تلاش برای احیای اعتماد از دست رفته
گروه جهان
چند ساعت پس از اینکه ترکیه نیروها و تجهیزات نظامی جدیدی را به شهر مرزی هاتای برای حمایت از عملیات شاخه زیتون در عفرین سوریه اعزام کرد، ژنرال هربرت مک‌مستر مشاور امنیت ملی رییس‌جمهوری امریکا با ابراهیم کالین سخنگوی رییس‌جمهوری ترکیه درباره تنش‌های میان دو کشور گفت‌وگو کرد. حمایت امریکا از کردهای سوریه، اتهامات دستگاه قضایی امریکا به مقامات و مدیران بانکی ترکیه، فتح‌الله گولن روحانی در تبعید ترکیه و نیز وضعیت بیت‌المقدس ازجمله موارد مورد اختلاف آنکارا و واشنگتن محسوب می‌شوند.
به گزارش رویترز، یک منبع آگاه در ریاست‌جمهوری ترکیه گفته در این دیدار دو طرف بر مشارکت راهبردی بلندمدت ترکیه و ایالات متحده تاکید کردند و حساسیت‌ها و اولویت‌های دو کشور به بحث گذاشته شده است. ترکیه از یک هفته پیش حملات وسیعی علیه یگان‌های مدافع خلق در خاک سوریه انجام داده است. این گروه که بخش اعظم «نیروهای دموکراتیک سوریه» را تشکیل می‌دهد مورد حمایت امریکا در جنگ داخلی سوریه بوده است. ترکیه یگان‌های مدافع خلق را شاخه پ.ک.ک می‌داند و آن را در فهرست گروه‌های تروریستی خود قرار داده است. این نیروها شنبه یک فروند بالگرد نظامی ترکیه را ساقط کردند. رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه وعده داد که این اقدام را تلافی خواهد کرد. اردوغان تاکید کرده که تا عقب راندن شبه‌نظامیان کرد از مرزهای جنوبی ترکیه عملیات علیه آنها ادامه خواهد داشت.
سفر مشاور امنیت ملی رییس‌جمهوری امریکا به ترکیه درحالی است که رکس تیلرسون نیز در سفر منطقه‌یی خود قرار است به ترکیه برود. مقامات امریکایی اذعان کرده‌اند، رکس تیلرسون گفت‌وگوهای دشواری در ترکیه خواهد داشت. وزیر خارجه امریکا قرار است با رجب طیب اردوغان هم دیدار کند. هفته گذشته مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه تاکید کرد که به رکس تیلرسون خواهد گفت که اعتماد متقابل میان دو کشور باید احیا شود.
آغاز سفر منطقه‌ای تیلرسون
تلاش برای احیای روابط با ترکیه در دستور کار وزیر خارجه امریکا نیز قرار دارد که امریکا سفر منطقه‌یی خود را با ورود به مصر آغاز کرده و قرار است به کویت، لبنان، اردن و در نهایت به ترکیه سفر کند. مقام‌های امریکایی اذعان کرده‌اند که تیلرسون گفت‌وگوهای دشواری در پیش خواهد داشت. این مقام‌ها به ویژه دشواری‌های مذاکرات در ترکیه را برجسته کرده‌اند. به گفته مقام‌های امریکایی تیلرسون بار دیگر به ترکیه هشدار می‌دهد که در مقابل کردهای سوریه از خود خویشتن‌داری نشان دهد.
به گزارش آناتولی مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در کنفرانس خبری در استانبول تاکید کرده که امریکا برای ادامه روابطش با یگان‌های مدافع خلق کرد به دنبال بهانه است و بر همین اساس با جبهه‌های کوچک داعش کاری ندارد و عملیاتی علیه آنها انجام نمی‌دهد اما هر کاری که انجام دهد پوچ و توخالی است چون ترکیه عملیات عفرین را با گام‌های مطمئن ادامه می‌دهد. چاووش اوغلو درباره سفر تیلرسون هم گفت:«انتظارات ما از امریکا آشکار و مشخص است و بارها این انتظارات را بیان کردیم. ما اقدامات منفعلانه نمی‌خواهیم. برای گفت‌وگو درباره برخی مسائل با امریکا نیاز است که اعتماد از دست رفته دوباره احیا شود.»
