چرا ارتباط صنعت با دانشگاه‌ها شکل نمی‌گیرد؟
35 درصد از بیکاران جامعه دانش‌آموختگان دانشگاهی هستند
گروه بنگاه‌ها
رییس‌جمهور روز گذشته در جشنواره خوارزمی مباحث مهمی را درباره ارتباط معقول صنعت و دانشگاه مطرح کرد و از متصدیان امور دانشگاهی و صنعتی خواست که از اتخاذ رویکردهای سیاسی در موضوع اقتصاد و دانشگاه خودداری کنند و تلاش کنند تا با افزایش ایده‌پردازی به نیازهای کشور در این زمینه توجه بیشتری نشان داده شود.
به نظر می‌رسد، نخستین و مهم‌ترین مشکل در خصوص ارتباط صنعت و دانشگاه، نبودن یک استراتژی مدون و همه‌جانبه در مورد پیوند این دو نهاد موثر و میزان نقش دولت در این میان است. هر حرکتی بدون لحاظ این استراتژی از آنجا که مقطعی و بخشی است، محکوم به زوال خواهد بود. استراتژی مذکور خط‌مشی منظومه‌یی است از تمام عوامل و بخش‌هایی که در این جهت می‌توانند، موثر باشند.
در واقع معادله ارتباط صنعت و دانشگاه از جمله موضوعاتی است که طی سال‌های گذشته همواره در سطح محافل اقتصادی و علمی پردازش شده است تا از دل این پایش گسترده در نهایت راهکاری برای حل مشکلات کلان اقتصادی مانند مقابله با بیکاری، افزایش بهره‌وری ایده‌پردازی و... اندیشیده شود. اما علی‌رغم تمام این سمینارها، همایش‌ها و نشست‌های تخصصی هنوز خط دوسویه ارتباطی میان محیط‌های دانشگاهی و واحدهای تولیدی ایجاد نشده است.
دلایل مختلفی برای این عدم توفیق اشاره می‌شود که حاکی از ضرورت پرهیز از نگاه سیاسی و سلیقه‌یی به مقوله ارتباط صنعت و دانشگاه است. بعد از صحبت‌های رییس‌جمهور روز گذشته استان‌های مختلف کشورمان همایش‌هایی را با موضوع ارتباط صنعت با دانشگاه برگزار کردند تا این نیاز اساسی از منظری کارشناسی شده و تحلیلی مورد بررسی قرار بگیرد.
رونق صنعت و بهره‌مندی از پژوهش
نایب‌رییس هیات‌مدیره انجمن صنایع نساجی ایران در همایش روز مهندس در همدان با موضوع ارتباط صنعت و دانشگاه گفت: رونق تولید و صنعت کشور در گرو بهره‌مندی از تخصص، تحقیق و پژوهش دانشگاه‌هاست.
علیمردان شیبانی اظهار کرد: صنعتگران باید به دانش‌آموختگان دانشگاهی اعتماد و با ایجاد فضای لازم تخصص آنها را به تجربه تبدیل کنند.
وی اضافه کرد: این تصور که صنعتگران به دانشگاه‌ها و دانش‌آموختگان توجه نمی‌کنند، تفکر درستی نیست و به‌طور قطع تحقیق و پژوهش دانشگاه‌ها به ویژه در حوزه‌های صنعتی در رونق اقتصادی این بخش تاثیر مستقیم دارد. شیبانی بیان کرد: تخصص نیاز امروز در تولید و شکوفایی اقتصاد است، بنابراین دانشگاه‌ها باید به این مهم توجه جدی داشته باشند.
نایب رییس هیات‌مدیره انجمن صنایع نساجی ایران خاطرنشان کرد: باید بپذیریم که امروزه مدیریت صنعت به دست نخبه‌های جوان سپرده شود و بی‌تردید اعتماد به نسل مستعد و متخصص جوان منجر به تداوم پیشرفت کشورمان در آینده می‌شود.
وی گفت: تنوع در مد و لباس منطبق با شرایط کشور، نیاز امروز جامعه است و انتظار می‌رود با تغییر گرایش‌ها از رنگ‌های متنوع در لباس‌ها استفاده شود؛ چراکه تنوع رنگ در لباس نشاط اجتماعی به دنبال داشته و تاثیر بسزایی در روحیه مردم دارد. وی با تاکید بر اینکه بخش خصوصی باید مورد توجه جدی دولتمردان قرار گیرد، گفت: واگذاری طرح‌های مختلف به بخش خصوصی بسیار قابل تقدیر است و به‌طور حتم کمک شایانی به تحقق اهداف مدنظر دولت می‌کند.
ارتباط متقابل صنعت با دانشگاه
در همین زمینه مدیرکل ارتباط با صنعت در وزارت علوم تحقیقات و فناوری نیز معتقد است: براساس آخرین آمارهای موجود 35 درصد از بیکاران جامعه را دانش‌آموختگان دانشگاهی تشکیل می‌دهند.
محمد سعید سیف دیروز در همایش روز مهندس در همدان با بیان اینکه هم‌اکنون 3میلیون و 250هزار بیکار در کشور داریم، افزود: 18.5درصد از دانش‌آموختگان بیکار کشورمان دارای مدرک کارشناسی هستند.
