هشدار تجاری ماکرون به ترامپ
گروه جهان طلا تسلیمی
تصمیم‌گیری‌های اخیر دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری امریکا در زمینه وضع تعرفه بر واردات فولاد و آلومینیوم که به نام حمایت از تولید داخلی و محافظت از امنیت ملی صورت گرفته، خشم جهان را برانگیخته است. چین خشم خود را از این تعرفه‌ها اعلام کرده و اتحادیه اروپا درباره وضع تعرفه‌های تلافی‌جویانه علیه کالاهای امریکایی هشدار داده است. امانوئل ماکرون، رییس‌جمهوری فرانسه هم معتقد است این تصمیم ترامپ به وقوع یک جنگ تجاری می‌انجامد که همه طرفین در آن بازنده خواهند بود. برخی تحلیلگران نیز معتقدند، مناقشات مرتبط با وضع این تعرفه‌ها بیشتر از آنکه به امنیت ملی امریکا کمک کنند به آن آسیب خواهند رساند. اما به نظر می‌رسد بیش از همه نظام قانون‌‌مدار تجارت جهانی در خطر است.
جنگی بدون برنده
امانوئل ماکرون، رییس‌جمهوری فرانسه در تماسی تلفنی به همتای امریکایی خود هشدار داده که وضع تعرفه وارداتی بر فولاد و آلومینیوم از اروپا خطر وقوع «جنگ تجاری» را در پی دارد که همه طرفین در آن بازنده خواهند بود. براساس اعلام دفتر ماکرون، رییس‌جمهوری فرانسه گفته چنین اقداماتی علیه کشورهای متحد که به قوانین تجارت بین‌المللی احترام می‌گذارند، تاثیری در مبارزه با رویکردهای غیرمنصفانه نخواهد داشت. به گزارش خبرگزاری فرانسه، ماکرون همچنین تاکید کرده که اتحادیه اروپا «به شیوه‌یی روشن و مناسب» به همه رویکردهایی که غیرمنصفانه یا مغایر قوانین تجارت بین‌الملل باشند، پاسخ می‌دهد. ترامپ پنج‌شنبه با بی‌اعتنایی به هشدارهای جامعه بین‌الملل و برخی از مشاوران و وزرای کابینه خود در کاخ سفید اعلام کرد که بر واردات فولاد و آلومینیوم به ترتیب تعرفه‌های 25و 10درصدی وضع می‌کند. رییس‌جمهوری امریکا به طور موقت و تا زمان تعیین تکلیف مذاکرات بر سر بازنویسی پیمان تجارت آزاد امریکای شمالی(نفتا)، مکزیک و کانادا را از این قانون جدید مستثنا کرده است. سیسیلیا مالستروم، کمیسر تجارت اتحادیه اروپا معتقد است که این بلوک نیز در نهایت از این تصمیم ترامپ مستثنا می‌شود اما بروکسل برای احتیاط فهرستی از محصولات امریکایی تهیه کرده تا در صورت لزوم با اقدام کاخ سفید مقابله به مثل کند.
خطر در کمین تجارت جهانی
ترامپ نخستین رییس‌جمهوری امریکا نیست که تعرفه‌های یک‌جانبه بر واردات وضع کرده است. به گزارش اکونومیست، همه ساکنان دفتر ریاست‌جمهوری امریکا از جیمی کارتر به بعد به نوعی محدودیت‌هایی را در راستای حمایت از تولیدات داخلی بر تجارت و عمدتا بر واردات فولاد اعمال کرده‌اند. طرح ترامپ برای افزایش تعرفه‌های واردات فولاد و آلومینیوم به تنهایی نمی‌تواند آسیبی به اقتصاد برسانند چراکه در مجموع 0.2درصد از واردات 2.4تریلیون دلاری کالا در سال گذشته 0.2درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دادند. شیوه ترامپ در حمایت از تولیدات داخلی در حقیقت نوعی «آسیب به خود» غیرمنطقی است که می‌تواند هم برای امریکا و هم اقتصاد جهانی فاجعه بیافریند.
