تجویز واکسن روسی برای میدان‌های نفتی ایران

گروه انرژی|مهدی نیکوئی|

چهارشنبه 23 اسفند، روزی تاریخی در تاریخ فعالیت مجتمع کوشک نفت بود. حوالی ساعت 5 بعدازظهر حضور بیژن زنگنه وزیر نفت کشور، علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت، حدود 10تن از نمایندگان مجلس و اعضای کمیسیون انرژی در تعطیلات نوروزی مجلس، 50 خبرنگار داخلی و خارجی و ده‌ها فعال خصوصی بخش نفت از کشورهای ایران و روس نشانه‌یی از واقعه‌یی بزرگ داشت.

زاروبژنفت، دومین شرکت خارجی بود که از مسیر مدل جدید قراردادهای نفتی(آی‌پی‌سی) توانست راه ورود به صنعت نفت ایران را پیدا کند. این شرکت روس، روابط خود با شرکت داناانرژی برای توسعه میدان‌های آبان و پایدار غرب را در این روز رسمیت بخشید تا داناانرژی تبدیل به نخستین شرکت خصوصی کشور شود که در قالب قراردادهای جدید نفتی در مسیر استراتژی‌های وزارت نفت حرکت می‌کند. اما این قرارداد از ابعاد دیگر هم یک نقطه عطف به شمار می‌آید. درحالی که در شهریور ماه زنگنه وعده امضای 10قرارداد جدید نفتی در سال 96 را داده بود و معاون نفتی او هم 2هفته پیش اعلام کرده بود که به زودی 3 قرارداد امضا می‌شود، قرارداد زاروبژنفت باعث شد تا تمام امیدها نقش بر آب نشود و سال 96 دست‌کم با یک قرارداد جدید نفتی به روزهای انتهایی خود نزدیک شود. البته وزیر نفت این مژده را هم داد که با وجود تاخیرها و به طول انجامیدن انتظارات، تمام مذاکرات در مراحل پایانی خود هستند و می‌توان انتظار داشت که سال 97 سالی پر از قراردادهای جدید نفتی برای ایران باشد. در نهایت قرارداد شرکت زاروبژنفت و داناانرژی برای توسعه میدان‌های آبان و پایدار غرب از این نظر اهمیت دارد که بدون شک زمینه‌ساز ورود بسیاری دیگر از غول‌های نفتی روس به کشور خواهد بود.

زمانی که در آبان‌ ماه، ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه به ایران سفر کرد و سران شرکت‌های بزرگی مانند روس‌نفت، گازپروم و زاروبژنفت را در بین همراهان خود داشت، مشخص بود که این کشور به دنبال افزایش همکاری‌های نفتی و گازی خود با ایران است. سخنان زنگنه در مراسم امضای دومین قرارداد نفتی به شیوه آی‌پی‌سی نیز حکایت از همین موضوع داشت. او وعده داد در بین شرکت‌هایی که به زودی قراردادهای آنها امضا می‌شوند، روس‌ها نقش پررنگی خواهند داشت و شاهد حضور شرکت‌های دیگری مانند لوک‌اویل، روس‌نفت، گازپروم و تات‌نفت در ایران خواهیم بود.

 4 میلیارد دلار درآمد جدید

زاروبژنفت و داناانرژی یک سال و نیم پیش طی تفاهمنامه‌یی کنسرسیومی برای توسعه 2 میدان نفتی آبان و پایدار غرب؛ دو میدانی که هر دو در استان ایلام قرار دارند و تولید روزانه کنونی آنها در مجموع 36هزار بشکه است، تشکیل دادند.

همانطور که سرگی کوردیاشف، ‌مدیرعامل زاروبژنفت در آیین امضای قرارداد در روز 23 اسفند بیان کرد، امضای قرارداد به معنای آن است که تمام کارهای تحقیقاتی و مرحله نخست پروژه به پایان رسیده است. به این صورت فاز دوم پروژه شروع شده و تلاش می‌شود که مجموع استخراج نفت از دو میدان مد نظر حداکثر 12هزار بشکه در روز افزایش یابد.

به گزارش «تعادل» به این صورت در مجموع و طی 10سال قراداد امضا شده حدود 67 میلیون بشکه نفت بیشتری از این 2میدان نفتی ایلام استخراج می‌شود و به گفته وزیر نفت در این مدت 4میلیارد دلار درآمد بیشتر برای کشور به ارمغان می‌آید. مهم‌تر آنکه زنگنه به این موضوع خوشبین است که قرارگیری 2 میدان موضوع قرارداد در نواحی محروم کشور باعث درآمدزایی و اشتغال‌آفرینی برای ساکنان محلی باشد. در هر صورت، فارغ از منافعی که این قرارداد طی 10سال پیش رو خواهد داشت براساس توافق‌هایی که در مذاکرات به دست آمده، طرفین می‌توانند با رضایت یکدیگر برای 10سال دیگر هم آن را تمدید کنند؛ موضوعی که دست‌کم، هم‌اینک شدنی به نظر می‌رسد و هر دو شریک به بیش از 10سال همکاری فکر می‌کنند. محمد ایروانی، مدیرعامل داناانرژی که سهمی 20درصدی از پروژه توسعه میدان‌های آبان و پایدار غرب دارد با خرسندی از امضای این قرارداد سخن می‌گفت و مدل قراردادهای جدید نفتی و قرارداد با شرکت زاربژنفت را راه شروعی برای موفقیت‌های بیشتر داناانرژی و سایر شرکت‌های خصوصی موسوم به اکتشاف و تولید(ای‌اند‌پی) دانست.

