شفافیت؛ مهم‌ترین تغییر بودجه 97
زهرا صدراعظم نوری
رییس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران
کلیات لایحه تقدمی بودجه سال 97 شهرداری تهران به تصویب اعضای شورا شهر رسید و اکنون در مرحله بررسی تبصره‌ها قرار دارد. نظر اعضای شورا نسبت به لایحه پیشنهادی مثبت است، زیرا دارای تحولات مثبت و مهمی است. شاید بتوان گفت مهم‌ترین تغییر بودجه سال آینده نسبت به سال‌های گذشته شفافیت آن باشد که روی سایت شهرداری در دسترس عموم قرار گرفته تا همه شهروندان امکان بررسی آن را داشته باشند که یکی از نقاط قوت لایحه بودجه محسوب می‌شود.
مهم‌ترین رویکرد بودجه سال آینده، جلوگیری از تراکم فروشی و فروش شهر محسوب می‌شود و برای همین منظور ردیف‌هایی که مربوط به تراکم‌فروشی است، برای جلوگیری از نفوذ درآمدهای ناپایدار کاهش یافته است. از سوی دیگر، مصارف نیز محدود شده است و سقفی که برآوردشده با توجه به عملکرد سال 95 دیده شده است. در واقع نگاه محدودیت منابع و محدودیت مصارف باعث شده تا بودجه انقباضی نوشته شود.
در کمیسیون سلامت و خدمات شهری، شرکت‌ها و سازمان‌هایی را که از لحاظ نوع فعالیت با کمیسیون سلامت محیط زیست وخدمات شهری و مدیریت ایمنی بحران هستند را مورد بررسی قرار داده و عملکرد آنها را بررسی کرده و نسبت به سال گذشته مقایسه می‌کنیم. در این بررسی‌ها به این نتیجه می‌رسیم که کدام شرکت‌ها با توجه به رویکردی که شورای پنجم دارد باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند و در برخی محورها نیز چنانچه ضرورتی وجود نداشته باشد تغییراتی ایجاد خواهیم کرد. در برخی سازمان‌های وابسته به شهرداری تهران، به ازای یک شغل چهار نیرو وجود دارد که پرداخت حقوق و مزایای آنها هزینه بزرگی را به شهرداری تحمیل می‌کند. میانگین دریافت حقوق در برخی سازمان‌های شهرداری برای هر چهار نفر هفت میلیون تومان است، این مبلغ با توجه به وجود چهار نیرو برای هر شغل، مبلغ زیادی نیست.
مرمت، بازسازی و حفظ آثار تاریخی در شهر تهران، نیز از مواردی است که در جریان بررسی لایحه بودجه به در مورد آن بحث و گفت‌وگو کردیم. هرچند وزارت ارشاد متولی حفظ این املاک است اما شهرداری هم تاکنون اقدامات خوبی در این زمینه انجام داده و در این دوره سعی دارد تا فعالیت‌های خود را در زمینه مذکور افزایش دهد. شهروندان نباید شهرداری را صرفا یک نهاد خدماتی بدانند و این سازمان باید رسالت خود در زمینه مسوولیت اجتماعی را نیز به خوبی انجام دهد و در این زمینه در بین شهروندان شناخته شود.
بررسی‌ها تا به امروز نشان می‌دهد که بودجه پیشنهادی مطلوب بوده است البته با ایده آل‌ها فاصله دارد اما نسبت به سال گذشته کاهشی در این حوزه‌ها نداشته‌ایم و اعتباراتی که در سال گذشته دیده شده برای سال آینده نیز منظور شده است. مگر موارد خاصی که خود کمیسیون مدنظر داشته باشد که بخواهد اتعبارت آنها را جابه‌جا کند.
در زمینه سلامت و محیط زیست وخدمات شهری منابع جدید در لایحه بودجه سال آینده تعریف نشده است اما در مجموع رویکرد بودجه به این سمت است که سهم درآمدهای پایدار افزایش یابد و منابع ناپایدار کاهش یابد. در بودجه سنوات گذشته در همه بخش‌ها بودجه‌ها و اعتبارات بخشی به صورت نقدی و بخشی به شکل غیر نقدی است. گاهی اوقات موسسات و سازمان امکان فعالیت به شکل بودجه غیر نقدی را نداشتند که این موارد را در بودجه سال 97 کاهش دادیم و میزان بودجه غیر نقد را در برخی شرکت‌ها و سازمان‌ها صفر کردیم تا بتوانند با استفاده از بودجه نقد فعالیت‌های خود را دنبال کنند. رویکرد بودجه 97 نیز این است که سهم بودجه غیر نقد نسبت به بودجه نقد کاهش یافته است. در بودجه سال آینده بودجه غیر نقد 25 درصد و 75 درصدبودجه به شکل نقد پیش بینی شده است.
در کمیسیون سلامت و محیط زیست شورا بودجه مربوط به محیط زیست نیز مورد بررسی قرار دادیم. در این باره باید مد نظر داشت که مرکز محیط‌زیست و توسعه پایدار نباید در اقدامات اجرایی وارد شود بلکه باید در نقش ناظر انجام وظیفه و طرح‌های مطالعاتی و کارشناسی را تدوین و طراحی کند.
باید مرکز محیط‌زیست از فرصت بسیار خوبی که در اختیار آن قرار دارد و همچنین نگاه مثبت و همراهی شهردار و شورای شهر نسبت به محیط زیست استفاده کرده و اقدامات لازم در جهت ارتقاء جایگاه مرکز و نقش اثرگذار آن در بخش‌های مختلف شهرداری انجام بدهد. این مرکز باید ناظر پروژه‌های شهرداری باشد و به جای اینکه نقش اجرایی ایفا کند، با پیگیری مطالعات محیط زیستی، نقش قوی‌تری در راستای اهداف محیط زیست و توسعه پایدار داشته باشد.
یکی دیگر از بحث‌هایی که در لایحه بودجه به آن انتقاد جدی دارم مربوط به افزایش بهای پسماند است. بارها گفته‌ام که کمپوست‌های تهیه شده به علت کیفیت پایین حتی توسط سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران و وزارت جهاد و‌کشاورزی که مشتری اصلی آن هستند، خریداری نمی‌شوند. من بیش از هرکسی فریاد زدم که شهرداری در زمینه پسماند طرح جامع داشته باشد، اما راه‌حل این نیست که 4 میلیارد تومان درآمد پیشنهادی حاصل از جمع‌آوری و فروش زباله را به 10 میلیارد تومان افزایش دهیم. معتقدم تا زمانی که طرح جامع پسماند تدوین نشود، مشکلات پابرجا خواهند ماند. باید پیشنهادات دقیق‌تر و عملیاتی‌تر ارائه شود.
در مجموع باید گفت، بر اساس عملکرد سال 95 شهرداری که میزان بودجه براساس آن تدوین شده است بطور معمول، باید 10 درصد در سال 96 و نیز 97 افزایش پیدا می‌کرد اما در بودجه 97 به دلیل اینکه انقباضی بسته شد این اتفاق نیفتاد و بنابراین به نظر می‌رسد بودجه سال 9 قابل تحقق باشد.
