زمان‌شناسی و مجموعه‌نگری اقتصاد را نجات می‌دهد
عباس آرگون| عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی|
افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی در چندسال اخیر به تمرکز حجم پول در بانک‌ها انجامید. در عمل بخش مولد اقتصاد کمتر از این پول‌ها بهره برد و با وجود هشدار پارلمان بخش خصوصی بانک‌ها با اعطای سود بالا به سپرده گذار از سوی دیگر نرخ بالای بهره را برای تسهیلات تعیین می‌کردند، نرخی که در فعالیت‌های مولد اقتصاد توجیه و صرفه‌یی نداشت.
کاهش نرخ سود بانکی برای حرکت نقدینگی و سرمایه‌های خرد و کلان به سمت تولید در دستور کار قرار گرفت اما متاسفانه بیش از تولید این بازارهای موازی بود که با تشدید دلالی و سفته بازی از این اقدام بهره برد. کاهش نرخ سود بانکی البته تنها دلیل افزایش نرخ‌ها به ویژه نرخ ارز در چند ماه اخیر نبود. نرخ ارز در چندسال اخیر متناسب با نرخ تورم افزایش نیافته بود و این مساله به حفظ ظرفیت نوسان‌پذیری ناگهانی ارز منجر شد. تحرک سودجویان در بازار ارز دست به دست دیگر عوامل داد و ثبات و آرامش آن را برهم زد. حال سوال این است که چرا کاهش نرخ سود بانکی به انتفاع بخش تولید نینجامید؟
سرمایه‌گذاری منفی، لزوم استفاده از ظرفیت‌های خارجی و وضعیت فعلی نقدینگی در کشور شعار نیست. اینها مسائل مهم اقتصاد است که باید در نظر گرفتن دیگر بخش‌ها به آن پرداخت. متاسفانه فقدان نگاه مجموعه‌نگر باعث شده که هیچ یک از اقدامات مثبت به نتیجه مورد نظر در اقتصاد نرسد. نگاهی که اکنون در جامعه اقتصادی ایران حکومت می‌کند، سودآوری کوتاه‌مدت است و به دلیل سودآوری بلندمدت تولید و مشکلات ریز و درشت فضای کسب وکار، سرمایه‌دار ترجیح می‌دهد خودش را به دردسر نیندازد. بانک‌ها حکم حلقه‌یی را دارند که باید زنجیر تولید و سرمایه‌های خرد را به هم پیوند بزنند اما چالش‌های چند سال اخیر سیستم بانکی مثل عملکردها، بهره‌وری، تطابق با استانداردهای جهانی و... فعالیت بانک‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. اقتصاد ایران دچار دردهای متنوع است که نمی‌توان با نگاه بخشی آن را اصلاح کرد. در این زمینه به نگاهی مجموعه‌نگر و سیستمی نیاز داریم که با در نظر گرفتن وضعیت دیگر بخش‌ها، تیغ جراحی‌اش را به یکی از ارگان‌های اندام اقتصادی بکشد. سال آینده، برای اقتصاد ایران در شرایطی سال خوبی ست که اصلاحات اقتصادی با تکامل دیدگاه جامعه اقتصادی از بخشی به فرابخشی دنبال شود. زمان‌شناسی، یعنی اجتناب از تاخیر و جلوگیری از تعجیل در فرآیند اصلاحات اقتصادی از اهمیت بسزایی برخوردار است. اینکه تا چه اندازه اصلاح اقتصاد و درمان بیماری‌هایش در سال آینده خورشیدی ممکن است، منوط به همین دو نکته خواهد بود.
