طرف‌های غربی.