اعتبار و منافع اروپا در گرو حفظ برجام است

منافع تجاری به علاوه اعتبار سیاسی که امضای توافق هسته‌یی برای اتحادیه اروپا به همراه داشت، رهبران این قاره را مصمم کرده است تا برای حفظ آن به صورت مستقیم با ترامپ رایزنی کنند.

ایرنا در تحلیلی ضمن بیان این مطلب افزود: آلمان و فرانسه به دنبال حفظ مهم‌ترین موفقیت اتحادیه اروپا در عرصه بین‌الملل هستند و از این رو واشنگتن در یک هفته شاهد رهبران این دو کشور اروپایی خواهد بود. قرار است «امانوئل ماکرون» رییس‌جمهوری فرانسه به زودی نخستین سفر خود را به امریکا پس از ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» انجام دهد.

سه روز پس از رییس‌جمهوری فرانسه، «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان هم برای دیدار با رییس‌جمهوری امریکا عازم واشنگتن می‌شود.

رسانه‌های اروپایی اعتقاد دارند گفت‌وگو در زمینه حفظ برجام پس از مذاکرات تجاری و اقتصادی از موضوعات مهم برای همه طرف‌ها خواهد بود. کاخ سفید تاریخ سفر مرکل را 27 آوریل (7 اردیبهشت) اعلام کرد. خبرگزاری رویترز نوشت با نزدیک شدن به زمان ضرب‌الاجل ترامپ، ماکرون و مرکل به دیدار ترامپ می‌روند تا در مورد برجام و روابط تجاری دوسوی آتلانتیک که به چالشی میان اروپا و امریکا تبدیل شده است، گفت‌وگو کنند.

 برجام؛ شاید بدون امریکا

پس از اجرایی شدن توافق هسته‌یی سال 2015 میان ایران و گروه کشورهای 1+5 برخی محدودیت‌ها علیه ایران به حالت تعلیق درآمد. در این شرایط بود که کشورهای اروپایی به واسطه روابط دیرینه و سنتی، برای همکاری اقتصادی و تجارت با ایران مسابقه گذاشتد. به‌طور تقریبی از همه کشورهای مهم و حتی متوسط اروپایی گروه‌های سیاسی و تجاری به ایران آمدند و ضمن بررسی زمینه‌های همکاری با کشورمان، تفاهمنامه‌هایی را به امضا رساندند. برخی از این توافق‌ها نیز نهایی و به امضای اسناد سرمایه‌گذاری مشترک منجر شدند. اما انتخاب «دونالد ترامپ» به عنوان رییس‌جمهوری امریکا شرایط را تغییر داد. رییس‌جمهوری چهل وپنجم ایالات متحده از همان ابتدا دشمنی خود را با توافق هسته‌یی ایران آشکار ساخت و حتی از تصمیم خود برای پاره کردن برجام سخن می‌گفت.

سرانجام ترامپ پس از چند بار تمدید تعلیق تحریم‌ها، ژانویه سال 2018 تاکید کرد که برای بار آخر تحریم علیه ایران را تمدید می‌کند. وی برای باقی ماندن کاخ سفید در برجام چند شرط را در کنار توسعه مفاد برجام به حوزه‌های دیگر موشکی و سیاست‌های منطقه‌یی ایران مطرح کرد.

پس از نزدیک به سه ماه رایزنی به نظر می‌رسد ایران حاضر به پذیرش این شروط نباشد و ترامپ هم حاضر به عقب‌نشینی از خواسته‌های خود نیست. رییس‌جمهوری ایالات متحده حتی با برگزیدن وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی جدید که دارای رویکردهای تندی نسبت به ایران و برجام هستند، به همه نشان داد که قصدی جز تغییر توافق یا خروج از آن را ندارد. در این چارچوب اروپایی‌ها مجدانه تلاش می‌کنند از منافع خود در تجارت با ایران حمایت کنند. کشورهای اروپایی تاکید دارند اگر ایران با اروپا و امریکا تعامل تجاری نداشته باشد تحریم بیشتر هم بر آن تاثیری نخواهد داشت. روزنامه «فایننشال تایمز» عنوان داشت که اروپایی‌ها اعتقاد دارند اگر روابط اقتصادی خود را با ایران عمیق‌تر کنند می‌توانند اهرم‌های بیشتری در مورد حفظ برجام به دست آورند.

البته برخی تحلیلگران هم اعتقاد دارند در دوره‌یی که امریکا مرگ توافق هسته‌یی را دنبال می‌کند، اروپا می‌خواهد با کمترین هزینه برجام را حتی اگر شده بدون حضور ایالات متحده حفظ کند تا شرکت‌های بین‌المللی در زمینه تجارت با ایران مورد غضب امریکا قرار نگیرند.

  برجام مهم‌ترین دستاورد سیاسی اروپا

بدون تردید بقای برجام برای اروپا موفقیتی بزرگ است که با آن می‌تواند دستاوردهای پیشین این اتحادیه را حفظ کند. شاید بتوان مدعی بود که با وجود تاثیرگذاری عمیق اقتصادی اروپا در جهان، موضوع فعالیت‌های هسته‌یی ایران بزرگ‌ترین دستاورد این نهاد در حوزه سیاست بین‌المللی بوده است. در بُعد اقتصادی نیز حفظ برجام برای اروپا دارای اهمیت است. در زمینه اقتصادی کشورهای اروپای به منابع انرژی و ظرفیت‌های تولیدی و بازار ایران امید بسته‌اند. از نگاه تحلیلگران علت تلاش اروپایی‌ها این است که نسبت به شرکت‌های امریکا روابط محکم‌تری را با ایران برقرار کرده‌اند و ممکن است تحریم‌های کاخ سفید به منافع آنها آسیب برساند. به نوشته این نشریه، به همین علت مقام‌های ارشد اروپایی می‌خواهند حداقل به توافقی با ترامپ دست پیدا کنند که با وجود برقراری تحریم‌ها علیه ایران، بتواند به شرکت‌های اروپایی مجوز ادامه برخی فعالیت‌هایی تجاری با ایران را بدهد. آلمان و فرانسه به عنوان رهبران اصلی و پیشروی اتحادیه اروپا به دنبال حفظ مهم‌ترین موفقیت اتحادیه اروپا در عرصه سیاست بین‌الملل هستند. آنها می‌خواهند ضمن نمایش یک اروپای مستقل در عرصه بین‌المللی، به توافقی با ترامپ دست پیدا کنند که قادر است از منافع بنگاه‌های اروپایی دفاع کند و بدون از دست دادن بازارهای امریکا به تجارت با ایران ادامه می‌دهد.