روزانه 19 هزار میلیارد تومان معاملات بین بانکی در کشور
گروه بانک و بیمه |
تعداد معاملات بازار بین بانکی ریالی در ۱۰ماهه ابتدایی سال ۱۳۹۶ معادل 31.2هزار فقره و متوسط ارزش روزانه معاملات بازار در همین بازه زمانی به ۱۹۳هزارمیلیارد ریال افزایش یافته است.
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، بازار بین‌بانکی ریالی در ایران در تیر ماه سال ۱۳۸۷ براساس سیاست‌های پولی و اعتباری کشور و مطابق با ماده ۳۴بسته سیاستی- نظارتی سیستم بانکی در این سال برای انجام معاملات عمده بین بانک‌ها راه‌اندازی شد. هدف از راه‌اندازی و توسعه فعالیت این بازار، تقویت مدیریت نقدینگی بانک‌ها و تسهیل تامین مالی منابع مورد نیاز بانک‌ها در کوتاه‌مدت، برقراری انضباط پولی مناسب بانکی و اجرای موثرتر سیاست‌های پولی کشور است.
طی سال‌های فعالیت، بازار بین بانکی ریالی از استقبال قابل قبول شبکه بانکی برخوردار بوده است. تعداد اعضای فعال در بازار بین بانکی از ۱۰بانک در سال ۱۳۸۷ به ۳۰بانک و موسسه اعتباری در 10ماهه اول ۱۳۹۶رسیده است. با افزایش تدریجی عمق بازار، معاملات بازار بین بانکی ریالی- که شامل سپرده‌گذاری(سپرده‌پذیری) اعضای بازار نزد(از) یکدیگر است- نیز از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است؛ به طوری که معاملات بازار با افزایش بیش از ۱۸۴۷برابری از ۱۷فقره در سال ۱۳۸۷ به ۳۱.۴هزار فقره در سال ۱۳۹۵ رسید. تعداد معاملات بازار بین بانکی ریالی در 10ماهه ابتدایی سال ۱۳۹۶ نیز معادل ۳۱.۲هزار فقره است.
حجم ارزشی روزانه و نرخ سود موزون معاملات بازار بین بانکی ریالی از سال تاسیس تا 10ماهه ابتدایی ۱۳۹۶(آخرین آمار موجود) منعکس است. براساس آخرین آمار موجود متوسط ارزش روزانه معاملات بازار بین بانکی ریالی با افزایش قابل توجهی از 15.7میلیارد ریال در سال ۱۳۸۷ به ۱۰۷هزارمیلیارد ریال در سال ۱۳۹۵ رسید. با ادامه این روند متوسط ارزش روزانه معاملات بازار در 10ماهه ابتدایی سال ۱۳۹۶ به ۱۹۳هزارمیلیارد ریال افزایش یافته است.
نرخ سود موزون بازار بین بانکی ریالی از 21.1درصد در سال ۱۳۸۷ به 14.4درصد در سال ۱۳۸۹ کاهش یافت و در ادامه به دلیل وجود تنگنای اعتباری بانک‌ها، نرخ سود با روند افزایشی به 27.1درصد در سال ۱۳۹۳ رسید.
لیکن در سال‌های اخیر با مداخله موثر بانک مرکزی در بازار بین بانکی ریالی، روند نرخ سود بازار با کاهش مواجه شده است. با مدیریت فعالانه نقدینگی بازار(سپرده‌گذاری‌های صریح و ضمنی بانک مرکزی در بازار) همچنین اقداماتی نظیر: کاهش نسبت سپرده قانونی و اعمال سیاست تبدیل اضافه برداشت برخی از بانک‌ها و موسسات اعتباری به خطوط اعتباری و قرارداد سپرده‌گذاری در بازار، نرخ سود بازار بین بانکی ریالی با روند کاهشی مواجه شده و از 27.1درصد در سال ۱۳۹۳ به 18.6درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته و در ادامه به 18.8درصد در 10ماهه ابتدایی سال ۱۳۹۶ رسیده است.
خلاصه عملکرد بازار بین بانکی ریالی کشور در 10ماهه اول سال ۱۳۹۶ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد که در این دوره، تعداد و متوسط ارزش روزانه کل معاملات انجام شده بازار به ترتیب با 16.5و 66.5 درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال گذشته به رقم ۳۱۲۲۲ فقره با متوسط ارزش روزانه ۱۹۳هزارمیلیارد ریال رسیده است. بررسی معاملات بازار در 10ماهه آغازین سال ۱۳۹۶ به تفکیک سررسید معاملات بیانگر آن است که 98.3درصد از ارزش معاملات مربوط به معاملات یک‌شبه است که با فلسفه تامین مالی کوتاه‌مدت بازار بین بانکی سازگار است. نرخ سود موزون بازار بین بانکی ریالی در 10ماهه ابتدایی سال ۱۳۹۶ معادل 18.8درصد است که با تداوم سیاست‌های تسهیل اعتباری این نرخ به 18.1درصد در دی ماه سال جاری کاهش یافته است.
تحلیل نرخ سود موزون ماهانه بازار بین بانکی ریالی در مقاطع ماهانه بیانگر آن است که روند افزایشی نرخ سود موزون- که (به‌خصوص) از ماه‌های پایانی سال گذشته آغاز شده بود- از مرداد ماه معکوس شده و با روند نزولی این نرخ به 18.1درصد در دی ماه سال جاری رسیده است. مضاف بر اینکه کمترین پراکندگی نرخ‌های سود در 10ماهه نخست سال جاری مربوط به 5 ماه منتهی به دی است.
بانک مرکزی به عنوان تنظیم‌کننده بازار، تمام امور مربوط به برنامه‌ریزی، سازماندهی، هماهنگی، تدوین مقررات، نظارت، کنترل و تسویه معاملات را برعهده داشته و جهت اعمال سیاست‌های پولی در بازار شرکت می‌کند. همچنین حمایت از نرخ سودی مشخص توسط بانک مرکزی از طریق مداخله در بازار بر حسب شرایط بازار و مقتضیات سیاست پولی و اعتباری صورت می‌گیرد.
در مجموع تعمیق تدریجی و گسترش ابعاد بازار بین بانکی ریالی در کنار حضور موثر بانک مرکزی و مدیریت فعالانه نرخ سود بازار(به‌خصوص در سال‌های اخیر) اهمیت نقش بازار بین بانکی ریالی در تامین مالی کوتاه‌مدت بانک‌ها را دوچندان کرده است.