او اضافه کرد: ساماندهی وضعیت اشتغال تنها وظیفه وزارت علوم نیست بلکه این وزارتخانه در راستای بهبود و ارتقای سطح کیفی نیروی کار می‌تواند کمک کند و ارکان مختلف دولت و همچنین مجلس باید راهگشا باشند. سیف بیان کرد: رویکرد اصلی وزارت علوم تقویت دوره‌های آموزشی در راستای مهارت‌پذیری مطلوب‌تر دانشجویان براساس تخصص مورد نیاز بازار کار است.
وی با اشاره به جایگاه دانش‌آموختگان مهندسی ایران در سطح جهان گفت: هم‌اکنون جزو پنج کشور جهان به لحاظ تربیت مهندسان هستیم و این نشان می‌دهد که نیروی انسانی خوبی را تربیت کرده‌ایم.
سیف خاطرنشان کرد: با وجود این سرمایه مناسب اگر نتوانیم به خوبی نسبت به بهره‌مندی از تخصص آنها استفاده شود، به بحران خواهیم خورد.
او با اشاره به اینکه هم‌اکنون با برخورداری از بهترین امکانات کشور برای بهره‌مندی از نیروی انسانی در راستای رشد و توسعه ملی تلاش می‌شود، گفت: کشورمان بهترین ذخایر طبیعی و معدنی، نیروی انسانی، وسعت و تنوع جغرافیایی را داراست اما این ظرفیت‌ها به خوبی مورد بهره‌برداری قرار نگرفته است. مدیرکل ارتباط با صنعت در وزارت علوم تحقیقات و فناوری ادامه داد: در حال حاضر بیشترین جمعیت کشور مربوط به دهه 60 است که حجم وسیع جمعیت جویای کار در تاریخ کشور را تشکیل می‌دهند که با تلاش دولت به‌طور قطع شرایط در این حوزه بهبود می‌یابد. او هدفمند کردن فعالیت‌های پژوهشی را یکی از اولویت‌های اصلی وزارت علوم اعلام کرد و افزود: همواره معتقدیم پژوهش باید راهگشای مشکلات کشور و بهبود بازار کار باشد. سیف با بیان اینکه در حال حاضر 110دانشگاه تحت پوشش وزارت علوم هستند و 45واحد پژوهشی داریم، گفت: هم اینک 13هزار آزمایشگاه، 80هزار عضو هیات علمی و 154قطب علمی تحت پوشش وزارت علوم فعالیت می‌کنند. وی افزود: برای همین تعداد دانشجو نیز بهترین امکانات علمی و تخصصی در دانشگاه‌ها ایجاد شده است و اکنون باید از این سرمایه انسانی در بازار کار به خوبی استفاده شود. سیف بیان کرد: در ارائه و انتشار مقالات پژوهشی بین‌المللی رشد قابل توجهی را در سطح جهان داریم و جزو 10 کشور برتر هستیم اما در استفاده از آن در بهبود تولید، درآمدزایی و اشتغال در رتبه سه رقمی قرار گرفته‌ایم.
وی یادآور شد: در حال حاضر نیز 40 پارک‌های علم و فناوری، 180مرکز رشد و نوآوری و 3هزار و 200 شرکت دانش‌بنیان در کشور داریم که باید از خلاقیت آنها استفاده لازم صورت بگیرد.
وی افزود: هم‌اکنون در صنایع دفاعی تولیدهای بسیار خوبی داریم اما در برخی دیگر از حوزه‌ها متکی به واردات هستیم که باید به اصلاح این مهم نیز پرداخته شود.
بررسی موانع ارتباط صنعت با دانشگاه
محمدرضا پورمحمدی رییس دانشگاه تبریز نیز در این زمینه گفت: دانشگاه باید به دنبال همفکری و هم‌اندیشی در راستای نیازهای جامعه و صنعت باشد اما متاسفانه در دانشگاه‌های کشور این هم‌اندیشی در مرکزی به عنوان اتاق فکر دنبال نمی‌شود.
رییس دانشگاه تبریز اظهار داشت: در راستای ایده‌سازی و ارتباط صنعت با دانشگاه جلسات مختلفی با مسوولان صنایع مختلف استان و کشور برگزار می‌کنیم تا بر این اساس مشخص شود که از چه طریقی می‌توانیم به نیازهای جامعه پاسخ دهیم. پورمحمدی عنوان کرد: در این دانشگاه انجمن فارغ‌التحصیلان را راه‌اندازی کردیم تا بر این اساس بتوانیم از نظرات و ایده‌های فارغ‌التحصیلان موفق این دانشگاه در حوزه‌های مختلف استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه راه‌اندازی اتاق‌های فکر در دانشگاه‌های کشور ضروری است، اظهار داشت: با راه‌اندازی این اتاق‌ها نظام برنامه‌ریزی و آینده‌نگری در کشور شکل می‌گیرد.
رییس دانشگاه تبریز اضافه کرد: با راه‌اندازی این اتاق‌ها می‌توان افق‌های فکری جدید را تدوین کرد و قادر خواهیم بود برای آینده کشور برنامه‌ریزی کنیم، موضوع اتاق فکر در دانشگاه جامع علمی کاربردی نیز اجرایی نشده اما این دانشگاه درحال برنامه‌ریزی است تا بتواند در این زمینه برنامه‌ریزی کند.