المانیتور درباره روابط ترکیه و امریکا نوشته، اردوغان سرانجام قولش مبنی بر حمله به شهرهای تحت کنترل کردها در سوریه را عملی کرد. واکنش‌های امریکایی‌ها تاثیر کمی در تصمیم‌گیری اردوغان داشت. ازجمله این واکنش‌ها سخنان محتاطانه رکس تیلرسون حین اعلام کردن سیاست‌های جدید دولت ترامپ در قبال سوریه بود. تیلرسون در این سخنان به نگرانی‌های ترکیه، متحد امریکا در ناتو اشاره کرد. اما سخنان تیلرسون برای خنثی کردن اختلافات امریکا و ترکیه بر سر حمایت از کردهای سوریه کمی دیر و ناکافی به نظر می‌رسید چراکه از نظر آنکارا دیگر زمانی برای سخن گفتن و سخنرانی کردن وجود ندارد. برخی کارشناسان سیاسی معتقدند، حمایت‌های امریکا از گروه‌های تروریستی شمال سوریه باعث آغاز عملیات شاخه زیتون شده است.
دویچه‌وله نوشته، عملیات ارتش ترکیه علیه کردها می‌تواند پیامدهای جدی برای سیاست خارجی و حتی تحولات داخلی ترکیه در بر داشته باشد. ترکیه عضو ناتو است و عملیات ارتش این کشور در خاک سوریه شکاف میان ترکیه و کشورهای عضو ناتو در اروپا و امریکا را عمیق‌تر کرده است. در داخل ترکیه نیز بسیاری به ویژه کردها که نزدیک به 20درصد جمعیت این کشور را تشکیل داده‌اند، مخالف عملیات ارتش این کشور علیه کردهای سوریه هستند. دولت ترکیه هر چند با مشتی آهنین منتقدان داخلی خود را سرکوب می‌کند و تاکنون ده‌ها خبرنگار و فعال حقوق بشر را به دلیل انتقاد به عملیات شاخه زیتون دستگیر کرده است اما با ادامه عملیات تهاجمی در خاک سوریه احتمال وقوع حملات تروریستی در خاک ترکیه را نیز افزایش می‌دهد.
یگان‌های مدافع خلق کرد سوریه که اکنون هدف عملیات تهاجمی ارتش ترکیه در عفرین قرار گرفته‌اند، متحد امریکا هستند. جمعیت کردهای سوریه حدود یک میلیون نفر است. مهم‌ترین بازوی نظامی کردهای سوریه«یگان‌های مدافع خلق» است که ترکیه آنها را متحد «حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) » می‌داند. حزب کارگران کردستان ترکیه از سال‌ها پیش وارد نبرد مسلحانه با دولت آنکارا شده است و گروهی از رهبران آن در سال‌های دهه 1980میلادی از ترکیه به سوریه گریختند. پس از جنگ جهانی اول به نظر می‌رسید که کردها در منطقه‌یی چند پاره شده از امپراتوری عثمانی دارای سرزمینی مستقل خواهند شد. به این موضوع به طور غیرمستقیم در «اصول14گانه» رییس‌جمهوری امریکا وودرو ویلسون که به اعلامیه 14ماده‌یی ویلسون مشهور است هم اشاره شده بود. در معاهده سور که در آگوست سال ۱۹۲۰ به امضا رسید به کردها وعده تشکیل کشور مستقل داده شد. این وعده اما به دلایل مختلفی ازجمله عدم اتفاق‌نظر کردها در شیوه تشکیل این حکومت هرگز عملی نشد و در معاهده لوزان که سال ۱۹۲۳ امضا شد نیز نامی از کردها برده نشد. در سوریه بیشتر جمعیت کردها ساکن شمال شرق این کشور هستند. آنها پس از استقلال سوریه در سال ۱۹۴۶میلادی پست‌هایی کلیدی را در ارتش سوریه در دست گرفتند اما با قدرت گرفتن جنبش پان‌عربیسم در سوریه از میانه دهه ۵۰ موقعیت کردها تضعیف شد. بازداشت رهبران احزاب کرد آنها را به فعالیت زیرزمینی ترغیب کرد و کردها مخفیانه احزاب و سازمان‌های مختلفی را تاسیس کردند.