ترامپ از دیرباز به تجارت آزاد بدگمان بوده و به چندین نظام تجاری چند جانبه حمله کرده و آنها را توافقنامه‌هایی «بد» برای امریکا خوانده است. دولت او آشفته است و بدتر اینکه با تصمیم گری کوهن به کناره‌گیری از سمت مشاور ارشد اقتصادی رییس‌جمهوری سبب شده کاخ سفید در تصرف حامیان تولیدات داخلی درآید. نظام تجارت جهانی از زمان روی کار آمدن در پایان جنگ جهانی دوم تاکنون هیچگاه تا این اندازه در معرض خطر نبوده است.
این مخاطره چندین بعد دارد. یکی از آنها مخاطره اقدامات تلافی‌جویانه، درست مشابه تهدید اتحادیه اروپا به اعمال محدودیت علیه واردات کالاهای امریکایی است. دومین مخاطره به منطق ترامپ برای وضع این تعرفه‌ها بازمی‌گردد؛ این تعرفه‌ها براساس قانون کمتر استفاده شده‌یی، وضع شده‌اند که به رییس‌جمهوری اجازه می‌دهد بر مبنای امنیت ملی، قوانینی در جهت محافظت از صنایع داخلی اقدام کند. اما توجیه حمایت از تولیدات داخلی کاملا ساختگی است چراکه بیشتر واردات فولاد امریکا از کانادا، اتحادیه اروپا، مکزیک و کره‌جنوبی صورت می‌گیرد که متحدان دیرینه ایالات متحده هستند. کانادا و مکزیک موقتا از تعرفه‌های جدید مستثنا شده‌اند تنها به این دلیل که ترامپ می‌خواهد در مذاکرات نفتا اهرمی علیه این دو کشور داشته باشد و این مساله هیچ ارتباطی با امنیت ملی ندارد. کشورهای دیگر به طور قطع با به خطر افتادن منافعشان واکنش نشان خواهند داد اما هنوز مشخص نیست که از نظر قانونی می‌توانند به مطرح شدن مساله امنیت ملی امریکا پاسخ دهند یا خیر. این اتفاق سازمان تجارت جهانی را در تله می‌اندازد و شرایط را برای قضاوت دادگاه قضایی این سازمان دشوار می‌کند و این درحالی است که سازمان تجارت جهانی در سال‌های اخیر و در پی جلسات بی‌نتیجه، هدف انتقادهای بسیاری قرار گرفته است. اما جدا از مشکلات این سازمان زیر سوال بردن آن یک تراژدی برای جامعه بین‌المللی خواهد بود. اگر امریکا در اعلان جنگ به نظام تجاری جهانی سیاست موازنه اقتصادی را در پیش بگیرد(ترامپ با امضای تعرفه‌های جدید این روند را آغاز کرده است) دیگر کشورها نیز مجبور خواهند شد که همین مسیر را درپیش بگیرند. این روند ممکن است فورا به فروپاشی سازمان تجارت جهانی منجر نشود اما به تدریج پایه و اساس اقتصادی جهانی شده را نابود می‌کند و همه از این اتفاق آسیب خواهند دید. تجارت ورای مرزها بدون سازمان تجارت جهانی هم ادامه خواهد داشت اما بدون قوانین و آیین دادرسی مناقشات بسیاری پیش خواهند آمد. سیاست‌گذاری تجاری بر مبنای منافعی خاص صورت می‌گیرد و قدرت نظامی نقش پررنگ‌تری در مناقشات تجاری ایفا خواهد کرد. ممکن است به نظر برسد که امریکا به عنوان قاره‌یی بزرگ خسارت چندانی از این روند نخواهد دید اما در عمل چیزهای زیادی را از دست خواهد داد که مهم‌ترین‌شان ستون نظامی است که نفوذ سیاسی ایالات متحده پس از جنگ جهانی دوم را تثبیت کرده است.
