اتاق فکر اقتصاد ایران در پاریس

گروه ایران

یک ماه پس از سفر سیاسی عباس عراقچی به فرانسه، او بار دیگر به پاریس رفت؛ اما این‌بار رییس کل بانک مرکزی و رییس کل بیمه مرکزی و چند نفر از مدیران اقتصادی هم عراقچی را همراهی می‌کنند. بهانه هم حضور در دومین نشست یورومانی با موضوع ایران است که به میزبانی بانک مرکزی ایران و حمایت مالی چند بانک ایرانی در پاریس برگزار می‌شود. براساس آنچه سایت دولت منتشر کرده، مهم‌ترین اهداف این کنفرانس، بحث در مورد مسائل کلیدی درمورد ادغام مجدد ایران در اقتصاد جهانی توسط بانکداران و رهبران صنعتی ایران با همتایان بین‌المللی خود، همچنین بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری گسترده در ایران در حوزه بازارهای سرمایه، نفت و گاز، حمل و نقل هوایی، خودرو، گردشگری و بیمه است. در عین حال در این سفر مقامات ایرانی و فرانسوی دیدارهای مهم سیاسی و اقتصادی هم خواهند داشت.

اما در کنفرانس یورومانی، مدیران، کارشناسان و نمایندگان بیش از 250 بانک، موسسه رتبه‌بندی و موسسه مالی بزرگ اروپا شرکت می‌کنند و به‌دنبال راهکاری می‌گردند که منجر به توسعه روابط اقتصادی ایران با جهان شود.

صفحه کنفرانس یورومانی در سایت این موسسه نشان می‌دهد که 31 نفر از مقامات اقتصادی ایران و کارشناسان و مقامات اقتصادی دیگر کشورها در این کنفرانس سخنرانی می‌کنند؛ از ولی‌الله سیف رییس بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران گرفته تا مسعود نیلی مشاور رییس‌جمهور که از او به‌عنوان یکی از چهره‌های تاثیرگذار در سیاست‌گذاری اقتصادی دولت روحانی نام برده می‌شود. در عین حال محمد خزایی رییس سازمان سرمایه‌گذاری هم در راس هیاتی از کارشناسان بانک مرکزی و وزارت اقتصاد برای گفت‌وگو درباره توسعه همکاری‌های اقتصادی و بانکی با فرانسه و شرکت در کنفرانس یورومانی به پاریس رفته است. اما این دومین کنفرانس یورومانی با موضوع ایران است که طی سال‌های اخیر برگزار می‌شود. خرداد سال 95 نیز نخستین کنفرانس یورومانی با موضوع ایران برگزار شده بود؛ اما نه در پاریس که در لندن. در آن سال ولی‌الله سیف رییس‌کل بانک مرکزی به همراه مسعود نیلی مشاور اقتصادی رییس‌جمهور برای شرکت در کنفرانس موسسه یورومانی با موضوع «راهکارها و الزامات و گام‌های پیش‌روی ایران برای استقرار در جامعه مالی بین‌المللی» به لندن رفتند و از سیاست‌های اقتصادی ایران در این حوزه سخن گفتند. این نشست که در ماه‌های ابتدایی پس از توافق هسته‌یی برگزار شد، روی جدیت طرف‌های غربی در اجرای تعهدات بانکی‌شان براساس برجام معطوف شد. سیف در آن نشست خواستار جدیت طرف‌های مقابل در اجرای تعهدات مرتبط با برجام در زمینه امور مالی و بانکی شد و از عزم نه چندان جدی غربی‌ها برای حل این مشکل انتقاد کرد. انتقادی که با واکنش معاون وزیر دارایی انگلیس مواجه شد. «دامیان هیندز» هم که از سخنرانان این کنفرانس بود با تاکید بر رفع موانع موجود در تعاملات بانکی با ایران، گفت که لندن آمادگی اجرای تعهداتش را در چارچوب برجام برای رفع این موانع دارد. معاون وزیر دارایی انگلیس با بیان اینکه بذر گسترش روابط اقتصادی با ایران پاشیده شده است، افزود که راه بازگشت ایران به مدار اقتصاد جهانی ساده نیست اما آنهایی که متعهد به این راه هستند از منافعش بهره‌مند خواهند شد. با این حال مقامات اقتصادی و سیاسی ایران بار دیگر در کنفرانس یورومانی شرکت می‌کنند که این‌بار در دیگر قطب اقتصادی اروپا یعنی پاریس برگزار می‌شود.

