یک سناریو محتمل از آخرین اقدامات خلبان ATR

کاپیتان عین‌الله اردشیری خلبان پیشکسوت کشور اظهار کرد: با بررسی تصاویر منتشر شده از محل حادثه، هواپیما اصلا طرح تقرب برای فرود را انجام نداده و روی NDB (دستگاه تقرب پرواز فرودگاه) نرفته است.

او در گفت‌وگو با مهر افزود: هواپیما در قسمت شرقی با سلسله قله‌های دنا برخورد کرده و نتوانسته قله را رد کرده و به قسمت غربی که شهر یاسوج و باند فرودگاه قرار دارد، برسد.

او درباره «شرایط و تصمیمات احتمالی خلبان پیش از برخورد با کوه» گفت: خلبان از میان ابرها زمین را مشاهده کرده و سریع ارتفاع را به ۱۰هزار پا کاهش داده و زیر ابرها رفته است و تصور کرده می‌تواند با همین ارتفاع از زیر ابرها خود را به فرودگاه برساند. خلبان روی دستگاه DME، فاصله هواپیما با فرودگاه را می‌دیده است. عقربه دستگاه ADF، نیز سمت و جهت فرودگاه را نشان می‌داده است. بنابراین خلبان زمانی که ارتفاع کم کرده و زیر ابرها رفته است، تصور کرده با اطلاعات مذکور و در ارتفاع ۱۰هزار پایی می‌تواند از جایی که ارتفاع سلسله قله‌های دنا کمتر است، عبور کرده و به سمت فرودگاه برود. اما در 8.5 مایلی فرودگاه با کوه برخورد کرده است.

کاپیتان اردشیری ادامه داد: زمانی که برف می‌بارد و کوه و زمین پوشیده از برف است، از ارتفاع نمی‌توان بین کوه و زمین تمایز قائل شد. به همین دلیل خلبان متوجه وجود قله در مقابل خود نشده و زمانی متوجه قله در مقابل هواپیما شده است که فرصت کافی برای اوج گرفتن در اختیار نداشته و متاسفانه با یکی از قله‌های کوتاه سلسله قله‌های دنا برخورد کرده است.  وی درباره ارتفاع احتمالی هواپیما در هنگام برخورد با کوه گفت: هواپیما در هنگام برخورد با کوه حدود ۱۰ هزار پا ارتفاع داشته است. اما هواپیما تا زمانی که روی NDB فرودگاه قرار نگرفته باشد، اجازه ندارد ارتفاع خود را به کمتر از ۱۵هزار و ۵۰۰ پا کاهش دهد و در واقع قبل از قرار گرفتن روی NDB فرودگاه حداقل ارتفاع باید ۱۵هزار و ۵۰۰ پا باشد.  این استاد کارآزموده خلبانی در پاسخ به این سوال که « آیا ممکن است، خلبان به دلیل خطای انسانی ارتفاع هواپیما را کم کرده باشد؟» توضیح داد: کاهش ارتفاع هواپیما، الزاما ناشی از اشتباه خلبان نبوده و دلایل مختلفی می‌تواند عامل کاهش ارتفاع هواپیما باشد که «برخی» از این دلایل به این شرح است: ممکن است هواپیما در داخل ابرها با مشکلاتی مواجه شده و اصطلاحا به شرایط «STALL» یا «واماندگی» رسیده و با خارج شدن از کنترل، هواپیما به کوه برخورده کرده است. ممکن است، سیستم ضدیخ هواپیما از کار افتاده باشد که در این صورت در عرض چند دقیقه، بدنه هواپیما از چندین تن یخ پوشیده می‌شود و هواپیما سنگین شده و نمی‌تواند ارتفاع را حفظ کند. ممکن است از کار افتادن یکی از موتورهای هواپیما نیز منجر به کاهش ارتفاع شده باشد.

وی درباره اینکه گفته می‌شود هواپیما با قله دنا برخورد کرده نیز گفت: ما در این منطقه با سلسله قله‌های دنا روبه‌رو هستیم و هواپیما با قله چهارم یا پنجم دنا (از نظر ارتفاع) برخورده کرده است.

وی در توضیح بیشتر گفت: جایی که هواپیما برخورد کرده از قله اصلی ۱۴۵۰۰پایی دنا، ۲۰ مایل یا ۳۷ کیلومتر؛ از قله دوم ۱۴۱۰۰ پایی دنا، ۲۸ مایل یا ۵۲ کیلومتر و از قله سوم ۱۴هزار پایی دنا، ۶مایل یا ۱۱ کیلومتر فاصله دارد.

کاپیتان اردشیری ادامه داد: جایی که هواپیما برخورد کرده، در ارتفاع حدود ۱۰هزار پایی و احتمالا با قله‌های چهارم یا پنجم دناست.

سرنشینان سالم هواپیما چه شدند؟

کاپیتان اردشیری همچنین گفت: قطعات هواپیما به دلیل برخورد هواپیما با برف (و نه صخره) نمی‌تواند به فاصله دور پرتاب شود؛ لذا چهار لکه سیاه مشاهده شده در برخی تصاویر منتشره نشان می‌دهد که این لکه‌ها، چهارنفر از سرنشینان هواپیما هستند که در حالت زخمی از هواپیما خارج شده‌اند. دو نفر از آنها فاصله کوتاهی را توانسته‌اند طی کنند و دو نفر دیگر، مسافت بیشتری را طی کرده‌اند. این بدان معناست که این ۴ لکه از سرنشینان هواپیما هستند که در نهایت به دلیل خونریزی یا یخ زدن نتوانسته‌اند ادامه مسیر بدهند.  وی ادامه داد: در عین حال امکان دارد، سرنشینان سالم‌تری غیر از این چهار نفر، مسافت بیشتری را طی کرده باشند تا خود را به جایی مثلا روستای شرفی که از توابع روستای فده است، برسانند.  کاپیتان عین‌الله اردشیری، سال‌ها خلبان آزمایشگر سازمان هواپیمایی کشوری و مسوول بررسی تعداد زیادی از سوانح مهم هوایی کشور بوده است.