تولید بیشتر با وجود انتظار زوال
گروه انرژی
در 38 سالی که «باب دادلی» مدیر ارشد اجرایی غول نفتی بریتانیا در صنعت نفت مشغول به کار بوده، مشابه آنچه پارسال در میدان‌های نفتی شرکت بریتیش پترولیوم اتفاق افتاد، بی‌سابقه بوده است. سال گذشته آقای دادلی شاهد فوران نفت در این میدان‌ها بود. به گزارش بلومبرگ وی در این باره می‌گوید: «من هیچ زمانی را در سابقه کاریم سراغ ندارم که نرخ کاهش استخراج نفت منفی بوده باشد.» دادلی این اظهارات را در مصاحبه‌یی در حاشیه کنفرانس نفتی سراویک در شهر هیوستون ایالت تگزاس مطرح کرد.
واقعیت این است که دادلی تنها کسی نیست که متوجه شده که میدان‌های نفتی بالغ، کندتر از سرعتی که پیش‌بینی می‌شد توان تولید نفت را از دست بدهند. از قرار معلوم این مساله در مورد میدان‌های نفتی که بی‌پی در حال عملیات روی آنهاست، بیشتر حس می‌شود. در واقع سازمان کشورهای صادرکننده نفت یک نگرانی دیگر نیز باید به فهرست نگرانی‌های خود اضافه کند. ضربه آخر پس از شوک نفت شیل به اوپک وارد می‌شود. آنچه کار اوپک و کشورهای نفتی چون عربستان‌سعودی در افزایش قیمت‌ها از طریق کاهش تولید را سخت‌تر می‌کند، افق تولید بیشتر توسط کشورهایی چون نروژ و شرکت‌هایی مانند رویال‌داچ‌شل و لگسی است.
شاید کاهشی که بی‌پی در میدان‌های نفتی خود مشاهده کرده، کندتر از روند کاهش تولیدی باشد که در میان میدان‌های نفتی دیرپاتر شایع است اما این از اهمیت موضوع نمی‌کاهد؛ همان‌طور که کندی نرخ زوال میادین بخشی از صحبت بسیاری از مدیران و مسوولان در کنفرانس سراویک را به خود اختصاص داده بود. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، تولید میدان‌های نفتی بالغ در سال گذشته 5.7درصد کاهش داشته است که این مقدار کمترین کاهش در یک‌دهه اخیر محسوب می‌شود.
در سه سالی که قیمت نفت روند نزولی را تجربه کرد، صنعت نفت تن به کاهش‌های عظیمی در هزینه‌ها داد. حال که تا حدی صنعت توانسته از زیر بار قیمت‌های پایین بیرون آید، حرکت به سمت استخراج نفت از منابع نهفته در آب‌های عمیق برای جبران افول میدان‌های نفتی کهنسال می‌توانست هزینه‌های میلیاردی برای شرکت‌های نفتی به‌همراه داشته باشد. بنابراین اوپک امید داشت که با استمرار دوران صرفه‌جویی، زوال چاه‌های نفتی قدیمی‌تر که در حال حاضر 50 درصد نفت جهان را تولید می‌کنند را جلو بیندازد.
وائل ساوان نایب‌رییس اکتشافات در آب‌های عمیق شل در گفت‌وگویی با بلومبرگ، صرفه‌جویی شدید صنعت نفت را دلیلی دانست که باعث شد تا تولید نفت شرکت‌های بزرگ از میدان‌های عملیاتی افزایش یابد. نرخهای زوال رو به کاهش از نظر آقای ساوان از تبعات قیمت‌های پایین نفت است. همین‌طور ساوان در مصاحبه‌یی در هیوستون گفت: «شرکت‌ها بر اصول مبنایی متمرکز هستند. دوباره توجه‌ها به چاه‌های موجود معطوف شده است. از این چاه‌ها ارزان‌ترین و پرسود‌ترین بشکه‌های نفت به دست می‌آید.»
آژانس بین‌المللی انرژی مستقر در پاریس در گزارش اخیر خود دو منطقه را به خاطر پیشرفت‌های «چشمگیرشان» مورد توجه قرار داده است. این دو منطقه دریای شمال و روسیه هستند. در نروژ نرخ زوال میادین نفتی بالغ، 9.3درصد کاهش داشت و این در حالی است که در ابتدای دهه 2000 این نرخ برابر با 18درصد بوده است. حتی در پروژ‌ه‌های آب‌های عمیق در سطح جهان که معمولا نرخ زوال منابع بیشتری را تجربه می‌کنند، می‌توان شاهد بهبود اوضاع بود. گزارش بلومبرگ از مدیران شرکت‌های نفتی نقل می‌کند که راز این نرخ کاهشی در اغلب موارد این است که تولید میدان نفتی هر روز سال ادامه یابد. در مواقعی تولیدکنندگان می‌توانند به عنوان نمونه عملیات حفاظت و نگهداری را به تعویق اندازند تا روند تولید میدان متوقف نشود.
در گزارش سازمان بین‌المللی انرژی که آینده عرضه و تقاضا در 5 سال آتی را بررسی می‌کند در این رابطه آمده است: «شرکت‌های نفتی با بودجه سرمایه‌گذاری محدودتر عزم خود را برای استخراج آخرین قطره‌های نفت از چاه‌های کهنسال جزم می‌کنند. اختصاص منابع مالی محدود در بسیاری از موارد به برداشت سودهای سریع منجر می‌شود.»
عدم اتفاق صنعت
با این همه در صنعت اتفاق نظر کلی درباره بهبود نرخ زوال میادین دیده نمی‌شود. از همین‌روست که دادلی و دیگر مدیران نفتی نمی‌توانند با قطعیت وعده یک سال خوب مانند 2017 را بدهند. برخی حتی در واقعیت این داده‌ها تشکیک می‌کنند. دیگران اما با نظر آقای ساوان از شرکت شل موافق هستند که در حال حاضر صنعت نفت انگیزه دارد تا روی میادین کهنسال جدی‌تر کار کند؛ انگیزه‌یی که پیش‌تر یعنی زمانی که نفت بیش از 100دلار در هر بشکه معامله می‌شد، وجود نداشت.
با وجود تمام پیشرفت‌های حاصله، بازار عرضه انرژی عرصه سهم‌ها از تولید است. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، میدان‌های در حال زوال در سال گذشته 51 میلیون بشکه نفت در روز تولید کرده‌اند. میدان‌هایی که هنوز در حال افزایش تولید هستند، تنها 16میلیون بشکه نفت به عرض جهانی اضافه کرده‌اند. 30میلیون باقیمانده از منابع غیرمتعارف نفت از قبیل نفت شیل یا ماسه‌نفت‌های کانادا تامین شده است. منابع آخر منابعی هستند که با شروع عملیات استخراج، تولید تا دهه‌ها می‌تواند در آنها با نرخی ثابت ادامه یابد.
در کشورهایی چون برزیل و مکزیک، نرخ زوال در سال گذشته در میدان‌ها قدیمی به نرخهای دو‌رقمی نزدیک می‌شود. با این همه سرمایه‌گذاری چندمیلیارد دلاری سنگین وزن‌های صنعت نفت روی منابع غنی در این کشورها می‌تواند شرایط را تا حد زیادی تغییر دهد.