این سفر در حالی انجام می‌شود که روابط ایران و فرانسه طی چند ماه اخیر سینوسی بوده است. یک روز این دو کشور بر سر برنامه موشکی ایران دچار اختلافات شدید شدند، روزی دیگر، زمانی که ترامپ می‌خواست زیر برجام بزند، حمایت‌های پاریس از توافق هسته‌یی دو کشور را به هم نزدیک کرد. اما آخرین مواجهه آنها مثبت بوده است؛ آنجا که مدیر بانک سرمایه‌گذاری دولتی «بی پی‌ای فرانسه» اعلام کرد برای دور زدن تحریم‌های امریکا و کمک به رونق تجارت، از امسال به خریداران ایرانی کالاهای خود به یورو وام می‌دهد.

این اقدام بانک دولتی فرانسه در حالی صورت گرفت که دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا، تهدید کرده از برجام خارج خواهد شد و واشنگتن برخی محدودیت‌های مالی علیه ایران را حفظ کرده و بانک‌های خصوصی حتی بانک‌هایی که در خارج از امریکا هستند را نسبت به انجام قراردادهای مالی محتاط کرده است.

هدف بانک فرانسوی از این برنامه عرضه اعتبار صادراتی به یورو به خریداران ایرانی کالاها و خدمات فرانسوی و اجتناب از نقض تحریم‌های امریکاست.

براساس آنچه نیکولاس دوفورک مدیرعامل بانک

«بی پی‌ای فرانس» گفته بود در سال ۲۰۱۷ مقدمات این کار فراهم شده و به شرط ورود آنها به ایران، هر روز به این کار ادامه می‌دهند.  این اقدام بانک فرانسوی در شرایطی انجام شد که جریمه ۹ میلیارد دلاری امریکا علیه بانک

«بی ان پی پاریبا» در سال ۲۰۱۴ که به‌دلیل نقض تحریم‌های مالی امریکا بود، برای بانک‌های فرانسوی بازدارنده بوده است. به‌طوری که غول هوافضای اروپایی ایرباس نسبت به عدم همکاری بانک‌ها اعتراض کرده است.

پیش از این نیز دو کشور مذاکرات سیاسی جدی داشتند. از سفر روحانی به فرانسه و دیدار با رییس‌جمهور این کشور گرفته تا سفر پاییزی عراقچی به پاریس که هدف آن شرکت در چهارمین دور از گفت‌وگوهای سیاسی بین دو کشور بود؛ گفت‌وگوهایی که در چارچوب یادداشت‌ تفاهم امضا شده در سفر روحانی به فرانسه و به‌طور منظم هر 6 ماه یک‌بار به‌طور دوره‌یی در تهران و پاریس برگزار می‌شود. از سوی دیگر به گفته مقامات سیاسی دو کشور، وزیر امور خارجه فرانسه اسفند ماه به ایران می‌آید تا با مقامات ایرانی بر سر آینده برجام و راهکارهای افزایش مبادلات تجاری و اقتصادی میان دو کشور مذاکره کند. مذاکرات میان ایران و فرانسه از آنجا اهمیت می‌یابد که بزرگ‌ترین قراردادهای تجاری طرف‌های غربی با ایران پس از برجام از سوی فرانسه منعقد شده است. از قرارداد فروش هواپیماهای ایرباس به شرکت‌های هواپیمایی ایرانی که در 40 سال پس از انقلاب بی‌سابقه بود تا بازگشت شرکت نفتی توتال به ایران و عقد قرارداد 5 میلیارد دلاری با وزارت نفت. با این حال آنچه روابط دو کشور برای آینده را تحت‌تاثیر قرار داده، از یک‌سو سیاست‌های ترامپ و احتمال خروج امریکا از برجام و از سوی دیگر اختلاف‌نظر‌های جدی دو کشور درباره بحران‌های خاورمیانه و بحث برنامه موشکی ایران بوده که هر از گاهی منجر به موضع‌گیری‌های تند دوطرف علیه یکدیگر می‌شود.