کناره‌گیری مستوفی‌الممالک از رییس‌الوزرایی
هفدهم اسفند 1289 میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک که در سی‌ام تیر سال پیش مامور تشکیل کابینه شده بود از مقام رییس‌الوزرایی کناره‌گیری کرد.
مستوفی‌الممالک از معدود سیاستمدارانی بود که البته بعد از کودتا و پس از سلطنت رضاخان نیز در حکومت پهلوی حضور داشت.
او پیش از وزارت در سال ۱۲۸۰ هجری خورشیدی به اروپا رفت. این سفر هفت سال به طول انجامید. پس از پیروزی انقلاب مشروطه به دعوت میرزا علی اصغرخان امین‌السلطان به ایران بازگشت و جمعیتی به نام مجمع انسانیت تشکیل داد و به همراه محمد مصدق به فعالیت سیاسی پرداخت. در همین زمان به وزارت جنگ نیز منصوب شد و پس از قتل اتابک در چند کابینه دیگر نیز این سمت را حفظ کرد. پانزده روز پیش از به توپ بستن مجلس شورای ملی از وزارت جنگ استعفا داد. مدتی مجددا وزیر جنگ و مدتی وزیر دربار احمدشاه بود. در سال ۱۲۸۸ هجری خورشیدی در نخستین کابینه محمد ولی‌خان تنکابنی به وزارت مالیه منصوب شد. مستوفی‌الممالک نخستین‌بار در مرداد سال ۱۲۸۹ رییس‌الوزرای ایران شد و تا اسفندماه همین سال سه کابینه تشکیل داد.
پنجمین و آخرین دوره نخست‌وزیری او در دوران قاجاریه از ۲۵ بهمن ۱۳۰۱ در حدود دو سال بعد از کودتای ۱۲۹۹ آغاز شد. رضاخان که در کابینه‌های بعد از کودتا وزیر جنگ بود در دولت مستوفی‌الممالک نیز همین سمت را داشت. با قدرت یافتن رضاخان که خود داوطلب مقام نخست‌وزیری بود، مستوفی‌الممالک در خرداد ۱۳۰۲ استیضاح مدرس از وزیر خارجه (محمدعلی فروغی) را بهانه کرد و استعفا داد. بخشی از سخنرانی او در پاسخ مدرس مشهور است: «... می‌دانم فترت در پیش است و ایام فترت دوره بره‌کشی است و داوطلب صدارت زیاد. آقایان می‌دانند معده ضعیف من تحمل خوردن گوشت ندارد. وانگهی در این ایام کسی باید سر کار بیاید که آجیل بگیرد و آجیل بدهد. من که آجیل‌گیر نیستم ناچار به کسی آجیل نمی‌دهم... »
مستوفی در انتخابات مجلس ششم نماینده مجلس شد ولی با شروع جریان تغییر سلطنت قاجار در مجلس حضور نیافت. رضاشاه کمی بعد از تاجگذاری در اردیبهشت ۱۳۰۵ مستوفی‌الممالک را به نخست‌وزیری انتخاب کرد. مستوفی‌الممالک روز ۲۲ خرداد ۱۳۰۵ اعضای کابینه خود را به رضاشاه معرفی کرد. ششمین و آخرین دوره نخست‌وزیری مستوفی‌الممالک قریب یک‌سال به طول انجامید. ایجاد تشکیلات نوین دادگستری، الغای کاپیتولاسیون و مقدمات احداث راه‌آهن سراسری ایران در دوران زمامداری او انجام شد.
او ظهر روز یک‌شنبه ششم شهریور ۱۳۱۱ در خانه سردارفاخر حکمت در نزدیکی امامزاده قاسم شمیران به دلیل سکته قلبی درگذشت. جنازه او از اختیاریه تا ونک تشییع و در آرامگاه خانوادگی مستوفی‌الممالک در ونک به خاک سپرده شد.
