درس‌های آتش‌سوزی در برج گرنفل لندن

۱۳۹۶/۱۱/۲۶ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۱۱۶۹۶۳

چند ماه بعد از آتش‌سوزی و ریزش ساختمان پلاسکو، ساختمانی مشابه در لندن نیز دچار حریق شد اما آتش نشانان توانستند طی 10عملیات 10 ساعته آتش را مهر کنند و بر خلاف پلاسکو ساختمان فرونریخت. تعداد کشته‌شدگان هم به مراتب کمتر از پلاسکو و حدود 6 نفر برآورد شد. بعد از آتش‌سوزی برج گرنفل بسیاری از رسانه‌های داخلی به مقایسه آتش‌سوزی این دو برج پرداختند. مطالعه نتیجه این مقایسات نشان از این دارد که شرایط ایمنی ساختمان، مدیریت بحران و تجهیزات آتش نشانی از مهم‌ترین عوامل ریزش پلاسکو و سالم ماندن برج گرنفل بوده است.

برج ٢٤ طبقه گرنفل در ١٩٧٠ ساخته شد و یک سال قبل از آتش‌سوزی نیز نوسازی شده‌ بود. اما ساختمان پلاسکو با گذشت ٥٤ سال از زمان ساختش نوسازی و حتی به سیستم امنیتی تجهیز نشده‌ بود. همچنین در ساختمان پلاسکوی تهران به دلیل نگهداری بسیار زیاد مواد قابل‌اشتعال بعد از اینکه ساختمان دچار آتش‌سوزی شد، انفجاری نیز رخ داد که همین انفجار باعث فروریختن ساختمان شد. این در حالی است که در برج گرنفل فقط آتش‌سوزی رخ داد و انفجاری اتفاق نیفتاد و شاید پایین‌بودن تلفات با آن وسعت آتش‌سوزی به دلیل نبود مواد قابل‌اشتعال در محل بوده ‌است.

نکته دیگر که دراین خصوص به آن اشاره شده به ایستایی برج گرنفل در برابر حریق یکپارچه که بیش از ۹ ساعت به طول انجامید بر می‌گردد. برج ۲۴ طبقه «گرنفل» بدون آنکه مقاومت خود را در برابر نزدیک به ۱۰ ساعت حریق یکپارچه و یک شبانه روز آتش مقطعی در طبقات از دست بدهد، فرو نریخت و سازه آن، در‌ مقابل فروریزش، ایستادگی کرد.

در حادثه «پلاسکو» اما، 3.5 ساعت حریق، به فروریزش کامل برج 16 طبقه منجر شد و 16 آتش‌نشان در حین خدمت، شهید شدند.

این حادثه در عین حال، در خود لندن، برای شهرداری و برج‌های مسکونی مشابه «گرنفل»، از بابت آنچه باعث «تسری آتش به طبقات» شد، ‌درس عبرت بود. به بیان دیگر، در لندن، برج‌ها به لحاظ مقاومت در برابر حریق و شهرداری به لحاظ نحوه مدیریت بحران حادثه، یک گام اساسی، از تهران جلوتر هستند.

همچنین گفته می‌شود برج «گرنفل»، به علت اعمال مقررات ضد آتش مصوب 1968، در برابر «تسری آتش بین طبقات»، مقاوم بود اما «خطای صورت گرفته در بازسازی نمای ساختمان در سال گذشته»، باعث شد نمای این برج، به مواد مشتعل و محرک آتش مجهز شود. نمای برج با حدود 10 میلیون پوند هزینه بازسازی، به یک نمای مشابه «پنیر سویسی» آغشته شد؛ موادی شیمیایی از جنس پلی‌اتیلن با حفره‌های فراوان که در حریق، به‌خاطر وجود هوا بین نما و سازه بیرونی ساختمان، آتش را از طبقه منبع حریق به سایر طبقات تسری داد.

 این خطای مرمت، باعث شد با وجود ویژگی برج که امکان مهار حریق در طبقه اصلی را حداکثر ظرف 60 دقیقه برای نیروهای آتش‌نشان، بدون تسری آتش به سایر طبقات، مهیا می‌کند، حریق به طبقات دیگر نفوذ کند و «متن برچسب هشدار نصب‌شده در لابی برج مبنی بر توصیه به ساکنان برای ماندن در واحد مسکونی خود هنگام حریق در طبقات دیگر»، عملا نقض شود. در سال 1968 در شرق لندن یک آسمان‌خراش دچار حادثه انفجار گاز شد و 4 نفر در آن جان باختند. این تنها حادثه‌یی بود که در آن لندن شاهد فروپاشی یک ساختمان می‌شد. پس از آن تجربه تلخ، از سال 1971 قوانین سختگیرانه‌یی برای ساخت‌و‌ساز در انگلستان به اجرا گذاشته شد که بر اساس آن در ساخت هر بنا باید اطمینان حاصل شود که آن سازه در صورت وقوع حوادث آتش‌سوزی یا انفجار همچنان بر جای خود خواهد ایستاد و از هم فرونخواهد پاشید و آتش به طبقات دیگر سرایت نخواهد کرد. بررسی تاریخی حوادثی از این دست در انگلستان نشان می‌دهد که این کشور از تجربیات تلخ پیشین خود درس گرفته و حاصل، آن چیزی است که امروز موجب تعجب ناظران بین‌المللی و کارشناسان سازه شده است.