مدیرعامل شرکت روس نیز در پایان مراسم و در بین خبرنگاران از این موضوع سخن گفت که در صورت موفقیت‌آمیز بودن این همکاری تمایل دارند تا همکاری‌های بیشتری با داناانرژی داشته باشند و در پروژه‌های بعدی نیز در کنار یکدیگر کار کنند.

کنسرسیوم ایرانی-روس برای شروع موفقیت‌آمیز پروژه کنونی و هموار کردن همکاری‌های آتی به شرح وظایف مختلفی دست یافته‌اند که شامل انجام مطالعات مهندسی، تعمیر و مجهز کردن چاه‌ها به پمپ‌های درون چاهی، بازسازی، تعمیر و نوسازی تاسیسات موجود، نصب تفکیک‌گر، نصب جریان‌سنج چند فازی، تبدیل یک حلقه چاه تولیدی به چاه تزریق پساب و... در فاز نخست و خرید و نصب واحد انتقال نفت و گاز و آب، حفاری ۸ حلقه چاه توصیفی/تولیدی، خرید و نصب پمپ‌های درون‌چاهی، نصب و راه‌اندازی تفکیک‌گر دایم، انجام لرزه‌نگاری ۳ بعدی، حفاری کنار گذر و... در فاز دوم برای مجموع هر دو میدان است.

برآورد هزینه‌های سرمایه‌یی طرح توسعه میدان‌های آبان و پایدار غرب معادل ۶۷۴ میلیون دلار امریکا(شامل هزینه‌های مستقیم سرمایه‌یی و هزینه تعمیر و جایگزینی‌ پمپ‌های درون‌چاهی) است و هزینه‌های غیرمستقیم نیز معادل ۶۸ میلیون دلار تخمین زده شده است.

 کسب دانش روسی

انتقال دانش و فناوری، محور سخنان ایرانی‌های حاضر در آیین چهارشنبه شب مجتمع کوشک نفت بود. ایروانی، مدیرعامل شرکت داناانرژی در بخشی از سخنان خود بیان کرد: وزارت نفت از همان ابتدا که الگوی جدید قراردادهای نفتی را معرفی کرد، دنبال این بود تا شرکت‌های اکتشاف و تولید(E&P) ایرانی را ایجاد و برای حضور در این الگوی قراردادی فعال کند. وی با تاکید بر اینکه هدف اصلی الگوی جدید قراردادهای نفتی، انتقال دانش فنی و مدیریت به شرکت‌های ایرانی است، افزود: شاه‌بیت همکاری ایران و روسیه باید انتقال فناوری، دانش مدیریت و تامین منابع مالی باشد. اما مساله این است که چه دانش و به چه شکلی قرار است انتقال یابد؟ بررسی‌های «تعادل» نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین تخصص شرکت زاروبژنفت، افزایش ضریب بازیافت میدان‌های نفتی است؛ موضوعی که البته مشکل بسیاری از میدان‌های کنونی ایران است.

پایگاه اطلاع‌رسانی شرکت ملی نفت در مورد احتمال انتقال دانش شرکت روس به ایرانی‌ها و پیش از مراسم اعلام قرارداد اعلام کرد:«انتظار می‌رود شرکت زاروبژنفت فناوری خود را در زمینه افزایش بازیافت در این میدان‌ها پیاده‌سازی کرده و طرف‌های ایرانی نیز با این فناوری و کاربرد آن آشنایی پیدا کنند و آموزش‌های لازم را ببینند.»

این موضوع در سخنان مدیرعامل شرکت ملی نفت هم انعکاس یافت و علی کاردر در جمع خبرنگاران بیان کرد:«جا داشت که پای شرکت‌های نفتی و گازی روسیه به ایران باز شود. روسیه هم‌اکنون با 10.5میلیون بشکه نفت تولیدی در روز، بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان است و مساله آن است که این نفت در شرایطی بسیار دشوار تولید می‌شود. به عنوان مثال در برخی از میادین نفتی این کشور 90درصد آب و تنها 10درصد نفت یافت می‌شود. اما با این شرایط، روسیه به تولید خود ادامه می‌دهد و امید است که ایران هم بتواند از دانش آنها بهره‌مند شود.»